Để metro nhanh hơn

Việt Nam bắt đầu xây dựng metro từ năm 2007, chậm so với nhiều quốc gia trên thế giới. Quá trình triển khai các dự án ban đầu như Cát Linh - Hà Đông, hay metro Suối Tiên - Bến Thành đều gặp nhiều trắc trở và phải mất một thời gian dài để hoàn thành, đưa vào khai thác.

Thực tế công tác đầu tư các tuyến metro vừa qua bộc lộ nhiều vấn đề mang tính chủ quan lẫn khách quan. Với thực tiễn triển khai metro gần hai thập niên, hiện chúng ta có nhiều thuận lợi hơn so với trước. Đội ngũ nhân lực có bề dày kinh nghiệm trong việc đầu tư metro, tiềm lực kinh tế lớn hơn và đặc biệt nhận thức về lợi ích của metro đã thay đổi.

TP.HCM và Hà Nội hoàn toàn có thể tin tưởng đưa vào vận hành 8-10 dự án metro trong 10-15 năm tới. Ảnh: NGUYỄN TIẾN

Với những ưu điểm trên, Chính phủ đề xuất cho Hà Nội và TP.HCM thí điểm một số cơ chế đặc thù, đặc biệt để đẩy nhanh công tác đầu tư, xây dựng mạng lưới metro là vô cùng phù hợp.

Tuy nhiên, như PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, nói: “Để metro thực sự triển khai đúng tiến độ, vấn đề then chốt vẫn nằm ở khâu tổ chức thực hiện, gồm: Đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, nâng cao năng lực quản lý dự án, kiểm soát tiến độ và chi phí chặt chẽ. Nếu chỉ có chính sách mà không cải thiện cách triển khai, metro vẫn có thể chậm tiến độ và đội vốn như các dự án trước đây. Vì vậy, chìa khóa thực sự không chỉ là cơ chế đặc thù mà là cách thực hiện những cơ chế đó một cách hiệu quả”.

Chính vì vậy, ngay sau khi được Quốc hội cho phép thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, hai TP cần bắt tay ngay vào việc kiện toàn bộ máy nhân sự đủ năng lực và tâm huyết để triển khai chính sách. Song song đó, rà soát công tác chuẩn bị đầu tư metro, thiết lập cơ chế phối hợp giữa các cơ quan để giải quyết nhanh chóng các vấn đề phát sinh như giải phóng mặt bằng, hợp tác với nhà thầu... Tập trung ưu tiên bố trí nguồn lực hằng năm cho dự án, khai thác hiệu quả nguồn lực từ quỹ đất để có tiền làm metro.

Trong quá trình triển khai dự án cần đưa ra “đầu bài” tốt để lựa chọn đối tác uy tín. Bởi lẽ đối tác tốt sẽ thuận tiện trong việc triển khai metro, chuyển giao công nghệ… Đây là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của dự án. Trường hợp chúng ta tận dụng được các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt với cách triển khai bài bản, khoa học, TP.HCM và Hà Nội hoàn toàn có thể tin tưởng đưa vào vận hành 8-10 dự án metro trong 10-15 năm tới.

Việc đưa các dự án metro vào phục vụ nhu cầu của người dân là cơ sở để chúng ta tiến tới xây dựng những đô thị hiện đại, giúp tiết kiệm thời gian đi lại, thu hút đầu tư và du lịch, giảm chi phí logistics, giảm tai nạn… Từ đó góp phần đưa đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới.

VIẾT LONG