Sẽ có ưu đãi lớn khi hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp

"Chính phủ đã bàn rất kỹ giải pháp cụ thể, các chính sách ưu đãi lớn sẽ được thiết kế để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển lên doanh nghiệp", Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thông tin khi giải trình trước Quốc hội ngày 16/5 về dự thảo Nghị quyết một số cơ chế đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Quốc hội sẽ biểu quyết, thông qua dự thảo nghị quyết này vào sáng mai 17/5.

Việt Nam hiện có trên 5,2 triệu hộ kinh doanh, tạo ra 8-9 triệu việc làm, tương đương với khối công ty tư nhân. Theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, Việt Nam đặt mục tiêu có 2 triệu doanh nghiệp vào 2030 và 3 triệu tới năm 2045.

Khu vực kinh tế tư nhân, gồm hộ kinh doanh, hiện đóng góp khoảng 51% GDP và trên 30% ngân sách nhà nước.

"Chúng tôi đang thí điểm việc bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh tại một số địa bàn và nhận thấy chính sách này rất tốt, cần sớm được triển khai chính thức", Bộ trưởng Thắng nói thêm.

Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng đang chuẩn bị các điều kiện, nhất là về công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong lĩnh vực thuế như sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính để thu đúng, đủ và tiết kiệm thời gian, chi phí để các hộ kinh doanh kê khai nộp thuế khi bỏ thuế khoán.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. (Ảnh: Media Quốc hội).

Hiện 3 loại thuế, phí các hộ, cá nhân kinh doanh phải đóng gồm lệ phí môn bài, thuế giá trị gia tăng (VAT) và thu nhập cá nhân. Ngoài ra, họ có thể phải nộp thuế bảo vệ môi trường, tài nguyên... nếu kinh doanh hàng hóa thuộc diện chịu thuế của các luật này.

Theo quy định, mức lệ phí môn bài từ 300.000 đồng đến 1 triệu đồng tùy doanh thu, với hộ có thu trên 100 triệu đồng một năm. Họ cũng phải nộp thêm 1,5%, gồm 0,5% thuế thu nhập cá nhân và 1% VAT.

Về các chính sách ưu đãi thuế, phí trên cơ sở nuôi dưỡng nguồn thu, ông Thắng cho rằng có thể làm giảm nguồn thu nhưng doanh nghiệp có cơ hội sản xuất kinh doanh, đóng góp nhiều hơn vào ngân sách Nhà nước và phát triển.

Theo ông Thắng, một số ý kiến cho rằng việc bỏ thuế khoán có thể tạo gánh nặng tuân thủ cho các hộ kinh doanh, tuy nhiên việc bỏ thuế khoán rất đúng đắn, đảm bảo bình đẳng về chế độ thuế giữa doanh nghiệp và hộ kinh doanh, giúp hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết chính sách này đã thí điểm tại một số nơi và thấy rất hiệu quả, cần triển khai trong thời gian sớm nhất.

“Ngoài ra, có những nội dung ưu đãi khá lớn để hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp. Đây là một trong những giải pháp trọng yếu để gia tăng số lượng doanh nghiệp, đảm bảo mục tiêu của nghị quyết và tăng trưởng kinh tế”, ông Thắng cho biết.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Ảnh: Media Quốc hội).

Góp ý cho nội dung này, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho biết, bình quân mỗi năm cả nước có thêm 30.000-40.000 doanh nghiệp. Vì thế, để đạt mục tiêu này ông Ngân nói cần có giải pháp đặc biệt, chính sách hỗ trợ cho hộ kinh doanh cá thể để chuyển sang loại hình doanh nghiệp.

“Để 5,2 triệu hộ kinh doanh "lên đời" doanh nghiệp, theo dự thảo nghị quyết, hình thức thuế khoán với khu vực này sẽ được bỏ từ 1/1/2026. Việc bỏ thuế khoán này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho rằng, đó là chủ trương đúng đắn, nhằm minh bạch hóa hoạt động của hộ kinh doanh. Một trong số chính sách ban đầu được thiết kế là Nhà nước hỗ trợ chi phí thuê, mua phần mềm kế toán dùng chung để hộ kinh doanh sử dụng miễn phí”, đại biểu Ngân nói.

Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) bổ sung thêm mức hỗ trợ, tỷ lệ hỗ trợ kinh phí cụ thể của Nhà nước để mua, thuê các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Ngoài ra, Phó trưởng đoàn Thanh Hóa Mai Văn Hải gợi ý cần có thêm chính sách hỗ trợ đào tạo sử dụng các nền tảng số, phần mềm cho hộ kinh doanh khi họ kết nối, kê khai nộp thuế. Ông đề nghị lùi việc bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh tới sau 1/7/2026 để cơ quan quản lý có thêm thời gian chuẩn bị kỹ hạ tầng.

PHẠM DUY