Ứng dụng công nghệ in 3D trong điều trị ung thư xương hàm mặt

Vừa qua, Trung tâm Phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiếp nhận một bệnh nhân nữ, 30 tuổi, đến khám với tình trạng sưng nề biến dạng vùng gò má - hàm trên bên phải.

Ảnh minh họa

Sau khi được các bác sỹ thăm khám và chụp phim cắt lớp vi tính, bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh lý u nguyên bào tạo men xương hàm trên (Ameloblastoma). Đây là khối u lành tính nhưng có tốc độ phát triển rất nhanh, gây phá hủy xương hàm.

Bệnh nhân sau đó đã được phẫu thuật cắt bỏ một nửa xương hàm trên để loại bỏ toàn bộ khối u. Tuy nhiên, điều này để lại khuyết hổng lớn, có nguy cơ gây biến dạng khuôn mặt nặng nề sau mổ, đồng thời ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai và hô hấp.

Các bác sỹ Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiến hành tạo hình lại xương hàm trên “tức thì” trong cùng một lần phẫu thuật cho người bệnh bằng vạt xương lấy từ cẳng chân của chính người bệnh thông qua kỹ thuật vi phẫu thuật.

Người bệnh sau đó đã có thể ra viện và trở lại cuộc sống sinh hoạt, làm việc bình thường khi đã loại bỏ được hết khối u nguy hiểm và vẫn bảo tồn được gương mặt cân đối.

Để có được ca phẫu thuật thành công và tái tạo lại hoàn chỉnh gương mặt cho người bệnh, các bác sỹ đã sử dụng công nghệ 3D để lên kế hoạch chi tiết cho toàn bộ cuộc mổ. Đây là một trong những tiến bộ y học mới đang được nghiên cứu tại các quốc gia phát triển trên thế giới.

Bác sỹ Lê Kim Nhã, Khoa Phẫu thuật Tạo hình và Vi phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trường hợp của bệnh nhân nêu trên là một trong các trường hợp trong năm qua được chẩn đoán mắc các chứng bệnh ung thư hoặc u men xương hàm mặt tại Trung tâm Phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Tất cả các bệnh nhân sau đó đều được lên kế hoạch trước mổ chi tiết bằng công nghệ 3D và phẫu thuật tạo hình xương hàm mặt bằng vạt xương mác vi phẫu.

Sự xuất hiện của công nghệ 3D trong những năm gần đây đã mở ra nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống. Đặc biệt trong lĩnh vực y tế, công nghệ 3D đang là xu hướng tại các nước phát triển trên thế giới và hứa hẹn mang lại nhiều triển vọng hỗ trợ các nhà ngoại khoa trong các phẫu thuật khó, phức tạp.

Tại Trung tâm Phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, các bác sỹ sử dụng phần mềm giả lập 3D để lên kế hoạch trước mổ trên hình ảnh cắt lớp vi tính xương hàm và xương mác của chính bệnh nhân.

Phẫu thuật viên tiến hành dựng hình xương, phẫu thuật “mô phỏng” trên phần mềm máy tính với các tác vụ như cắt xương, tạo hình xương, với độ chính xác đến từng milimet.

Sau khi “mổ mô phỏng” trên máy tính, bác sỹ sẽ tiến hành dựng, in mô hình xương và máng hướng dẫn cắt xương bằng vật liệu in 3D. Chính các mô hình này hướng dẫn phẫu thuật viên trong ca mổ thực tế thực hiện lại những thao tác như đã lên kế hoạch từ trước. Nhờ vậy, giúp giảm thời gian, tính phức tạp của ca mổ và đặc biệt giúp tăng độ chính xác lên rất cao.

TS.Phạm Ngọc Minh, Khoa Phẫu thuật Tạo hình và Vi phẫu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, để tái tạo lại xương hàm mặt, chúng tôi lấy vạt xương mác kèm theo các mạch máu nhỏ nuôi xương từ cẳng chân người bệnh. Sau đó, chúng tôi nối với mạch máu ở vùng mặt bằng kính hiển vi.

Đây là kỹ thuật phức tạp, nên các ca mổ thường kéo dài 8-10 tiếng. Nhưng giờ đây, nhờ áp dụng công nghệ lên kế hoạch trước mổ trên phần mềm và mô hình in 3D, thời gian phẫu thuật đã được giảm đáng kể xuống chỉ còn 5-6 tiếng, thậm chí trong tương lai có thể ngắn hơn.

Nhờ tính chính xác của kết quả tạo hình xương, chúng tôi có thể tiến hành gắn luôn các trụ implant răng trong cùng một lần mổ, giúp người bệnh tiết kiệm chi phí và số lần can thiệp về sau.

Không chỉ trong lĩnh vực phẫu thuật điều trị các bệnh lý xương hàm mặt, công nghệ 3D còn được ứng dụng vào phẫu thuật thẩm mỹ tạo lập đường viền khuôn mặt như phẫu thuật cắt chỉnh hàm, hạ gò má, cắt góc hàm.

Các máng hướng dẫn đường cắt xương được thiết kế tỉ mỉ trước mổ nhằm đảm bảo tính an toàn, tránh được các cấu trúc thần kinh quan trọng và tăng tính hiệu quả, đảm bảo sự cân đối của khuôn mặt sau phẫu thuật.

Ứng dụng công nghệ 3D trong phẫu thuật đang được tiến hành thường quy tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã và đang mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người bệnh và bác sỹ, đồng thời mở ra nhiều hướng đi mới trong y học.

D.Ngân