Trẻ nhỏ hay gặp căng thẳng có nguy cơ mắc chứng cường giáp cao hơn

Sự căng thẳng, lo âu gây nên nhiều chứng bệnh ở trẻ nhỏ. Ảnh minh họa: I.P.

Lật giở bệnh án của Trinity, tôi thấy cô bé có điểm ACE [1] bằng 6. Khi bước vào phòng khám và gặp Trinity, ngay lập tức tôi có một hồi tưởng tuổi thơ. Trước khi gia đình tôi chuyển từ Jamaica đến Mỹ, tôi đã học lớp một ở trường tiểu học

Hope Valley ở Kingston. Đó là nơi mà tôi tìm thấy điều còn thiếu trong gia đình có bốn ông anh trai, những cô bạn gái khác để chơi cùng. Đó là một nhóm các bạn gái lớn hơn tôi, họ thu nạp và dạy tôi những điều quan trọng như chơi nhảy dây và cách leo trèo khi đang mặc váy.

Tôi đã năn nỉ mẹ thắt bím cho tôi như các bạn. Các bạn ấy cao lêu nghêu và gầy còm, với làn da nâu ca cao và hàm răng trắng sáng. Trinity chắc sẽ hợp với họ lắm, thậm chí đến cả bộ đồng phục mà cô bé đang mặc, áo cotton trắng ngắn tay và váy len xanh dài ngang gối cũng hợp.

Tôi để ý thấy cô bé khá cao so với tuổi mười một và khẳng khiu hơn mức trung bình, mặc dù tôi nghi ngờ chuyện cô bé đi bộ gần năm cây số mỗi ngày để đến trường như các bạn gái thuở ấu thơ của mình. Trinity im lặng ngồi cạnh người dì, quét mắt khắp phòng. Cô bé lịch sự, ngoan ngoãn và rất dễ thương. Trước khi tôi kịp hỏi, dì của Trinity đã bắt đầu kể chuyện đằng sau điểm ACE của cháu gái.

Mẹ Trinity nghiện ma túy, và chỉ xuất hiện như khách mời bất ngờ trong cuộc đời con gái mình. Người mẹ sẽ thỉnh thoảng xuất hiện ở thị trấn và đón Trinity đi mua sắm. Nhưng “mua sắm” ở đây nghĩa là đi đến các trung tâm thương mại và dùng con gái mình để đánh lạc hướng trong khi cô ta thó quần áo và giày dép.

Dì Trinity đã không cho phép mẹ cô bé đến thăm nữa khi phát hiện ra bản thân Trinity cũng bắt đầu chôm son môi và những thứ lặt vặt khác khi đi cùng mẹ. Kể từ đó, Trinity có vấn đề nghiêm trọng ở trường, và các giáo viên cũng không chịu nổi nữa. Ngoài chuyện học hành, con bé còn gặp khó khăn trong việc điều hòa cảm xúc. Con bé nổi loạn và gặp rắc rối với đứa trẻ ngồi cạnh, con bé không thể ngồi yên quá năm phút. Đôi khi Trinity còn chạy ra khỏi lớp.

Giống như với đa số những đứa trẻ khác, tôi sẽ không bao giờ nghi ngờ có rắc rối gì qua cách Trinity ngoan ngoãn ngồi trong phòng khám của mình. Nhưng tôi bắt đầu thăm khám qua lăng kính căng thẳng độc hại, kiểm tra Trinity cẩn thận hơn so với một đứa trẻ có điểm ACE bằng 0.

Kiểu như, nếu một bệnh nhân sống với cha mẹ nghiện thuốc lá, tôi nhất định sẽ khám phổi đứa nhỏ rất kỹ càng. Khi biết rằng Trinity có rủi ro cao mắc nhiều loại bệnh, tôi nghe kỹ tiếng phổi (không tiếng gió). Tôi kiểm tra da (ấm và mềm, không khô hay bong tróc). Tôi xem xét tóc (có chẻ ngọn, nhưng đây là điều thường gặp ở những cô gái Mỹ gốc Phi, tùy thuộc vào kiểu tóc). Không có gì quá bất thường, đến khi tôi nghe tim.

Phần lớn mọi người đều biết rằng một nhịp tim bình thường (không lỡ nhịp hay có tạp âm) là điều mà các bác sĩ mong đợi, nhưng chúng tôi cũng nghe xem nó đập mạnh thế nào. Khi đặt ống nghe lên ngực Trinity, tôi phải ngừng lại để điều chỉnh tai nghe.

Như thể tiếng tim được vặn to hơn bình thường một chút. Không mấy rõ ràng, nhưng thay vì tiếng thình thịch nhỏ nhẹ, nó như kiểu tiếng trống dữ dội. Tôi tháo ống nghe và nhìn cô bé một lúc, sau đó nhẹ nhàng đặt tay lên lồng ngực Trinity.

Không, không phải tôi tưởng tượng. Không chỉ tiếng tim đập to hơn mà nó còn mạnh hơn bình thường nữa. Tiếng tim cộng với thân hình khẳng khiu đã đủ báo động để tôi gửi cô bé đi kiểm tra điện tâm đồ (EKG).

Hôm sau, kết quả điện tâm đồ khẳng định điều bất thường với tim của Trinity. Theo kết quả, tim đập nhanh hơn và các cơ bắp hoạt động mạnh hơn bình thường. Bác sĩ tim mạch đã xem kết quả và gắn vào một ghi chú củng cố những nghi ngờ của tôi: Có khả năng mắc bệnh Graves. Cơ thể khẳng khiu và trái tim đập mạnh (cũng như tóc xơ gãy) có thể là dấu hiệu của bệnh Graves, một bệnh tự miễn khiến tuyến giáp bị kích hoạt quá mức.

Không giống như ví dụ lúc trước về bệnh suy giáp (khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone tuyến giáp), bệnh Graves là bệnh cường giáp, khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp. Nếu bạn còn nhớ, những người lớn suy giáp dễ tăng cân và hơi lờ phờ. Ngược lại, những người có bệnh Graves lại thường tăng động và dường như không tăng cân nổi.

[1] Viết tắc của Adverse childhood experiences - (ACE) là những sự kiện có khả năng gây tổn thương xảy ra ở tuổi vị thành niên (0-17 tuổi). Nếu không được chữa lành, những chấn thương này có thể gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của trẻ khi trưởng thành.

[2] Bệnh Basedow, hay còn gọi là bệnh Graves, là một tình trạng rối loạn hệ thống miễn dịch, khiến tuyến giáp sản xuất ra quá nhiều hormone thyroid, dẫn đến bệnh cường giáp.

Nadine Burke Harris/ Thái Hà Books & NXB Công thương