'Mở khóa' thị trường Hoa Kỳ cho doanh nghiệp Việt Nam

Ông Joe Trung Trinh, Giám đốc Điều hành Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam

Theo ông, vai trò và tầm ảnh hưởng của thị trường Hoa Kỳ như thế nào đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam?

Có thể khẳng định, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong 5 năm qua, Việt Nam liên tục duy trì thặng dư thương mại lớn với Hoa Kỳ, với giá trị thặng dư tăng từ khoảng 63,4 tỷ USD năm 2020 lên gần 106 tỷ USD vào năm 2024. Chính vì vậy, hiện nay, Việt Nam cũng như một số quốc gia khác trên thế giới đang là đối tượng của các biện pháp thuế đối ứng từ phía Hoa Kỳ.

Với định hướng theo đuổi mục tiêu xây dựng quan hệ thương mại song phương cân bằng, bền vững, Chính phủ Việt Nam đã và đang tập trung chỉ đạo triển khai các công tác cho tiến trình đàm phán với Hoa Kỳ, trong đó nhấn mạnh việc bảo vệ tối đa quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của Việt Nam, đồng thời đảm bảo tuân thủ nghiêm cam kết trong khuôn khổ các thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Tuy nhiên, cùng với các nỗ lực đàm phán, Chính phủ Việt Nam nên chú trọng khai thác hiệu quả thị trường nội địa, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước triển khai các dự án đầu tư, cũng như đẩy mạnh việc ký kết và thực hiện hợp đồng mua bán hàng hóa với Hoa Kỳ.

Đặc biệt, việc tận dụng tối đa lợi thế từ 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có hiệu lực sẽ là bước đệm để mở rộng không gian phát triển và tăng cường kết nối quốc tế.

Trong bối cảnh thuế đối ứng vào thị trường Hoa Kỳ có diễn biến khó lường, doanh nghiệp Việt Nam nên chuẩn bị những gì, thưa ông?

Hiện nay, chính sách thuế của Hoa Kỳ đã chuyển dịch từ ưu tiên thương mại tự do sang thương mại mang tính chiến lược, tập trung vào chính sách công nghiệp và an ninh quốc gia. Điều này tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các nước đối tác thương mại của Hoa Kỳ.

Việt Nam được xem là một điểm đến hấp dẫn trong chiến lược “Trung Quốc +1”, nhưng cũng đối mặt với sự giám sát chặt chẽ từ Hoa Kỳ về các vấn đề như chuyển tải hàng hóa, chống bán phá giá, tiêu chuẩn lao động, nhãn mác và quy tắc xuất xứ. Dự kiến, thuế quan của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục duy trì, đòi hỏi Việt Nam phải có cách tiếp cận chủ động và chiến lược. Sự nhanh nhạy, lòng tin và đổi mới là những yếu tố then chốt để thành công trong môi trường này.

Các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nên xem đây là dịp để nhìn nhận lại, đổi mới và nâng cao năng lực thích ứng, nhằm đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng; nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ; sẵn sàng thích nghi với diễn biến tình hình kinh tế thế giới.

Để đối phó hiệu quả, các doanh nghiệp Việt Nam cần xem xét ba hướng chiến lược chính. Trước tiên, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, bao gồm việc củng cố tài liệu chuỗi cung ứng, đảm bảo ghi nhãn xuất xứ minh bạch và sớm áp dụng các tiêu chuẩn của Hoa Kỳ và EU.

Thứ hai, cần không ngừng nâng cấp chuỗi giá trị, chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình sản xuất gia công (OEM) sang mô hình nhà sản xuất thương hiệu gốc (OBM), đầu tư vào xây dựng thương hiệu, đổi mới và sở hữu cơ sở khách hàng.

Thứ ba, cần tăng cường sự tham gia, chủ động làm việc với các hiệp hội thương mại và nhà hoạch định chính sách, tham gia vào các cuộc thảo luận chính sách và chứng tỏ Việt Nam là một đối tác đáng tin cậy.

