Văn hóa ẩm thực Hà Nội - Di sản và tương lai

Không ngừng thay đổi

Là mảnh đất ngàn năm văn hiến, Hà Nội không chỉ nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh mà còn được biết đến qua kho tàng ẩm thực phong phú, đa dạng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của xã hội, văn hóa ẩm thực Hà Nội cũng không ngừng thay đổi.

Tại tọa đàm “Phát triển chất lượng nguồn nhân lực bảo tồn phát huy, gìn giữ làng nghề truyền thống” trong khuôn khổ Lễ hội Văn hóa ẩm thực Hà Nội năm 2024, nhà báo, nhà nghiên cứu văn hóa Hà Nội Vũ Thị Tuyết Nhung nhận định: không có gì diễn tiến nhanh như ẩm thực. Ngày xưa, bánh phở phải mỏng, mềm, dai, nay bánh phở dày và mềm hơn. Nhiều người cũng tranh cãi phở bò phải ăn với chanh hay giấm tỏi; thực tế, xưa ăn giấm tỏi với phở bò, còn chanh chỉ cho vào phở gà.

Các món khác cũng có sự biến đổi theo thời gian như nem cua bể nay còn cho nhiều tôm; rồi xưa có bún đậu mắm tôm, nay “sáng tạo” thêm lòng lợn, chân giò luộc, nem rán…

Văn hóa ẩm thực Hà Nội không ngừng thay đổi. Ảnh: Sakos

Trước đây, người Hà Nội chuộng những món ăn dân dã, đậm đà hương vị truyền thống như phở, bún chả, bánh cuốn; thì ngày nay, khẩu vị của người dân ngày càng thay đổi. Sự xuất hiện của nhiều nhà hàng sang trọng, các món ăn mang phong cách ẩm thực quốc tế đã làm phong phú thêm bức tranh ẩm thực Hà Nội.

Bên cạnh đó là sự pha trộn hương vị ẩm thực, nhiều món ăn hiện nay được gia giảm nhiều hương vị mới, “lai” phong cách ẩm thực của Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan… Sự pha trộn đông - tây kết hợp cũng cho ra các món ăn mới, như “phở steak”, cho thấy một bước ngoặt thú vị trong hành trình giao thoa và tiếp biến của văn hóa ẩm thực Việt Nam…

Ông Thường Quân - Giám đốc Hiệp hội đầu bếp Việt Nam cho rằng, không chỉ là món ăn, ẩm thực còn là tấm gương phản chiếu sinh động xã hội, nền kinh tế, công nghệ và cả phong cách sống của mỗi người. Từ lựa chọn quán phở quen thuộc của thế hệ đi trước đến những xu hướng ẩm thực mới lạ được giới trẻ săn đón, tất cả đều góp phần tạo nên một bức tranh đa dạng và không ngừng biến đổi về văn hóa ẩm thực.

Bởi vậy, cần bảo tồn giá trị truyền thống trong ẩm thực như vinh danh các hàng phở mang bản sắc Hà Nội, có những người làm giấm ớt ngon để cung cấp hương vị đặc trưng truyền thống. Việc xuất hiện các món mới như phở steak cũng là cơ hội cho phở được quảng bá ra nước ngoài. Điều này là tất yếu trong quá trình phát triển ẩm thực trở thành ngành công nghiệp văn hóa.

Nâng cao giá trị ẩm thực truyền thống

Song song với những đổi mới, người Hà Nội vẫn luôn trân trọng và giữ gìn những giá trị truyền thống trong ẩm thực. Nhiều món ăn xưa vẫn được yêu thích và chế biến theo công thức gia truyền. Sự kết hợp hài hòa giữa nét cổ và hiện đại đã tạo nên một nét đặc trưng riêng có trong văn hóa ẩm thực Hà Nội.

Trình diễn làm giò chả truyền thống Ước Lễ tại Lễ hội Văn hóa ẩm thực Hà Nội 2024. Ảnh: BTC

Nhiều chuyên gia cho rằng, phát triển du lịch ẩm thực không đơn thuần giới thiệu các món ăn đặc sản mà còn là cơ hội tuyệt vời để quảng bá và bảo tồn các làng nghề truyền thống. Bằng cách kết hợp du lịch với tham quan các làng nghề, du khách không chỉ được thưởng thức những món ăn đặc sản mà còn được tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất, tìm hiểu về văn hóa và lịch sử của từng món ăn.

Việc đưa du khách đến thăm các làng nghề sẽ giúp nâng cao giá trị của ẩm thực, tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh cho người dân địa phương. Các tour du lịch ẩm thực kết hợp tham quan làng nghề, lễ hội ẩm thực, hay thăm các không gian trải nghiệm ẩm thực độc đáo sẽ thu hút du khách và góp phần phát triển du lịch bền vững. Qua đó, du khách cũng sẽ có những trải nghiệm sâu sắc hơn về văn hóa Việt Nam, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước đến bạn bè quốc tế.

Ngọc Phương