Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam dự kiến nối xuống Cà Mau

Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cho biết các dự án đường sắt là một trong những động lực tăng trưởng cho năm 2025. Ảnh: Quochoi.

Tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội chiều 14/2, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc đã giải trình rõ hơn về mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên trong năm 2025, đồng thời nêu động lực quan trọng như đầu tư công, xuất khẩu, đầu tư đường sắt và đường cao tốc sẽ là giải pháp tăng trưởng lớn cho nền kinh tế.

Thúc đẩy tuyến đường sắt TP.HCM - Cần Thơ

Nói về mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên, Phó thủ tướng cho biết đây là nội dung Chính phủ đã họp và đưa ra nhiều giải pháp. Thực tế, mức tăng trưởng năm 2024 đạt 7,09% đã là rất cao nhưng vẫn còn dư địa, tiềm năng chưa được khai thác hết.

Nhìn lại năm 2024, Việt Nam đã đối mặt nhiều thách thức như thiên tai, bất ổn thế giới. Trong nước, giải ngân đầu tư công chậm. Phó thủ tướng cho rằng nếu khắc phục được những vấn đề này, nền kinh tế hoàn toàn có dư địa để thúc đẩy mức tăng trưởng trên 8%.

Đề cập các yếu tố tác động đến tăng trưởng, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc kể đến sản xuất, tiêu dùng, đầu tư và xuất khẩu. Song ông nhấn mạnh 2 vấn đề quan trọng nhất là đầu tư và xuất khẩu.

Phó thủ tướng phân tích những năm gần đây, đầu tư công liên tục tăng. Trong năm 2025, vốn đầu tư công sẽ tăng khoảng 108.000 tỷ đồng so với năm 2024, cộng với phần vượt thu ngân sách khoảng 331.000 tỷ đồng. Sau khi trích cho cải cách tiền lương, vẫn còn hơn 158.000 tỷ đồng để bổ sung vào đầu tư.

Như vậy, tổng vốn đầu tư công năm 2025 sẽ gần 900.000 tỷ đồng, đóng vai trò động lực quan trọng để kéo theo các nguồn đầu tư khác, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Cùng với đầu tư công, Phó thủ tướng đề cập tới giải pháp hoàn thiện hạ tầng giao thông, với mục tiêu hoàn thành thêm 1.000 km đường cao tốc năm nay, hướng đến 5.000 km vào năm 2030.

Lãnh đạo Chính phủ cũng đề cập các dự án đường sắt quan trọng như tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam trị giá hơn 67 tỷ USD dự kiến nối xuống tận Cà Mau, thúc đẩy tuyến đường sắt từ TP.HCM xuống Cần Thơ để kết nối với các cảng và 3 tuyến đường sắt phía Bắc kết nối với Trung Quốc… Những dự án này được kỳ vọng thúc đẩy đầu tư và tăng trưởng GDP.

Ngoài nguồn vốn đầu tư công, Phó thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của đầu tư tư nhân trong tăng trưởng kinh tế.

Về xuất khẩu, ông cho rằng Việt Nam cần giữ vững các thị trường truyền thống như Mỹ, Trung Quốc, châu Âu, đồng thời mở rộng sang các thị trường mới để đẩy mạnh sản xuất, đưa sản phẩm của Việt Nam ra thế giới.

Với hệ thống giải pháp đã đề ra, Phó thủ tướng tin tưởng Việt Nam không chỉ đạt mức tăng trưởng 8% mà còn có thể vượt xa. Ông cũng nhấn mạnh việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng dựa vào công nghệ và chuyển đổi số sẽ là yếu tố quan trọng giúp hiện thực hóa mục tiêu này.

Chỉ nâng trần nợ công khi cần thiết

Cũng tại phiên thảo luận tổ chiều 14/2, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng - quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị đã có góp ý cho Đề án bổ sung về phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên.

Ông nhắc lại lần gần nhất Việt Nam đạt tăng trưởng kinh tế trên 8% là gần 30 năm trước, vào năm 1997. Sau giai đoạn đó, tốc độ tăng trưởng của Việt Nam chậm lại và từ đó đến nay chưa bao giờ đạt tốc độ cao như vậy.

Năm 2022, tăng trưởng GDP của Việt Nam vượt 8% nhưng chủ yếu do phục hồi sau Covid-19, trong khi năm 2023 chỉ đạt 5%. Ông Đồng cho rằng mục tiêu 8% năm 2025 và tăng trưởng hai con số từ 2026 là thách thức lớn.

Với thế giới, vị đại biểu cho rằng Việt Nam vẫn là quốc gia có vị trí địa chính trị quan trọng, song rất khó tiên liệu năm 2025 nước ta có bị ảnh hưởng bởi chiến tranh thương mại thế giới hay không.

"Chính phủ đã chuẩn bị các kịch bản, cũng đã tìm cách vận động để tránh thương chiến, nhưng nếu Việt Nam bị Mỹ đánh thuế cũng khó mà tránh khỏi sụt giảm tăng trưởng", đại biểu Đồng lưu ý.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị. Ảnh: Quochoi.

Để đạt tăng trưởng 8%, hiện Chính phủ đề xuất nâng bội chi ngân sách Nhà nước lên 4-4,5% GDP, có thể đẩy nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài đến hoặc vượt ngưỡng cảnh báo 5% GDP.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng nếu tiết kiệm chi được thì tốt, nhưng nếu phải tăng thu hoặc bội chi, nợ công, cần cân nhắc kỹ. Ông cũng lưu ý áp lực thu ngân sách hiện đè nặng lên doanh nghiệp, ngành thuế và hải quan.

Ông Hà Sỹ Đồng cho biết doanh nghiệp có phản ánh vài năm gần đây áp lực thu ngân sách lớn khiến thuế và hải quan có trường hợp thu bất hợp lý. Điều này có thể giúp tăng thu ngắn hạn nhưng không kích thích được doanh nghiệp đầu tư, phát triển.

Về bội chi và nợ công, ông cảnh báo việc vay nợ sẽ đẩy lãi suất lên cao, gây khó khăn cho doanh nghiệp tư nhân khi tiếp cận vốn. Theo ông, lý tưởng nhất là Việt Nam tránh được thương chiến và tiết kiệm chi để tăng đầu tư công, không phải tăng thu hay vay nợ, khi đó mới có thể đạt mục tiêu tăng trưởng 8%.

Vị đại biểu Quốc hội khẳng định nếu Việt Nam rơi vào thương chiến, mục tiêu tăng trưởng 8% sẽ rất khó đạt, khi đó mới cần tính đến tăng bội chi hay vay nợ. Ông đề nghị Chính phủ ưu tiên tiết kiệm chi để có nguồn lực đầu tư công, chỉ sử dụng biện pháp tăng thu, bội chi hay nâng trần nợ công khi thực sự cần thiết. Theo ông, đây phải là giải pháp ứng phó với thương chiến, không phải công cụ để đạt mục tiêu tăng trưởng.

Ngoài ra, ông nhấn mạnh cần hoàn thiện thể chế, cải cách hệ thống tư pháp, không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế để khuyến khích doanh nghiệp mở rộng đầu tư.

Trong nhóm giải pháp về thúc đẩy đầu tư công, ông đề xuất tập trung vào hạ tầng giao thông, công nghệ và chuyển đổi số trong Chính phủ, từ đó tạo nền tảng tăng trưởng bền vững cho các năm sau.

Hồng Nhung