Ông Trump đã thay đổi, quyết tâm 'chặn đường' đồng tiền chung BRICS, chính chủ tiết lộ sự thật

BRICS cáo buộc Washington 'vũ khí hóa' đồng USD, tận dụng đồng tiền này để các đối thủ phải hoạt động trong khuôn khổ lợi ích do Mỹ xác định. (Nguồn: SAN.com)

Thời gian qua, Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS) mong muốn giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, đồng tiền dự trữ của thế giới. Đồng USD đang được sử dụng cho gần 80% thương mại toàn cầu.

Hầu hết các nhà kinh tế đều đồng ý rằng, hệ thống tài chính do đồng bạc xanh thống trị mang lại cho Mỹ những lợi thế kinh tế to lớn, bao gồm chi phí đi vay thấp hơn, khả năng duy trì thâm hụt tài chính lớn hơn và sự ổn định của tỷ giá hối đoái.

Đồng USD là loại tiền tệ chính được sử dụng để định giá các mặt hàng như dầu và vàng. Tính ổn định của đồng tiền này cũng khiến các nhà đầu tư "thêm vào giỏ hàng" trong những thời điểm bất ổn.

Nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng được hưởng lợi từ USD hóa khi "nắm trong tay" khả năng áp đặt lệnh trừng phạt đối với các quốc gia khác.

BRICS đã cáo buộc Washington "vũ khí hóa" đồng USD, tận dụng đồng tiền này để các đối thủ phải hoạt động trong khuôn khổ lợi ích do Mỹ xác định.

Các cuộc thảo luận về một loại tiền tệ chung mới, không phải đồng bạc xanh, đã "gây sốt" khi Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga sau chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào năm 2022.

BRICS lo ngại, nhóm có thể trở thành mục tiêu bị trừng phạt nếu họ bất đồng quan điểm với phương Tây.

Kế hoạch tiền tệ của BRICS

Ý tưởng tạo ra một loại tiền tệ BRICS lần đầu tiên được đưa ra ngay sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008-2009. Thời điểm đó, bất động sản ở Mỹ "sốt xình xịch" và hệ thống ngân hàng toàn cầu gần như sụp đổ toàn bộ.

Tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS năm 2023 ở Nam Phi, khối đã nhất trí nghiên cứu khả năng tạo ra một loại tiền tệ chung để giảm thiểu rủi ro liên quan đến đồng USD. Các nhà lãnh đạo BRICS cũng lưu ý rằng, có thể sẽ mất nhiều năm để hiện thực hóa điều này.

Tháng 10 vừa qua, tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Nga, Tổng thống Vladimir Putin đã tiến thêm một bước khi đề xuất về hệ thống thanh toán quốc tế dựa trên blockchain. Hệ thống này sẽ cho phép các loại tiền tệ của các quốc gia nhóm BRICS trao đổi dễ dàng và an toàn mà không cần đồng USD.

Nền tảng mới được cho là cũng sẽ dựa vào một mạng lưới các ngân hàng thương mại được liên kết với nhau thông qua các ngân hàng trung ương của các quốc gia BRICS.

Cũng tại Hội nghị trên các nhà lãnh đạo Nhóm đã đồng ý tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động thương mại bằng đồng nội tệ, giảm sự phụ thuộc vào USD.

Một loại tiền tệ chung có khả thi?

Một đồng tiền chung mới sẽ là một nỗ lực to lớn đối với BRICS bởi theo DW, có đầy rẫy phức tạp liên quan đến chính trị và ở chính nền kinh tế của các quốc gia trong khối. Các quốc gia thuộc BRICS đang ở các giai đoạn phát triển kinh tế khác nhau và có tốc độ tăng trưởng rất khác nhau.

Ví dụ, Trung Quốc là quốc gia chiếm khoảng 70% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của khối, ở mức 17,8 nghìn tỷ USD. Trong khi đó, nền kinh tế Ấn Độ lại có giá trị khoảng 3,7 nghìn tỷ USD.

