Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Vấn đề then chốt là phải có cơ chế thúc đẩy kinh tế tư nhân

Tại Phiên thảo luận tổ chiều nay, 14.2, các đại biểu Tổ 13 gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Bắc Ninh, Đắk Lắk, Lạng Sơn, Hậu Giang bày tỏ hoàn toàn nhất trí với Đề án bổ sung về phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng đạt 8% trở lên; nhấn mạnh, chúng ta có khát vọng về đổi mới, phát triển, vươn mình thì việc điều chỉnh các mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể như Chính phủ đề xuất để từ đó có các giải pháp cụ thể nhằm đạt được mục tiêu là hoàn toàn phù hợp.

Đầu tư tư nhân quyết định mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, đây là Đề án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì năm 2025 chúng ta đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên thì giai đoạn 2026 - 2030 mới có thể đạt tăng trưởng 2 con số, tạo nền tảng cho trở thành nước thu nhập trung bình cao vào năm 2035.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Vấn đề then chốt là phải có cơ chế thúc đẩy kinh tế tư nhân. Ảnh: Lâm Hiển

Cho biết, chưa có năm nào Chính phủ giao chỉ tiêu tăng trưởng cho các địa phương như năm nay, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025 là chủ trương lớn của Đảng, đòi hỏi Quốc hội phải bàn các giải pháp để từ đó Chính phủ có cơ sở điều hành, các địa phương phải nỗ lực, quyết tâm lớn thì mới đạt được là tăng trưởng 8% trở lên.

Muốn đạt được mục tiêu này, theo Chủ tịch Quốc hội, vấn đề then chốt là phải có cơ chế thúc đẩy kinh tế tư nhân. Bởi lẽ trong tổng mức đầu tư toàn xã hội thì đầu tư tư nhân chiếm 55%. "Đây là yếu tố quyết định cho mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên chứ không phải là đầu tư công", Chủ tịch Quốc hội nói.

Phân tích vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, vừa qua, hầu hết các địa phương dựa vào nguồn ngân sách trung ương, nguồn ngân sách địa phương để đầu tư nên chưa có sự tăng trưởng mạnh. Khi đầu tư tư nhân phát triển thì sẽ đẩy nền kinh tế phát triển. Đơn cử như tỉnh Bắc Ninh, tăng trưởng cũng là nhờ vào các nhà máy công nghiệp lớn tại địa phương, khi dịch Covid xảy ra, các nhà máy bị ảnh hưởng thì tăng trưởng của Bắc Ninh cũng sụt giảm.

Để phát triển đầu tư tư nhân, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, quan trọng nhất là phải cải cách thể chế để nhà đầu tư yên tâm thấy rằng Chính phủ thực sự mở cửa, thực sự mong chờ cho nhà đầu tư, người ta bỏ tiền đầu tư thực sự có hiệu quả.

Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Anh Tuấn phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Quốc hội Khóa XV đã tập trung tháo gỡ cơ bản các khó khăn, vướng mắc về thể chế do Chính phủ đề xuất, đặc biệt là tại Kỳ họp thứ Bảy, Kỳ họp thứ Tám và Kỳ họp bất thường lần thứ Chín này. Dẫn các Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) lẽ ra là có hiệu lực từ ngày 1.1.2025 nhưng Quốc hội đã quyết định điều chỉnh có hiệu lực sớm hơn, từ 1.8.2024, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây cũng chính là cũng là tiền đề để Chính phủ điều hành tăng trưởng 6 tháng cuối năm 2024 để cả năm tăng trưởng GDP đạt 7,09%, đạt toàn bộ 15/15 chỉ tiêu, lần đầu tiên thu ngân sách nhà nước đạt hơn 2 triệu tỷ đồng...

Thủ tướng Chính phủ cũng nhiều lần phát biểu có thể nói là Quốc hội đã tháo gỡ các cơ chế ở Kỳ họp thứ Bảy, tạo tiền đề cho tăng trưởng của năm 2024. Đến nay, Quốc hội đã tháo gỡ hầu hết các khó khăn như sửa đổi Luật Đầu tư công, ban hành 1 luật sửa 4 luật về đầu tư, 1 luật sửa 9 luật về tài chính..., phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ, các địa phương. Kỳ họp này cũng tập trung tháo gỡ một số cơ chế, chính sách.