Mặt hàng giày dép thường có mức thuế suất cao, với việc phân loại dựa trên vật liệu và thiết kế, đòi hỏi sự cẩn trọng trong khâu chuẩn bị hồ sơ.

Ông có khuyến nghị cụ thể nào đối với những ngành hàng chủ lực của Việt Nam đang xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ?

Trước tiên, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược thương hiệu quốc gia và ngành mạnh mẽ. Việc này rất quan trọng vì bối cảnh thuế quan và giám sát quốc tế hiện tại đòi hỏi mức độ tin cậy và truy xuất nguồn gốc cao hơn.

Chiến lược thương hiệu cần chuyển đổi hình ảnh từ một nhà sản xuất chi phí thấp sang một nhà cung ứng thay thế đáng tin cậy, có khả năng cung cấp các mặt hàng đặc sản độc đáo có giá trị cao như hàng thủ công mỹ nghệ, nông sản và thủy sản. Ở cấp độ ngành, cần xây dựng thương hiệu tập thể dựa trên các giá trị cốt lõi là chất lượng, tính bền vững, sự tuân thủ và niềm tin.

Khi các doanh nghiệp Việt Nam tìm cách ‘mở khóa’ thị trường Hoa Kỳ, cần phải nắm vững các quy định và chiến lược cần thiết. Một yếu tố cơ bản mà các nhà xuất khẩu cần biết là thuế nhập khẩu Hoa Kỳ, vốn được thanh toán khi thông quan tại cảng nhập và xác định dựa trên mã HTS, giá trị khai báo cùng với xuất xứ của hàng hóa. Điều đáng lưu ý là Việt Nam hiện chưa có FTA nào với Hoa Kỳ.

Đối với từng ngành hàng cụ thể, các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Mặt hàng quần áo và may mặc đối mặt với thuế suất dao động từ 10% đến 30% và phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về ghi nhãn của Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC), đồng thời đảm bảo phân loại sản phẩm chính xác để tránh gây chậm trễ không đáng có.

Ngành nội thất, đặc biệt là sản phẩm gỗ, cần lưu tâm đến rủi ro thuế chống bán phá giá và phải tuân thủ Đạo luật Lacey; một số tiểu bang như California còn có các yêu cầu riêng về chất chống cháy.

Với nông sản và thủy sản, việc đăng ký với FDA/USDA và khai báo trước khi nhập khẩu là bắt buộc, và trong nhiều trường hợp, cần đảm bảo được việc lưu trữ trong chuỗi cung ứng lạnh.

Ngược lại, hàng thủ công mỹ nghệ thường được hưởng mức thuế thấp hoặc miễn thuế, tuy nhiên cần tránh sử dụng các vật liệu có nguồn gốc từ động vật bị cấm và rất phù hợp để kinh doanh trên các nền tảng như Etsy, Amazon Handmade và kênh trực tiếp đến người tiêu dùng (DTC).

Riêng mặt hàng giày dép thường có mức thuế suất cao, có thể trên 30%, với việc phân loại dựa trên vật liệu và thiết kế, đòi hỏi sự cẩn trọng trong khâu chuẩn bị hồ sơ. Các nhà nhập khẩu cũng nên tìm hiểu về Quy tắc De Minimis - Mục 321, một yếu tố cho phép nhập khẩu các lô hàng có giá trị bằng hoặc dưới 800 USD.

Để đạt được thành công bền vững tại thị trường Hoa Kỳ, doanh nghiệp Việt cần duy trì hàng tồn kho tại địa phương để giao hàng nhanh hơn và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

Song song đó, việc không ngừng tập trung vào chất lượng sản phẩm, đầu tư vào xây dựng thương hiệu và thiết kế bao bì hấp dẫn là những yếu tố không thể thiếu. Cuối cùng, việc hợp tác với các đối tác kho vận uy tín ngay tại Hoa Kỳ sẽ là một lợi thế chiến lược quan trọng cho các doanh nghiệp Việt để chinh phục thị trường khó tính này.

Xin cảm ơn ông!

Thanh Tuyết