Sự chênh lệch về kinh tế giữa các thành viên BRICS có khả năng tạo ra mâu thuẫn trong việc phát triển một đồng tiền chung.

Các chuyên gia nhận thấy, khối cần tạo ra một loại tiền tệ chung chỉ dùng cho mục đích thương mại, được định giá dựa trên một rổ tiền tệ hoặc hàng hóa như vàng hoặc dầu.

Tiền tệ BRICS có thể hoạt động theo cách tương tự như Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). SDR là một tài sản tài chính quốc tế, được định giá theo tỷ giá hối đoái hàng ngày của USD, EUR, Nhân dân tệ, Yen và Bảng Anh.

Ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế 100% lên hàng hóa từ các nước thành viên BRICS nếu liên minh này từ bỏ đồng USD. (Nguồn: african.business)

Lời đe dọa quá sớm?

Mới đây, trên trang Truth Social, ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế 100% lên hàng hóa từ các nước thành viên BRICS nếu liên minh này từ bỏ đồng USD.

Ông Trump viết: "Chúng tôi yêu cầu cam kết từ các nước này rằng họ sẽ không tạo ra đồng tiền BRICS mới, cũng không ủng hộ bất kỳ đồng tiền nào khác để thay thế đồng USD hùng mạnh, nếu không họ sẽ đối mặt với mức thuế quan 100% và có thể phải từ bỏ việc bán hàng vào nền kinh tế tuyệt vời của Mỹ.

Không có cơ hội nào để BRICS thay thế đồng USD trong thương mại quốc tế và bất kỳ quốc gia nào thử làm điều này sẽ phải vẫy tay chào tạm biệt nước Mỹ".

Tuy nhiên, Tổng thống đắc cử có thể đã hơi vội vàng vì đề xuất tiền tệ của BRICS, cho đến nay, không đạt được nhiều tiến triển.

Ngày 2/12, chính phủ Nam Phi khẳng định không có kế hoạch tạo ra một loại tiền tệ BRICS.

Ông Chrispin Phiri, người phát ngôn của Bộ Quan hệ và hợp tác quốc tế (DIRCO) của nước này cho biết trong một tuyên bố được đăng trên X (trước đây là Twitter) rằng, các cuộc thảo luận cho đến nay tập trung vào việc thúc đẩy thương mại trong khối bằng cách sử dụng các loại tiền tệ quốc gia.

"Một số thông tin bị diễn đạt sai lệch gần đây đã dẫn đến những bàn luận không chính xác rằng BRICS đang có kế hoạch tạo ra đồng tiền mới. Không có chuyện đó, thảo luận nội bộ BRICS chỉ tập trung vào thương mại giữa các quốc gia thành viên, sử dụng đồng tiền của mỗi nước", ông nói.

Lời đe dọa của ông chủ mới của Nhà Trắng có thể gây căng thẳng cho mối quan hệ với các nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới - vốn là một số đối tác thương mại chính của nước Mỹ.

Lời đe dọa này cũng có thể khiến các quốc gia BRICS nghĩ đến biện pháp trả đũa.

Hãng tin DW nhận thấy, ngoài các mối đe dọa hiện tại của ông Trump về việc áp thêm thuế đối với các đối thủ của Mỹ, bao gồm cả Trung Quốc, bất kỳ động thái nào của chính quyền ông cũng có thể làm tăng lạm phát trên toàn cầu.

Còn với Mỹ, tăng trưởng kinh tế có thể chậm lại.

Quyết định ưu tiên đồng USD cũng đánh dấu sự thay đổi chính sách so với nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, khi ông ủng hộ việc làm suy yếu đồng tiền này để thúc đẩy xuất khẩu của đất nước. Lời đe dọa của ông đã khiến đồng nội tệ Mỹ mạnh lên và loạt tiền tệ khác lao dốc.

(theo DW)

Linh Chi