"Như vậy, nếu Chính phủ ban hành các nghị định, thông tư để triển khai sớm các quyết sách của Quốc hội thì đây cũng là một tiền đề để huy động tối đa nguồn lực phát triển đất nước, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

ĐBQH Trần Thị Vân (Bắc Ninh) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Để triển khai thực hiện Đề án, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, phải tập trung ở cả Trung ương và địa phương. Tại Kỳ họp này, Quốc hội xem xét, ban hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) phân cấp mạnh cho Chính phủ, địa phương trong ban hành các chính sách, Quốc hội chỉ ban hành luật khung, Chính phủ ban hành nghị định, Bộ ban hành thông tư...

Theo Chủ tịch Quốc hội, chúng ta phải mạnh dạn trong cải cách thủ tục hành chính, trong đó, thủ tục đầu tư phải thông thoáng, cởi mở. "Lúc tôi làm Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ thì nội dung gì xin ý kiến Bộ mà sau 15 ngày, 1 tháng không trả lời là địa phương thực hiện. Thủ tục là phải thông thoáng, cởi mở", Chủ tịch Quốc hội nói.

Cùng với đó, muốn phát triển kinh tế sâu rộng, bền vững, theo Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ không nên đặt mục tiêu thu ngân sách ngắn hạn mà phải nhìn mục tiêu dài hạn hơn. "Bây giờ là phải quan tâm bồi dưỡng nguồn thu, thu đúng, thu đủ để doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, để người dân đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Khi điều kiện, cơ chế thông thoáng thì sẽ tạo động lực cho doanh nghiệp và người dân đầu tư. Nếu đặt mục tiêu ngắn hạn thì sẽ không khuyến khích được đầu tư. Phải là dài hạn", Chủ tịch Quốc hội nói.

ĐBQH Nguyễn Như So (Bắc Ninh) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Chưa làm đã than khó - cũng phải xem lại!

Lưu ý 2025 là năm cuối cùng thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Quốc hội, Chính phủ phải cải cách thể chế pháp luật, còn cải cách về thủ tục như thế nào thì Chính phủ sẽ hướng dẫn. Đơn cử như Kỳ này, Quốc hội sẽ xem xét, ban hành Nghị quyết về tháo gỡ khó khăn cho lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thì Quốc hội cũng quy định khung thôi còn hướng dẫn thủ tục như thế nào, bao nhiêu ngày, mấy thủ tục thì do Chính phủ ban hành. Nghị quyết cũng không nêu số tiền là bao nhiêu, mà giao hàng năm do Chính phủ cân đối. "Như vậy mới là cơ chế, là nghị quyết của Quốc hội cho thông thoáng".

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh rồi đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng... đều là những quyết sách rất là lớn, có tính dài hạn.

Trong 6 nhiệm vụ, giải pháp để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, Chính phủ đã rất quan tâm đến việc ưu tiên giải quyết các nguồn lực bị lãng phí như: quy hoạch treo, các dự án vướng thủ tục đất công, không sử dụng tài sản tranh chấp, các vụ án kéo dài... Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây là chủ trương rất đúng, nhưng để trở thành hiện thực thì còn rất nhiều việc phải làm.

Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn tại phiên thảo luận tổ. Ảnh: Lâm Hiển

Hiện nay trong nhiều dự án đang triển khai thì có những dự án bị vướng quy hoạch, có những dự án bị vướng thủ tục và thậm chí vướng về tên thôi, như Luật Đấu thầu quy định phải là liên doanh, nhưng sau khi thắng thầu, trên cơ sở liên doanh họ lập ra công ty thì lại không được chấp nhận.

"Bản chất ở đây không phải là vướng mắc về pháp lý mà là về thủ tục cần phải được tháo gỡ. Các doanh nghiệp trong ngành xây dựng, bất động sản nói riêng, cộng đồng doanh nghiệp nói chung cũng rất trông chờ các biện pháp hành động cụ thể của bộ, ngành, địa phương để tháo gỡ khó khăn, tạo môi trường thuận lợi".

