TÙ CHÍNH TRỊ

8h sáng ngày 1/5/1975, toàn bộ 8 trại giam với hơn 7000 tù nhân ở Côn Đảo đã được giải phóng; lực lượng vũ trang tù chính trị hoàn toàn làm chủ thị trấn Côn Đảo.

Trong câu chuyện kể về cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với biết bao gian khổ, hy sinh, chúng tôi bùi ngùi xúc động khi nghe những người tù yêu nước ở Côn Đảo năm xưa kể về những ngày tháng Tư lịch sử năm 1975.

Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tôi có dịp trò chuyện với cựu chiến binh, Đại tá Nguyễn Xuân Bột - người sĩ quan Hải quân từng chỉ huy đánh đuổi tàu USS Maddox (1964), cũng là người chỉ huy đội tàu ra giải phóng Côn Đảo (3/5/1975) và đưa 250 người tù chính trị đợt đầu tiên trở về đất liền. Câu chuyện ông kể thật cảm động và mang nhiều ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

50 năm đã trôi qua nhưng những câu chuyện về quá trình tham gia cách mạng, bị địch bắt tù đày vẫn vẹn nguyên trong ký ức của những nữ chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày (CSCMBĐBTĐ) năm xưa.

Nhằm phục vụ tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng Côn Đảo, nghĩa trang Hàng Dương sẽ tạm ngưng đón khách 15h-22h ngày 3/5.

Thí sinh Trần Minh Thu cho biết bố cô là bộ đội biên phòng. Trong dịp Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, bố cô cùng đồng đội được trao Huy chương chiến sĩ vẻ vang cho nhiều năm cống hiến ở quân ngũ.

Năm 2025 là năm kỷ niệm nhiều sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước. Tháng 3 năm nay đúng tròn 80 năm diễn ra sự kiện vượt ngục Hỏa Lò thành công của hơn 100 tù chính trị, kịp thời bổ sung cán bộ cốt cán cho phong trào cách mạng, góp phần làm nên thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng 8/1945 ở Hà Nội và 10 tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Nhân dịp này, Ban Liên lạc Chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đầy tại nhà lao Hỏa Lò và Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò đã tổ chức cuộc gặp mặt, giao lưu đầy ý nghĩa mang tên 'Dấu ấn vượt thời gian' giữa các nhà quản lý văn hóa Hà Nội, nhà sử học và con em, thân nhân các cựu tù chính trị Hỏa Lò.

'Người tù không số' là cách gọi dành cho những đứa trẻ được sinh ra trong tù hoặc bị bắt cùng mẹ - những nữ chiến sĩ cách mạng. Không có bản án, không mang số tù nhưng họ vẫn phải sống sau song sắt, chịu đói khát, rét mướt và nỗi đau của một thân phận bị giam hãm. Giữa 'địa ngục trần gian', họ lớn lên trong vòng tay yêu thương, che chở của mẹ và các dì - những người phụ nữ đã nuôi nấng họ bằng tình mẫu tử và khát vọng độc lập, tự do.'

Thời khắc thiêng liêng và hạnh phúc nhất trong đời nữ cựu tù Côn Đảo Hoàng Thị Khánh là giây phút nhận được tin quân dân ta toàn thắng

Côn Đảo ngày nay đã khác xưa rất nhiều, nhưng dấu tích của quá khứ vẫn còn đó, nhắc nhở chúng ta về một thời kỳ đấu tranh gian khổ nhưng oanh liệt. Với những người từng trải qua năm tháng lao tù khắc nghiệt tại Côn Đảo, hòn đảo này đã trở thành một phần máu thịt, gắn liền với ký ức không thể nào quên.

Ngày 30/4/1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng. Một ngày sau, Côn Đảo được giải phóng. Từ 'địa ngục trần gian', nơi đây đã trở thành thiên đường du lịch.

