Bộ trưởng Công Thương: Sẽ phát triển thêm điện hạt nhân cỡ nhỏ

Bộ trưởng Công Thương cho biết sẽ phát triển điện hạt nhân tập trung, hạt nhân quy mô nhỏ trên phạm vi cả nước. Ảnh minh họa: Reuters.

Đây là thông tin được Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đưa ra tại cuộc họp tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII).

Cụ thể, tại cuộc họp, Bộ trưởng Công Thương cho biết ngoài 2 dự án nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận dự kiến phát triển theo quy mô tập trung, Việt Nam sẽ phát triển thêm điện hạt nhân quy mô nhỏ trên phạm vi cả nước.

Phát triển cả điện hạt nhân quy mô nhỏ

Lò phản ứng mô-đun cỡ nhỏ và vừa (SMR) có kích thước chỉ bằng 1/10 lò phản ứng tiêu chuẩn, nên dễ xây dựng và suất đầu tư phù hợp. Trong khi chi phí xây dựng một nhà máy điện hạt nhân tiêu chuẩn cần khoảng 6-9 tỷ USD, thời gian trên dưới 5 năm, thậm chí có dự án hơn 10 năm thì các nhà máy sử dụng công nghệ SMR chỉ tốn 2,1-3,6 tỷ USD với thời gian xây dựng 2-3 năm.

Nguồn điện hạt nhân (kể cả điện hạt nhân quy mô nhỏ SMR) đều phải đặt ở những vị trí có tiềm năng do liên quan đến vấn đề an toàn, địa chất khu vực và vấn đề chôn cất chất thải hạt nhân.

Bộ trưởng cũng cho biết quy hoạch điều chỉnh lần này sẽ xác định ít nhất 3 trong 8 địa điểm được quy hoạch có thể xây dựng nhà máy điện hạt nhân đến năm 2030, ngoài 2 vị trí ở Ninh Thuận.

Tại dự thảo đang lấy ý kiến, Bộ Công Thương cho biết giới hạn tiềm năng phát triển điện hạt nhân có thể xem xét xây dựng tại 3 vùng, gồm Nam Trung Bộ (khoảng 25-30 GW), Trung Trung Bộ (khoảng 10 GW) và Bắc Trung Bộ (khoảng 4-5 GW).

Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết Việt Nam sẽ phát triển cả nhà máy điện hạt nhân cỡ nhỏ. Ảnh: Bộ Công Thương.

Bộ trưởng đề nghị đơn vị tư vấn tiếp thu những ý kiến về dự báo tăng trưởng, ở kịch bản cơ sở đề nghị phải điều chỉnh 45-50% so với Quy hoạch điện VIII.

“Vì chúng ta đặt ra năm 2025 đạt tăng trưởng GDP 8%, từ năm 2026-2030 mỗi năm tăng 10%. Vậy, kịch bản cơ sở phải để 45-50% và kịch bản cao từ 60-65% so với hiện nay và kịch bản cực đoan là 70-75%”, Bộ trưởng Diên chỉ rõ.

Lãnh đạo Bộ Công Thương cũng nhấn mạnh cần phát triển tối đa tiềm năng của năng lượng tái tạo. Song, phải tính đến tiềm năng và lợi thế ở vùng nào, miền nào tốt nhất để phát triển.

Với thủy điện và thủy điện tích năng, cần khai thác triệt để, tối đa nguồn này vì vừa là năng lượng sạch, vừa là nguồn điện nền.

Ông cho biết sẽ tiến tới thị trường điện cạnh tranh cả ba cấp độ: Phát điện cạnh tranh, bán buôn điện cạnh tranh và bán lẻ điện cạnh tranh, có giá điện hai thành phần trong đó có cả giá mua và giá bán. Cũng như xác định khung giá theo giờ; xác định rõ khung giá cho tất cả các loại hình điện năng, kể cả những cái đã có và những cái chưa có.

Tính toán kỹ phương án dự phòng

Góp ý về dự thảo, ông Nguyễn Thái Sơn, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho biết cần mở rộng thêm phần dự báo cho giai đoạn 2031-2035 nhằm xác định rõ các danh mục đầu tư trọng điểm, bảo đảm sự ổn định và tính liên tục trong quá trình phát triển nguồn điện.

Ngoài ra, cần xây dựng kịch bản điều hành cao hơn mức dự báo để ứng phó với các tình huống bất ngờ, bảo đảm cung ứng điện ổn định cho nền kinh tế.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Phó viện trưởng Viện Năng lượng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Năng lượng Việt Nam nhấn mạnh cần tính toán phương án dự phòng theo vùng để tránh thiếu điện cục bộ, thay vì dự phòng chung toàn quốc.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Phó viện trưởng Viện Năng lượng, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Năng lượng Việt Nam. Ảnh: Bộ Công Thương.

Với giai đoạn 2031-2035, việc giảm tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện là hợp lý, phù hợp với xu thế chuyển dịch sang kinh tế dịch vụ và giảm bớt các ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều năng lượng. Ngoài ra, cần đánh giá kỹ nhu cầu điện cho giao thông xanh, nhất là dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam và hệ thống Metro.

Đối với năng lượng tái tạo, lãnh đạo Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cho biết quy mô tăng trưởng mạnh trong giai đoạn 2018-2021 đã đặt ra không ít thách thức. Việc tăng công suất điện mặt trời từ 18 GW lên 34 GW và điện gió từ 19,5 GW lên 22 GW là khả thi, nhưng đòi hỏi quản lý và điều phối tốt hơn trước sự gia tăng của các dự án nhỏ lẻ.

Theo ông, thách thức lớn nhất là quản lý hàng trăm nguồn điện nhỏ phân tán, liên quan đến các vấn đề pháp lý, kỹ thuật và đất đai. Để đáp ứng nhu cầu, Việt Nam cần huy động từ 30,7 đến 40 tỷ USD vốn đầu tư đến năm 2030, chủ yếu từ tư nhân và doanh nghiệp ngoài nhà nước.

Diệu Thanh