Nhấn mạnh như vậy, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, vừa qua chủ trương của Đảng đã rất rõ, Quốc hội ban hành luật, nghị quyết; Chính phủ ban hành nghị định, thông tư. Bây giờ điều quan trọng là chúng ta phải quyết tâm triển khai. Làm khó đến đâu thì tháo gỡ đến đó, tắc đến đâu thì thông đến đó. Bây giờ nhiều địa phương chưa làm đã kêu khó, nhưng có những địa phương không kêu khó gì hết, làm rất hiệu quả, phát triển vượt bậc, phát triển rất nhanh, vượt bậc. Do đó, chúng ta cũng phải xem lại khâu triển khai, khâu tổ chức thực hiện.

ĐBQH Triệu Quang Huy (Lạng Sơn) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Bày tỏ sốt ruột với một số dự án triển khai rất chậm; chia sẻ với các địa phương khi các bộ, ngành trả lời rất chậm, Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, "mục tiêu tăng trưởng đạt 8 % trở lên là phải quyết tâm thực hiện. Phải đồng bộ từ Đảng, Nhà nước, Trung ương, địa phương đến toàn dân để phát huy sức mạnh thì mới có thể đạt được. Từng bộ, từng ngành, từng cấp phải vào cuộc, giải quyết từng việc một để tháo gỡ thì mới nhanh được".

Tập trung tháo gỡ các rào cản, thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp tư nhân

Các ĐBQH Lê Minh Nam (Hậu Giang), Nguyễn Văn Quân (Hậu Giang), Nguyễn Như So (Bắc Ninh), Nguyễn Anh Tuấn (Bắc Ninh)… cũng cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, phải thực hiện các cải cách đột phá về thể chế, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, linh hoạt, đặc biệt là tháo gỡ các rào cản, thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp tư nhân - lực lượng then chốt để thúc đẩy tăng trưởng, trong đó, cần cải cách quy trình xin ý kiến các cơ quan, bộ ngành vì hiện quy trình này rất phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các công việc.

“Trong điều kiện phân cấp, phân quyền, ủy quyền đang diễn ra rất mạnh mẽ, Quốc hội cũng đang xem xét, thông qua các Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) thì các cấp quản lý phải chủ động ứng phó, thích ứng với tình hình, xử lý công việc theo thẩm quyền”, đại biểu Lê Minh Nam nhấn mạnh.

Đại biểu Lê Minh Nam đề nghị cần tập trung hỗ trợ hiệu quả các động lực tăng trưởng về xuất khẩu, đầu tư tiêu dùng trong nước gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, an sinh xã hội và cần phải phân tích cơ cấu, biến động của các yếu tố tăng trưởng GDP các năm qua để xác định các nội dung trọng tâm, trọng điểm, từ đó điều hành phù hợp với bối cảnh, hoàn cảnh của từng cơ quan, từng đơn vị, từng địa phương.

ĐBQH Nguyễn Văn Quân (Hậu Giang) phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Các đại biểu cũng đề nghị tập trung đầu tư mạnh mẽ hơn cho hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Có chiến lược phát triển doanh nghiệp rõ ràng, minh bạch, phù hợp với từng nhóm đối tượng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia sâu vào chuỗi giá trị. Khai thác tốt hơn nguồn lực từ việc cổ phần hóa và thoái vốn doanh nghiệp nhà nước, cũng như từ việc quản lý, khai thác hợp lý các tài nguyên thiên nhiên.

Tập trung phát triển các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ ngoại thương, vận tải, du lịch. Tranh thủ lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh căng thẳng thương mại quốc tế. Khai thác tối đa mọi nguồn lực, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Về các chỉ tiêu cụ thể, các đại biểu nhất trí với đề xuất của Chính phủ, tuy nhiên, mong muốn cố gắng tránh phải điều chỉnh tăng bội chi, nợ công nếu có thể.

Phạm Thúy