Đề xuất khoản thu nhập từ thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ không phải chịu thuế thu nhập cá nhân

Kịp thời bổ sung các cơ chế, chính sách để khoa học, công nghệ phát triển

Theo Tờ trình của Chính phủ, qua thực tế thi hành pháp luật về lĩnh vực hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, luật hiện hành chưa quy định đầy đủ cơ chế, chính sách thu hút nguồn lực phục vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo; Còn nhiều vướng mắc từ những quy định pháp luật không phù hợp, thiếu tính khả thi, là rào cản cho sự phát triển khoa học, công nghệ.

Về tổ chức, nhân lực, chưa có cơ chế đặc thu cho phép nhà khoa học là viên chức tham gia điều hành doanh nghiệp do viện nghiên cứu, trường đại học thành lập, tạo động lực cho các nhà khoa học triển khai hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Đặc biệt, chưa có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thu hút các chuyên gia giỏi vào các nhiệm vụ khoa học và phát triển công nghệ. Đồng thời, các quy định về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ chưa phù hợp với tình hình thực tiễn.

Cùng với đó, cơ chế tài chính chưa phù hợp với đặc thù hoạt động khoa học và công nghệ; chưa có cơ chế đầu tư, tài chính đủ mạnh nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho hoạt này; hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu và hoạt động khoa học công nghệ trong doanh nghiệp...

Chủ tọa phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Dự thảo Nghị quyết gồm 4 chương và 20 điều, bao gồm 2 nội dung liên quan đến hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và hoạt động chuyển đổi số quốc gia.

Nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết quy định về cơ chế tự chủ của tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghệ theo hướng giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn; bổ sung quy định về miễn chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ (miễn trách nhiệm dân sự trong trường hợp xảy ra thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, không phải trả lại kinh phí đã sử dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ); quy định nguyên tắc về áp dụng khoán chi đối với nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, bao gồm cả nội dung khoán chi đến sản phẩm cuối cùng; quy định nguyên tắc kinh phí nhà nước cấp cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ thông qua quỹ...

Theo đó, dự thảo Nghị quyết tạo một số cơ chế về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, như: Quy định về cơ chế tự chủ của tổ chức nghiên cứu khoa học; viên chức, việc chức quản lý làm việc tại tổ chức khoa học được tham gia góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp do tổ chức đó thành lập.

Cùng với đó, quy định ưu đãi thuế cho các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. cụ thể như quy định các khoản thu nhập từ tiên lương, tiền công và các khoản thu nhập khác từ thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước là các khoản thu nhập không chịu thuế thu nhập cá nhân.

Thẩm tra Dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy bày tỏ tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội về việc thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Trong đó, các chính sách của dự thảo Nghị quyết chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định của các luật, nghị quyết hiện hành. Do vậy, theo quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì việc Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm chính sách là có cơ sở pháp lý.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại phiên họp

Về quan điểm ban hành chính sách, cần dựa trên một số nguyên tắc: Thể chế hóa những vấn đề cấp bách, được nêu trong Nghị quyết số 57-NQ/TW; Đã chín, đã rõ, có tính khả thi, ít hướng dẫn để kịp thời triển khai; các chính sách vượt trội, phát huy tác dụng ngay, khơi thông mọi nguồn lực, có sức lan tỏa, góp phần kịp thời vào tăng trưởng kinh tế; Có trọng tâm, trọng điểm; là vấn đề thực sự vướng mắc cần khẩn trương tháo gỡ; Chưa có luật điều chỉnh hoặc cần quy định khác với luật hiện hành; Đúng thẩm quyền của Quốc hội; Thời gian thí điểm rõ ràng, cụ thể....

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, Nghị quyết cần kịp thời tháo gỡ khó khăn khi chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với luật hiện hành. Khi ban hành Nghị quyết thì các cơ quan, Bộ ngành cần quan tâm đến những vấn đề cấp bách được nêu trong Nghị quyết 57 để triển khai sớm, giải quyết kịp thời những vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại phiên họp

Những vấn đề đã chín, rõ thì cần đưa vào thực hiện luôn nhằm khơi thông nguồn lực để góp phần vào tăng trưởng kinh tế. Ngoài ra, các cơ quan, Bộ ngành cần "đi tắt, đón đầu" để thực hiện các chính sách, đơn giản hóa các thủ tục trong thanh quyết toán cho các nhà khoa học thực hiện các đề tài khoa học; tạo cơ chế thông thoáng để thu hút doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia vào đầu tư, thúc đẩy nghiên cứu khoa học.

Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định việc thí điểm chính sách để tháo gỡ vướng mắc cho hoạt động khoa học, công nghệ và chuyển đổi số; kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 57 nhằm nhanh chóng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực này và tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của đất nước để đạt được mục tiêu đặt ra trong năm 2025 và các năm tiếp theo.

PVH