Chính Phủ

57 tù chính trị, với vũ khí thô sơ và ý chí sắt đá, đã lập nên kỳ tích chiếm tàu địch, vượt biển trở về với cách mạng trong một kế hoạch được nung nấu suốt một năm trời.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, nhấn mạnh từ một tỉnh sau chiến tranh, quy mô kinh tế nhỏ, đến nay Bà Rịa-Vũng Tàu đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành một cực tăng trưởng của cả vùng.

Nhà khám lớn Cần Thơ (Trại giam Prison Provinciale), nằm giữa lòng Tây Đô, nơi ghi dấu những năm tháng hào hùng của Nhân dân miền Nam.

VOV.VN- Trên tạp chí Life (Mỹ) số ra ngày 17/7/1970 xuất hiện bức ảnh nổi tiếng về một nữ tù chính trị người Quảng Nam ở nhà tù Côn Đảo. Đương thời, bức ảnh ấy cùng với các hình ảnh, tư liệu liên quan về chế độ lao tù tàn bạo của chính quyền Sài Gòn đã gây ra một làn sóng phản đối mạnh mẽ và rộng lớn trên thế giới.

Cùng với thắng lợi quân sự trên chiến trường, mũi tiến công binh vận đã góp phần phân hóa lực lượng, làm suy giảm ý chí của địch, tăng cường thế và lực cho cách mạng, góp phần quan trọng vào đại thắng mùa Xuân 1975 của cả dân tộc.

Với khoảng 2.000 tư liệu, hiện vật trưng bày, Bảo tàng Côn Đảo không chỉ là nơi lưu giữ những chứng tích lịch sử mà còn là nơi giáo dục tinh thần yêu nước.

Tại hội thảo khoa học cấp quốc gia 'Đại thắng mùa Xuân 1975 với kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc Việt Nam' diễn ra tại TP Hồ Chí Minh ngày 20/4/2025, những hồi ức xúc động của bà Hoàng Thị Khánh - một nữ tù chính trị từng bị giam tại Côn Đảo đã đưa người nghe trở lại thời khắc lịch sử đầy bi tráng, oanh liệt của dân tộc.

Bà Vũ Minh Nghĩa (bí danh Chính Nghĩa) là nữ chiến sĩ duy nhất trong 15 chiến sĩ Biệt động Sài Gòn đã tham gia trực tiếp trận đánh vào Dinh Độc Lập trong Chiến dịch Tết Mậu Thân 1968 và cũng là người đã cùng đoàn quân chiến thắng tiến vào Dinh Độc Lập tháng 4/1975 sau khi chính quyền Sài Gòn tuyên bố đầu hàng.

Không quân hàm, không huy chương… những chiến sĩ Biệt động Sài Gòn đã ghi tên mình vào lịch sử bằng máu, nước mắt và lòng quả cảm phi thường.

Trải qua 50 năm trở về từ Côn Đảo, những khoảnh khắc hạnh phúc khi được nhìn thấy ánh sáng độc lập, tự do vẫn còn vẹn nguyên trong hồi ức các chiến sĩ cộng sản kiên trung, bất khuất.

Trong lúc lo lắng nghẹt thở sợ bị địch thủ tiêu, gần 4 giờ sáng 1/5/1975, các tù chính trị Côn Đảo nhận câu nói sững sờ: 'Mấy bà ra đi, bên mấy bà thắng rồi'. Niềm vui vỡ òa, mọi người khuỵu xuống vừa hô vừa khóc.

Đại tá Nguyễn Xuân Bột nguyên là Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 172 Hải quân, hiện nghỉ hưu ở quê nhà (xã Hồng Quang, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định). Ngày 2/8/1964, ông từng cùng đồng đội ở Tiểu đoàn phóng lôi 133 (tiền thân của Lữ đoàn 172) trực tiếp tham gia đánh đuổi tàu khu trục Maddox của Mỹ khi con tàu này xâm phạm hải phận Việt Nam (nằm trong chiến dịch khiêu khích của Mỹ, tạo cớ tấn công đánh phá miền Bắc) gây ra 'Sự kiện Vịnh Bắc bộ'.

