Gỡ 'nút thắt' pháp lý để nâng hạng thị trường chứng khoán

“Cánh cửa” nâng hạng rộng mở

Năm 2025 được nhiều chuyên gia kỳ vọng là năm bước ngoặt của TTCK. Thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã có những giải pháp giải quyết bài toán nâng hạng thông qua việc sửa đổi Luật Chứng khoán; gỡ nút thắt giao dịch phải ký quỹ trước dành cho nhà đầu tư nước ngoài và cánh cửa nâng hạng đã rộng mở hơn. Theo Báo cáo “Vietnam at a glance: Câu chuyện về vốn” vừa được Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC phát hành, TTCK Việt Nam có kết quả hoạt động tốt nhất Đông Nam Á năm 2024, nhưng ghi nhận sự suy giảm dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Các chuyên gia chứng khoán của HSBC cho rằng, có những rào cản trong giao dịch và liên quan đến hạ tầng, mức độ minh bạch và công bố thông tin của doanh nghiệp hạn chế. Tuy nhiên, những thay đổi tích cực đang diễn ra. Việt Nam đã bãi bỏ yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch chứng khoán, đáp ứng tiêu chí quan trọng để nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, có khả năng đạt được vào cuối năm nay.

Nhà đầu tư theo dõi diễn biến cổ phiếu BSR trong phiên chào sàn đầu tiên trên HOSE.

FTSE Russell, công ty cung cấp chỉ số hàng đầu ước tính, việc thăng hạng này có thể thu hút 6 tỷ USD dòng vốn đầu tư nước ngoài, tương đương hơn 1% GDP vào Việt Nam. Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) kỳ vọng, FTSE có thể ghi nhận Việt Nam đủ điều kiện nâng hạng vào tháng 3/2025, tạo chất xúc tác cho tâm lý nhà đầu tư.

“Theo VDSC, TTCK Việt Nam đã giải quyết 2 tiêu chí FTSE yêu cầu để được nâng hạng. FTSE có thể ghi nhận Việt Nam đủ điều kiện nâng hạng trong kỳ xem xét tháng 3/2025. Mặc dù chưa được chính thức vào rổ FTSE Emerging Index, những kỳ vọng từ nhà đầu tư nội, cũng như dòng vốn ngoại sẽ mang lại tâm lý giao dịch tích cực cho thị trường. Dự báo, quá trình này hoàn tất sẽ thu hút lượng vốn ngoại lớn đổ vào TTCK trước từ 6 đến 8 tháng”, ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc chiến lược chứng khoán VPBank (VPBanks) bày tỏ.

Thanh khoản năm 2025 của TTCK dự báo đạt hơn 23.000 tỷ đồng, có thể cao nhất là 26.000 tỷ đồng. Trên nền thanh khoản đó, VN-Index có thời điểm đạt trên 1.400 điểm trong khi cả năm dao động quanh 1.350 điểm. Nếu được nâng hạng, Việt Nam có thể huy động 1,7 tỷ USD vốn thụ động, 6 - 7 tỷ USD vốn chủ động.

Tạo điều kiện cho nhà đầu tư nước ngoài

Chủ tịch UBCK Vũ Thị Chân Phương cho biết: Nâng hạng TTCK từ cận biên lên mới nổi là chủ trương lớn, đúng đắn của Chính phủ và được Thủ tướng Chính phủ quan tâm, chỉ đạo sát sao thời gian qua. Năm 2025, mục tiêu phấn đấu là nâng hạng TTCK Việt Nam từ thị trường cận biên lên mới nổi, theo Chiến lược Phát triển TTCK đến năm 2030 đã được Thủ tướng phê duyệt.

Các tổ chức tài chính quốc tế, các chuyên gia, thành viên thị trường đều đánh giá rằng, khi được nâng hạng, TTCK Việt Nam sẽ thu hút một lượng vốn, thúc đẩy tăng trưởng quy mô và thanh khoản thị trường. Đây là quyết tâm lớn được UBCK tích cực triển khai. Thông tư 68/2024/TT-BTC được ban hành, đánh dấu bước tiến quan trọng, tháo gỡ nút thắt về mặt pháp lý, đáp ứng tiêu chí về nâng hạng của Tổ chức FTSE Russell.

Qua ghi nhận thực tiễn, việc triển khai nghiệp vụ giao dịch không yêu cầu ký quỹ trước bằng tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đều thuận lợi, đáp ứng nhu cầu giao dịch của nhà đầu tư và đảm bảo sự an toàn, thông suốt từ các thành viên thị trường, các bên liên quan. Cùng với đó, Luật Chứng khoán (sửa đổi) được ban hành, đã bổ sung nhiều quy định để đáp ứng các tiêu chuẩn nâng hạng TTCK.

“Bộ Tài chính, UBCK tiếp tục làm việc với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để đưa ra các giải pháp đáp ứng các tiêu chí nâng hạng; đồng thời, tích cực triển khai các giải pháp để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài tại thị trường Việt Nam”, đại diện UBCK cho biết.

Theo đó, sửa đổi quy định pháp lý liên quan đến thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư giá tiếp theo hướng giảm thiểu thủ tục và rút ngắn thời gian mở tài khoản; cập nhật và công bố đầy đủ tỉ lệ sở hữu Nhà nước tối đa đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện, hạn chế tiếp cận đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Cơ quan quản lý đang nỗ lực cao nhất để tháo gỡ các nút thắt như triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP), phối hợp đề xuất nới room nước ngoài, công bố thông tin bằng tiếng Anh... nhằm đáp ứng các tiêu chí nâng hạng theo chuẩn của MSCI (công ty tài chính của Mỹ).

Minh Phương/Báo Tin tức