Ký ức về ngày giải phóng Côn Đảo: 'Không ngờ mình vẫn còn sống'

Sáng 21-4, tại TP.HCM, Tổng Bí thư Tô Lâm đã gặp cán bộ lão thành cách mạng, người có công, gia đình chính sách tiêu biểu nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Tại buổi gặp mặt, ký ức về những ngày giải phóng Côn Đảo như được làm sống dậy qua lời kể của các cựu tù chính trị.

Đoàn đại biểu TP.HCM chụp ảnh lưu niệm với Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: THUẬN VĂN

20 năm trường kỳ chiến đấu

Ông Trần Nhật Nghĩa (đại biểu tỉnh Bình Thuận), nguyên giảng viên chính trường Chính trị tỉnh Bình Thuận, còn nhớ như in giữa đêm 30-4-1975, không gian chuồng cọp trại 7 như cô đặc, tĩnh mịch lạ thường, bỗng chốc vang dậy những tiếng hô mỗi lúc thêm giục giã: “TP Sài Gòn đã hoàn toàn giải phóng”.

“Trong sự dồn nén ngột ngạt, tại xà lim số 30/khu E, ba anh em chúng tôi lòng như rộng mở, đồng thanh hưởng ứng lặp lại khẩu hiệu, vừa nhảy kiễng chân nhìn ra lỗ gió với sức mạnh không sao diễn tả” – ông Nghĩa nhớ lại và cho biết ý chí khao khát độc lập, tự do lúc đó đã lấn át cả âm mưu thủ đoạn bọn chúa Đảo, cai ngục là thủ tiêu tù chính trị.

Ông Trần Nhật Nghĩa (đại biểu tỉnh Bình Thuận), nguyên giảng viên chính trường Chính trị tỉnh Bình Thuận, nhớ về ký ức giải phóng Côn Đảo. Ảnh: THUẬN VĂN

Ông Nghĩa kể đến 1 giờ rạng sáng 1-5-1975, cửa các xà lim đều bật tung, tất cả tù chính trị như chim sổ lồng, ôm chặt lấy nhau chứa chan lệ trào. Hơn 20 năm trường kỳ chiến đấu, hy sinh, đầy thống khổ của dân tộc Việt mới được đắm chìm trong khoảnh khắc thiêng liêng cao quý.

Theo ông Nghĩa, sáng hôm đó, tất cả đều bận rộn, hăng say lao vào công việc. Nhóm thanh niên, học sinh, sinh viên được tập hợp vào tiểu đoàn Quyết Thắng, sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ mới.

Từ ngày 4-5-1975 trở đi, khi bộ đội lên Đảo hỗ trợ, Ban lãnh đạo liền sắp xếp cho các đồng chí đau yếu và phụ nữ lần lượt về đất liền. “Tôi được giữ lại để xây dựng chính quyền Côn Đảo” – ông Nghĩa kể và cho biết lúc bấy giờ, qua tiếp xúc với bộ đội, được biết tại quê nhà, khi ta tiến công giải phóng Ma Lâm và Phan Thiết (Bình Thuận) đã diễn ra giằng co ác liệt, địch ngoan cố chống trả, bom, pháo cấp tập. Ông nghe mà như cháy lòng...

Tổng Bí thư Tô Lâm bắt tay với các đại biểu tại buổi gặp mặt. Ảnh: THUẬN VĂN

Đến chiều 19-5-1975, sau buổi lễ trọng thể, kỷ niệm 85 năm sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh, các tù chính trị mới chia tay Côn Đảo, xuống tàu. Đây là chuyến tàu cuối cùng đón các cựu tù về lại quê hương.

“Chúng tôi mệt nhừ nhưng không sao ngủ được, lên boong tàu ngắm sao đêm lấp lánh, nhìn mặt biển cả lượn tung tăng, lòng khấp khởi phút giây sắp đoàn tụ cùng gia đình” – ông Nghĩa xúc động chia sẻ.