Bức ảnh 'Ngày hội ngộ' (tên gọi khác 'Mẹ con ngày gặp mặt') của phóng viên chiến trường Lâm Hồng Long (1925-1997, công tác tại Thông tấn xã Việt Nam) đã đi vào lịch sử khi ghi lại khoảnh khắc người tử tù Lê Văn Thức ôm lấy mẹ khóc nức nở trong ngày hội ngộ. Bức ảnh nổi tiếng này là biểu tượng tiêu biểu cho thống nhất nước nhà.

'Chúng tôi còn sống qua chiến tranh là may mắn và cũng là sứ mệnh, sống để tiếp tục cống hiến cho Tổ quốc thay cả phần những đồng đội đã hy sinh' - nữ Anh hùng Phan Thị Ngọc Tươi chia sẻ.

Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ xúc động, tự hào khi tham dự buổi gặp mặt của những người lính cụ Hồ từng góp phần viết trang sử vàng trong kháng chiến, làm nên 'dáng đứng Việt Nam' kiêu hùng.

Sáng 21/4, tại TP Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đến dự và chủ trì Hội nghị gặp mặt cán bộ lão thành cách mạng, người có công, gia đình chính sách tiêu biểu nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025).

Ngày giải phóng Côn Đảo, bước lên tàu, Anh hùng LLVT Nhân dân Đoàn Thị Ánh Tuyết cứ ngỡ như mơ, không ngờ mình vẫn còn sống.

Tổng Bí thư chỉ rõ việc sáp nhập tỉnh nhằm tạo ra những động năng mới, tiềm năng mới, không gian mới cho phát triển; không đơn giản là 'hai cộng hai bằng bốn' mà phải là 'hai cộng hai lớn hơn bốn.'

Theo Tổng Bí thư, Văn kiện Đại hội XIV của Đảng xác lập mô hình tăng trưởng mới của kinh tế đất nước và xây dựng một nền giáo dục quốc dân hiện đại ngang tầm khu vực và thế giới. Tăng cường hỗ trợ bảo hiểm y tế, phấn đấu để cho người dân được kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm, ít nhất mỗi năm 1 lần.

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì hội nghị gặp mặt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước với cán bộ lão thành cách mạng, người có công, gia đình chính sách tiêu biểu khu vực miền Nam.

Hai câu chuyện sống động tại Hội thảo quốc gia Đại thắng mùa Xuân 1975 với kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc Việt Nam, Khắc họa bản lĩnh người lính và khí tiết người tù chính trị trong khúc tráng ca thống nhất non sông.

Cả triệu người con ưu tú ngã xuống, biết bao người bị địch bắt, tra khảo, tù đày, để lại một phần cơ thể trong khói lửa chiến tranh, nhưng tất cả sẵn sàng hy sinh vì niềm tin 'Bắc Nam sum họp.'

Nửa thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày lịch sử 30-4-1975, nhưng trong ký ức của những nhân chứng lịch sử làm nên Đại thắng mùa Xuân năm ấy, cảm xúc vẫn còn nguyên vẹn: nghẹn ngào, tự hào và tin tưởng. Xen lẫn trong niềm tự hào được chứng kiến đất nước tự do, tươi đẹp còn là niềm xúc động khôn nguôi của nhiều đại biểu dự hội thảo khi nhớ về những đồng đội đã ngã xuống cho ngày độc lập của dân tộc.

50 năm sau ngày giải phóng miền nam, từ 'địa ngục trần gian', Côn Đảo đã trở thành 'ngôi nhà' của những cựu tù, những cán bộ quân nhân vì yêu mà ở lại và cũng trở thành quê hương của những người sau này đến và gắn bó lâu dài với đảo.

Ký ức về những ngày tháng 4 lịch sử năm 1975 vẫn còn sống mãi trong lòng những tướng lĩnh chỉ huy như Đại tướng Phạm Văn Trà, Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu...