Ngành thép Việt trước đòn thuế quan của ông Trump

HPG của Hòa Phát, HSG của Hoa Sen đều giảm sâu với khối lượng giao dịch cao đột biến trong phiên 10/2 theo giờ Việt Nam, khi đó Mỹ vẫn đang trong đêm 9/2.

Vào 7 năm trước, tức tháng 3/2018, ông Trump vừa ngồi ghế tổng thống lần đầu đã ra một quyết sách tương tự, đánh thuế 25% vào các mặt hàng sắt thép nhập khẩu vào Mỹ. Chính sách thuế nặng nề đó loại trừ một số quốc gia như Canada, Mexico, Brazil, Hàn Quốc và Vương quốc Anh.

Ở lần đánh thuế này, ông Trump đánh thuế tất cả, không có ngoại trừ. Việt Nam đã bị đánh thuế mức 25% từ đầu năm 2018. Việt Nam thuộc top 5 quốc gia xuất khẩu sắt thép vào Mỹ nhiều nhất, sau Brazil, Mexico, Canada và Hàn Quốc. Mỹ là thị trường xuất khẩu thép lớn nhất của Việt Nam, vượt xa các quốc gia tiếp theo là Ý, Bỉ, Tây Ban Nha, Campuchia…

Theo dữ liệu từ Fiinpro, trong năm 2024, Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ hơn 1,3 tỷ đô la Mỹ sắt thép các loại, cộng với con số tương đương các sản phẩm từ thép là hơn 2,6 tỷ đô la Mỹ, tăng 32% so với năm 2023. Đây là con số lớn, đặc biệt so với quy mô các doanh nghiệp thép Việt Nam.

Bất chấp những rào cản về thuế quan từ năm 2018 do ông Trump ban hành, xuất khẩu thép Việt Nam sang Mỹ vẫn giữ vững đà tăng trưởng và cải thiện về vị trí. Sự thích ứng và khả năng cạnh tranh của ngành thép Việt Nam như vậy là rất tốt. Việc đánh thuế của Mỹ, trên thực tế không ảnh hưởng đáng kể đối với ngành thép Việt Nam. Đó là lý do mà Việt Nam hầu như không lên tiếng gì về chính sách này trong những ngày qua.

Ngành thép các nước xuất khẩu lớn sang Mỹ đã có những thông điệp mạnh mẽ. Ví dụ như Hiệp hội các nhà sản xuất thép Canada đã đưa thông cáo báo chí chính thức, đề nghị chính phủ nước này tiến hành các biện pháp trả đũa. Hiệp hội cho biết 40% lượng thép nhập khẩu của Canada là đến từ Mỹ. Tại sao Canada lại phản ứng mạnh mẽ như vậy? Vì năm 2018, Canada nằm trong danh sách các quốc gia được miễn trừ. Năm nay không còn được miễn trừ nữa nên hậu quả sẽ vô cùng lớn với quốc gia này.

Theo báo cáo của Cơ quan quản lý thương mại quốc tế - ITA, 4 quốc gia xuất khẩu thép nhiều nhất sang Mỹ năm 2017 lần lượt là Canada, Brazil, Hàn Quốc và Mexico. Đây chính là 4 quốc gia nằm trong danh sách ngoại trừ của Mỹ năm 2018. Đến năm 2024, đây cũng là 4 quốc gia xuất khẩu thép vào Mỹ nhiều nhất, chỉ thay đổi về thứ tự.

Nhiều nhà phân tích cho rằng đây là cơ hội cho thép Việt vào thị trường Mỹ. Bởi trong 7 năm qua, thép Việt đã thể hiện được năng lực cạnh tranh xuất sắc khi xuất khẩu sang Mỹ, chịu thuế suất cao, vẫn vươn lên vị trí số 5. Tuy nhiên, nhìn một cách toàn diện, Canada, Brazil, Hàn Quốc và Mexico nếu gặp khó với thị trường Mỹ sẽ quay lại các thị trường khác, làm đối thủ trực tiếp của Việt Nam.

Ví dụ như Hàn Quốc, rất có khả năng họ sẽ cạnh tranh Việt Nam tại các thị trường châu Á, đặc biệt là Đông Nam Á, khi mà thị trường Mỹ trở nên khó khăn. Đó là điều mà các doanh nghiệp thép cần tính đến.

Minh Thư