Chính sách phải khơi thông nguồn lực, góp phần tăng trưởng kinh tế

Sáng 15/2, tiếp tục Kỳ họp bất thường lần thứ 9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội đã nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; thảo luận tổ về nội dung trên.

Tháo gỡ vướng mắc, tạo cơ chế, chính sách vượt trội

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, dự thảo nghị quyết gồm 4 chương và 19 điều. Nội dung cơ bản gồm: quy định về thí điểm một số cơ chế, chính sách tháo gỡ chi tiêu tài chính từ ngân sách Nhà nước, hoạt động của tổ chức và nhân lực trong tổ chức khoa học và công nghệ công lập, thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu và hoạt động khoa học và công nghệ trong doanh nghiệp, công nghệ chiến lược; cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư, đấu thầu, tài chính và thử nghiệm có kiểm soát cho chuyển đổi số quốc gia, phát triển hạ tầng số, công nghiệp công nghệ số chiến lược để tháo gỡ vướng mắc, tạo cơ chế, chính sách vượt trội trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng trình bày dự thảo nghị quyết.

Về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Chính phủ đề xuất giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tổ chức, cán bộ, tài chính, chuyên môn. Quy định viên chức, viên chức quản lý làm việc tại tổ chức khoa học và công nghệ công lập được tham gia thành lập, quản lý, điều hành doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Bổ sung quy định về miễn trừ trách nhiệm khi xảy ra rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; ưu đãi thuế cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo…

Trong đó, nguyên tắc kinh phí nhà nước cấp cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ là thông qua quỹ. Các quỹ trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được thành lập theo quy định của pháp luật khoa học và công nghệ và từ nhiều nguồn khác nhau.

Về chuyển đổi số quốc gia, Chính phủ đề xuất, xác định hoạt động chuyển đổi số quốc gia gồm: nền tảng số dùng chung, chỉ định thầu cho các gói thầu; hoạt động phát triển hạ tầng số gồm: hạ tầng 5G, cáp viễn thông kết nối quốc tế trên biển, thí điểm dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp. Đồng thời, ngân sách trung ương hỗ trợ để xây dựng nhà máy chế tạo chip bán dẫn quy mô nhỏ. Người đừng đầu được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm nếu triển khai Nghị quyết xảy ra các hành vi, tác động tiêu cực, lợi ích nhóm, lãng phí.

Tuân thủ đúng, đầy đủ quy định về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng

Thẩm tra về nội dung nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn để ban hành Nghị quyết; đề nghị, cần hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trên cơ sở tuân thủ đúng, đầy đủ quy định về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong xây dựng pháp luật; đồng thời, tuân thủ một số quan điểm. Việc ban hành các chính sách thí điểm cần dựa trên các quan điểm chủ yếu sau: thể chế hóa những vấn đề cấp bách nêu trong Nghị quyết số 57.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày báo cáo thẩm tra.

Chính sách chưa thực sự cấp bách, cần nghiên cứu đánh giá thêm, cần có hướng dẫn chi tiết, cụ thể thì sẽ được xem xét, đưa vào các dự thảo luật để xem xét, sửa đổi trong năm 2025; vượt trội, phát huy tác dụng ngay, khơi thông mọi nguồn lực, có sức lan tỏa, góp phần kịp thời vào tăng trưởng kinh tế; có trọng tâm, trọng điểm; là vấn đề thực sự vướng mắc cần khẩn trương tháo gỡ; chưa có luật điều chỉnh hoặc cần quy định khác với luật hiện hành; đúng thẩm quyền của Quốc hội; thời gian thí điểm rõ ràng, cụ thể.

Làm sao nghị quyết ra đời có thể triển khai ngay các chính sách cấp bách

Phát biểu tại phiên thảo luận tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng Chính phủ, các bộ, ngành rất tích cực để xây dựng dự thảo nghị quyết; đồng thời nhấn mạnh, việc xây dựng nghị quyết phải ngắn gọn, tập trung vào trọng điểm, dễ hiểu, dễ nhớ, những gì chung chung thì nên lược bớt; những vấn đề thuộc Chính phủ thì để Chính phủ quy định.

“Sau kỳ họp này, Chính phủ căn cứ vào nghị quyết để hướng dẫn thực hiện. Tôi thấy những vấn đề đưa trong nghị quyết là những vấn đề đã chín, rõ, được thực tế chứng minh. Vì vậy, việc quan trọng là làm sao nghị quyết ra đời có thể triển khai ngay các chính sách cấp bách. Muốn tăng trưởng kinh tế 8% năm 2025 cũng phải dựa vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo chuyển đổi số” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên thảo luận tổ.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, các nghị quyết của chúng ta đều nói giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu. Đầu tư cho vấn đề này là cốt lõi của đất nước. Vì vậy, cần chính sách cụ thể để hướng dẫn địa phương. Đối với các nội dung về cơ chế phải thật sự vượt trội, bứt phá, phát huy tác dụng ngay, khơi thông nguồn lực, góp phần tăng trưởng kinh tế.

“Nghị quyết cũng cần phân rõ chính sách nào là dành cho khoa học công nghệ, chính sách nào là dành cho đổi mới sáng tạo, chính sách nào là dành cho chuyển đổi số” – Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Phương Thủy