Hương bưởi thơm cho lòng bối rối…

“Xa quê hương con dần quên kỷ niệm,

Quên tuổi thơ chân đất đến trường làng…”

Ai từng có một tuổi thơ chân đất đến trường làng như tôi đều không thể nào quên hương vị bưởi. Vị bưởi ngọt chua thanh đã đi vào ký ức tuổi thơ tôi không bao giờ phai nhạt. Hương bưởi thơm man mác theo tôi vào giấc ngủ trưa hè nội mắc võng cho tôi ngủ giữa vườn trái cây râm mát.

Tôi lớn lên bên dòng sông Mang Thích thuộc tỉnh Vĩnh Long. Quê nội tôi nổi tiếng với đặc sản bưởi Năm Roi trồng nhiều nhất ở vùng đất phù sa nước ngọt ven sông Hậu.

Do điều kiện thổ nhưỡng, bưởi Năm Roi trồng ở Phú Hữu, Châu Thành, tỉnh Hậu Giang hay ở Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long thì ít bị sâu, bệnh, trái ngọt và to. Bạn có thể thấy được một trái bưởi 3 đến 4 kg thậm chí là 5 kg gọi là bưởi tơ chỉ có vào 1 hay 2 mùa đầu còn các mùa sau thì bưởi cho trái thường xuyên hơn nhưng nhỏ hơn.

Miền Tây Nam Bộ còn có bưởi Da xanh ruột đỏ ở xã Thanh Tân, huyện Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre và miền Bắc có bưởi Diễn vỏ vàng ở Bắc Từ Liêm, TP. Hà Nội.

Ảnh minh họa

Bưởi có nhiều công dụng trong dinh dưỡng, ẩm thực và mỹ phẩm, đồng thời đem đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Trái bưởi no tròn, màu vàng tươi tượng trưng cho sự sung túc nên không thể thiếu trên mâm ngũ quả mỗi gia đình trong dịp tết.

Bưởi được xem là vua trái cây không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn vì trong thành phần hoạt chất bưởi có nhiều dược tính. Nước ép bưởi là thức uống bổ dưỡng do trong múi bưởi chứa men tiêu hóa peroxydaza và amylaza, có pectin là chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa; chất naringin vị đắng có tác dụng dược lý làm hạ lipid máu, ngăn chặn sự hình thành khối u, chống tiểu đường, bảo vệ gan; lycopene phòng ngừa ung thư và tăng tuần hoàn não; vitamin A bổ mắt, vitamin C trong bưởi có khả năng chống oxy hóa, chống viêm, trị dị ứng.

Bưởi giàu chất dinh dưỡng và ít calo nên còn có công dụng giảm cân với cơ chế ly giải mỡ thừa thành năng lượng. Tuy nhiên cần lưu ý bưởi tương tác với các thuốc nhóm statin hạ cholesterol như Atovastatin và thuốc trị cao huyết áp như Nifedipin nên khi uống 2 loại thuốc này không được uống nước bưởi ép .

Ăn bưởi Năm Roi chấm với muối ớt hay muối tiêu sọ ăn vào vừa có vị ngọt, vị chua, cay xé ngon tuyệt. Nước hoa bưởi làm hương vị trong các món chè, bánh khảo rất thơm.

Hoa bưởi ướp bột sắn dây làm thơm hương cho ly bột sắn. Vỏ bưởi sau khi bỏ vỏ the bên ngoài, phần màu trắng sẽ được chế biến thành món chè bưởi ngon hết xẩy.

Thuở bé khi gọt bưởi, mẹ thường cắt vỏ thành hình hoa thị cho bọn trẻ chúng tôi làm nón đội đầu. Lá bưởi thơm ngát thường được các thôn nữ nấu nước gội đầu.

Các mỹ phẩm xịt chống rụng tóc, hói đầu thường được chiết xuất tinh dầu từ bưởi nhờ chứa vitamin B1, B6, E và flavonoid có tác dụng tăng cường các mô liên kết và thúc đẩy lưu thông máu tới nang tóc để giữ sợi tóc luôn chắc khỏe, giúp sạch da đầu, hết gàu, phòng ngừa bệnh viêm da đầu.

Đặc biệt, tinh dầu bưởi có đặc tính kháng khuẩn và chống oxy hóa cao sẽ kích thích nang tóc mọc nhanh chống hói, cho mái tóc suôn, mềm mượt.

Vitamin A và vitamin C trong vỏ bưởi còn giúp tăng cường sức khỏe tóc, hỗ trợ điều trị rụng tóc hiệu quả và chăm sóc tóc dày chắc khỏe hơn. Tinh dầu trong lá bưởi là thành phần không thể thiếu trong nồi lá xông mỗi khi cảm cúm.

Ai có dịp đi du lịch miền Tây Nam Bộ, qua cầu Mỹ Thuận, nhớ ghé tỉnh Vĩnh Long quê tôi mua vài trái bưởi về thưởng thức hương vị ngọt ngọt, thanh thanh như tấm lòng người miền Tây mến khách.

Tự hào về bưởi Năm Roi, một trái cây đặc sản đã đi vào thị hiếu của người dân Việt và bạn bè năm châu, tôi xin được mượn lời trong bài thơ “Hương thầm” của nữ sĩ Phan Thị Thanh Nhàn thay lời kết:

“…Hương bưởi thơm cho lòng bối rối,

Anh chẳng dám xin, cô gái chẳng dám trao…

…mà hương thầm thơm mãi bước người đi…”./.

DSCKII. Lý Thị Nhất Định