Ông Trần Nhật Nghĩa chia sẻ từ đó đến nay các cựu tù chính trị liên tục phấn đấu vươn lên, học, rèn và công tác. Hiện nay, nhiều chiến sĩ mãi mãi chia xa, người trẻ nhất cũng chiều tà nhưng đáng trân trọng, tự hào là phần lớn người yêu nước bị tù đày Côn Đảo đều ngoan cường, giữ vững khí tiết, niềm tin, sắt son với Dân, với Đảng. Họ đã trở thành gương sáng, tiêu biểu cho lối sống thanh bạch, hết lòng phụng sự Đảng, là chỗ dựa vững chắc, hình tượng cao đẹp của quần chúng nhân dân.

Toàn cảnh buổi gặp mặt. Ảnh: THUẬN VĂN

Không ngờ mình còn sống

Anh hùng LLVT Nhân dân Đoàn Thị Ánh Tuyết (đại biểu TP.HCM), nguyên Phó Giám đốc Bảo tàng lực lượng vũ trang miền Đông Nam Bộ, Quân khu 7, xúc động cho biết những ngày cuối tháng 4-1975, tại nhà tù Côn Đảo, kẻ thù đã đào hố, đặt mìn nhằm chôn sống các tù nhân chính trị.

Thời điểm này, ở đất liền, quân dân ta thần tốc tiến công vào sào huyệt của Mỹ - Ngụy ở Sài Gòn, làm cho kẻ thù không kịp trở tay, nhanh chóng thất thủ.

“Trong thời khắc ấy, dù kẻ thù tìm mọi cách bưng bít thông tin về cuộc tổng tiến công của ta nhưng những người tù chính trị vẫn cảm nhận được có gì đó khác thường nên đã hợp sức cùng nhau tự phá ngục, giải phóng cho chính mình” – bà Tuyết kể và cho biết ngày 1-5-1975, lực lượng tù chính trị đã làm chủ hoàn toàn Côn Đảo, ba ngày sau đó được Hải quân đưa về Sài Gòn.

Bà Đoàn Thị Ánh Tuyết (đại biểu TP.HCM), nguyên Phó Giám đốc Bảo tàng lực lượng vũ trang miền Đông Nam Bộ, Quân khu 7. Ảnh: THUẬN VĂN

“Bước lên tàu, thật như mơ, tôi không ngờ trải qua bao nhiêu lần chết đi sống lại, từ Côn Đảo - địa ngục trần gian, chúng tôi được tự do thật rồi. Tôi không ngờ mình còn được sống, được trở về trong đoàn quân chiến thắng, cùng toàn dân hát khúc khải hoàn Đại thắng mùa Xuân 1975” - bà Tuyết xúc động.

Bà kể trong giờ phút ấy, bà thấy lòng như thắt lại khi nhớ về biết bao đồng chí, đồng đội mãi mãi nằm lại Hàng Dương, Hàng Keo.

"Thật là kỳ diệu và vô cùng hạnh phúc khi ngày hôm nay tôi còn được sống, được đứng tại nơi đây, gặp gỡ Tổng Bí thư cùng các đồng chí" - bà Tuyết chia sẻ.

Theo bà, dù hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, bà vẫn luôn nhớ mãi những thời khắc hào hùng của dân tộc, những ký ức ấy khiến bà càng thấm thía giá trị thiêng liêng của hòa bình, độc lập, tự do.

Nhiều đại biểu là cán bộ lão thành cách mạng, người có công về tham dự buổi gặp mặt. Ảnh: THUẬN VĂN

Từ ngày thống nhất đất nước đến nay, bà Đoàn Thị Ánh Tuyết luôn nhắc nhở mình mình cố gắng làm tròn trách nhiệm của đảng viên, xứng đáng là công dân của TP mang tên Bác.

Mặc dù, năm tháng tù đày đã để lại những di chứng nặng nề, khiến sức khỏe suy giảm nhưng tôi vẫn không ngừng nỗ lực, đóng góp một phần nhỏ vào sự phát triển chung của TP.

LÊ THOA

THANH TUYỀN