Cảnh báo hành vi gian lận thương mại xuất khẩu sầu riêng

Ngày 27/12, trao đổi với PV Báo CAND, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT) cho biết, xuất khẩu sầu riêng đạt hơn 3,1 tỷ USD trong 11 tháng, chiếm gần một nửa kim ngạch xuất rau quả trong năm 2024.

Trung Quốc vẫn là thị trường dẫn đầu về tiêu thụ sầu riêng Việt, chiếm 90% tổng kim ngạch, tương đương hơn 2,8 tỷ USD trong 11 tháng. Mức này tăng 43% so với cùng kỳ 2023. Thái Lan đứng thứ hai, nhập khoảng 177 triệu USD trái sầu riêng, tăng 82% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường Hồng Kông, Nhật Bản cũng ghi nhận mức tăng trưởng lần lượt 16% và 85% so với năm ngoái. Riêng trái sầu riêng Việt xuất sang Campuchia tăng 139 lần, đạt gần 3 triệu USD.

Doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng cần đầu tư vùng nguyên liệu gắn với sản xuất theo chuỗi để kiểm soát được chất lượng sản phẩm.

Theo ông Nguyên, kim ngạch xuất khẩu rau quả năm nay ước đạt 7,1 tỷ USD, tăng gần 27% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, sầu riêng chiếm gần một nửa số thu từ xuất khẩu rau quả. Triển vọng xuất khẩu sầu riêng trong năm 2025 được đánh giá rất tích cực khi Trung Quốc chính thức mở cửa cho các sản phẩm sầu riêng chế biến sẵn như sầu riêng xay nhuyễn và cơm sầu riêng.

Để xuất khẩu sầu riêng bền vững, đủ sức cạnh tranh, doanh nghiệp cần nhận thức thị trường Trung Quốc đòi hỏi chất lượng cao và mã vùng trồng chỉ là một trong những điều kiện xuất khẩu. Do đó, doanh nghiệp phải tuân thủ đúng quy định, cần đầu tư vùng nguyên liệu gắn với sản xuất theo chuỗi để kiểm soát được chất lượng sản phẩm.

Đồng thời, Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng vừa đưa ra cảnh báo về tình trạng một số đối tượng đã lợi dụng gian lận, sao chép trái phép mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói sầu riêng thông qua các hình thức hợp đồng ủy quyền sử dụng mã số với các con dấu, chữ ký giả, tự chế… để lừa đảo doanh nghiệp, qua mặt các cơ quan chức năng của Nhà nước nhằm trục lợi, thông quan xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

"Hành vi vi phạm nghiêm trọng này không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của ngành sầu riêng Việt Nam, làm mất niềm tin của người tiêu dùng Trung Quốc và quốc tế, mà còn gây thiệt hại lớn cho quyền lợi của những nhà sản xuất, doanh nghiệp kinh doanh sầu riêng chân chính. Các cơ quan chức năng nước nhập khẩu có thể siết chặt kiểm soát đối với sầu riêng Việt Nam, gây ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp (do mã số bị Trung Quốc thu hồi vì vi phạm chất lượng quy định)", ông Nguyên nhấn mạnh và cho rằng, hành vi gian lận tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh sầu riêng đúng quy định.

Do vậy, Hiệp hội Rau quả Việt Nam đề nghị các cơ quan chức năng liên quan rà soát chặt chẽ các cơ sở đóng gói, xuất khẩu sầu riêng, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm đã có tố giác hoặc chưa có; hoàn thiện cơ sở dữ liệu mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, giúp dễ dàng quản lý và truy xuất nguồn gốc sản phẩm; công khai danh sách các cơ sở sản xuất, đóng gói sầu riêng đạt chuẩn, giúp người tiêu dùng có thể lựa chọn sản phẩm tin cậy. Tăng cường hợp tác với các cơ quan chức năng của các nước nhập khẩu để cùng nhau chống lại hành vi gian lận thương mại.

Lưu Hiệp