Festival 'Về miền ví, giặm - kết nối tinh hoa di sản'

Ông Lê Ngọc Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh phát biểu khai mạc.

Phát biểu khai mạc, ông Lê Ngọc Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh nhấn mạnh: Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh là loại hình nghệ thuật độc đáo, gắn bó với cộng đồng người dân Nghệ An - Hà Tĩnh từ bao đời nay; phản ánh toàn diện cuộc sống, phong tục tập quán, những cung bậc cảm xúc của người dân xứ Nghệ. Ví, giặm không chỉ là di sản quý báu của người dân xứ Nghệ mà còn là niềm tự hào của cả dân tộc. 10 năm qua, hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh đã không ngừng nỗ lực để bảo tồn và phát huy giá trị di sản này.

Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh đã trở thành dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng tinh thần, hình thành nên cốt cách, tâm hồn của các thế hệ người dân nơi đây; góp phần hun đúc nên những danh nhân, những tên tuổi lớn như: Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Hồ Xuân Hương, Phan Bội Châu, Hồ Chí Minh, Xuân Diệu, Huy Cận… Đặc biệt, cũng từ chất liệu của Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, nhiều kịch bản sân khấu, tác phẩm âm nhạc đã ra đời, trở thành những bài ca đi cùng năm tháng, được công chúng yêu thích, đón nhận.

Tiết mục mở màn "Hà Tĩnh - Nghệ An: Nối mạch ngàn năm".

Với những giá trị độc đáo, tiêu biểu của di sản, ngày 27/11, tại Thủ đô Paris - Cộng hòa Pháp, Ủy ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO đã chính thức ghi danh Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh của Việt Nam là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là niềm vinh dự lớn của nhân dân hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh cũng như toàn thể người dân Việt Nam. Cũng từ đây, Dân ca ví, giặm đã vượt ra khỏi không gian của một vùng văn hóa xứ Nghệ, trở thành Di sản văn hóa của nhân loại, được thực hành rộng rãi không chỉ ở trong nước mà cả cộng đồng người Nghệ - Tĩnh ở Lào, Thái Lan, Nhật Bản, các nước khu vực Đông Âu...

Trong 10 năm qua, được sự quan tâm của Bộ Văn hóa, Thể thao Du lịch, chính quyền hai tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An đã có nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản: Tổ chức các cuộc liên hoan Dân ca ví, giặm từ cấp huyện đến cấp liên tỉnh; mở rộng và phát triển các câu lạc bộ Dân ca ví, giặm; đưa Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh vào trường học; quan tâm, động viên, khuyến khích, tri ân các nghệ nhân, nghệ sỹ, nhà sáng tác, nhà nghiên cứu và lực lượng kế cận…

Thời gian tới, chính quyền và nhân dân 2 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh tiếp tục triển khai các chính sách bảo vệ và phát huy giá trị Dân ca ví, giặm; tạo điều kiện tối đa cho nghệ nhân và cộng đồng gìn giữ, trao truyền, thực hành di sản; tăng cường việc truyền dạy Dân ca ví, giặm cho học sinh các cấp; tổ chức các sự kiện văn hóa, du lịch… Từng bước xây dựng Dân ca ví, giặm trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng của xứ Nghệ; thực hiện có hiệu quả cam kết của Việt Nam với UNESCO về bảo vệ, phát huy giá trị Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh.

Ca sĩ Bùi Lê Mận da diết trong ca khúc "Lời Bác dặn trước lúc đi xa" - Sáng tác: Trần Hoàn.

Chương trình nghệ thuật “Đôi bờ ví, giặm” mở đầu chuỗi hoạt động Festival kỷ niệm 10 năm Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO ghi danh hôm nay, với các tiết mục nghệ thuật đặc sắc, chắc chắn sẽ làm nổi bật thêm những nét tinh hoa của dân ca ví, giặm, góp phần lan tỏa mạnh mẽ những giá trị đặc sắc của di sản trong đời sống đương đại.

Sau lễ khai mạc là chương trình nghệ thuật "Đôi bờ ví, giặm". Theo kịch bản, chương trình gồm 3 phần: "Trầm tích xứ Nghệ", "Hành trình di sản" và "Để mạch nguồn chảy mãi".

Phần 1 nói về truyền thống, bề dày lịch sử, văn hóa, con người vùng đất Nghệ - Tĩnh đã làm nên những giá trị di sản đi cùng thời gian. Trong đó, di sản Dân ca ví, giặm chính là hồn cốt quê hương, tạo nên sức sống mãnh liệt, là dấu ấn riêng biệt của người và vùng đất này... Với điểm nhấn là các tiết mục không gian diễn xướng như: "Đêm trăng hò hẹn", "Gửi tình ta vào đất"…

Phần 2 "Hành trình di sản" tập trung phản ánh quá trình dân ca ví, giặm được UNESCO ghi danh đại diện của nhân loại vào năm 2014. Những dấu ấn về công tác bảo tồn, phát huy di sản Dân ca ví, giặm của 2 tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An trong 10 năm qua; các thế hệ nghệ nhân, những người nắm giữ và trao truyền dân ca ví, giặm cho thế hệ trẻ, làm lan tỏa di sản ông cha trong đời sống.

Tiết mục "Gửi tình ta vào đất" do Trung tâm Nghệ thuật truyền thống Nghệ An và Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Hà Tĩnh biểu diễn, đã mang đến một không gian diễn xướng đặc biệt khác của ví giặm.

Phần 3 "Để mạch nguồn chảy mãi", phản ánh những nỗ lực của Đảng bộ và chính quyền 2 tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An trong việc đề ra những chủ trương, hướng đi, giải pháp, cách làm để Dân ca ví, giặm tiếp tục tỏa sáng trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân xứ Nghệ đương đại, tạo động lực phát triển, xây dựng quê hương trong bối cảnh mới. Các tiết mục ở phần 3 là những bài dân ca ví, giặm, các bài hát mang âm hưởng ví, giặm nêu cao tinh thần đoàn kết cùng chung một mạch nguồn câu hát ông cha của người dân Nghệ An và Hà Tĩnh, từ trong quá khứ đến hiện tại và tương lai. Sự chung sức đồng lòng cùng nhau bảo tồn di sản của cư dân 2 bờ sông Lam sẽ làm cho mạch nguồn ví, giặm chảy mãi…

Lê Minh