Đề xuất sử dụng vốn vay trái phiếu chính phủ, doanh nghiệp làm dự án điện hạt nhân Ninh Thuận

Ngày 14/2, Quốc hội nghe Chính phủ và cơ quan thẩm tra của Quốc hội báo cáo về các cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết cho phép tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Thực hiện các chủ trương trên, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành khẩn trương triển khai thực hiện các công việc cần thiết nhằm sớm đưa dự án vào vận hành trong năm 2030 - 2031.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên.

Lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định, do đây là dự án đặc biệt quan trọng, có công nghệ phức tạp, chỉ một số ít quốc gia sở hữu; nhu cầu vốn đầu tư rất lớn và lần đầu tiên được đầu tư xây dựng tại nước ta nên rất cần có các cơ chế, chính sách đặc thù, đủ mạnh để đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian thực hiện.

Về lựa chọn chủ đầu tư và nhà thầu, Thủ tướng Chính phủ sẽ giao chủ đầu tư thực hiện các dự án; áp dụng hình thức hợp đồng chìa khóa trao tay và chỉ định thầu đối với gói thầu chìa khóa trao tay xây dựng nhà máy chính với nhà thầu trong Thỏa thuận hoặc Hiệp định liên Chính phủ; áp dụng hình thức chỉ định thầu/chỉ định thầu rút gọn đối với các gói thầu tư vấn quan trọng để lập, thẩm tra, thẩm định, trợ giúp chủ đầu tư quản lý, thực hiện dự án…

Về phương án tài chính và thu xếp vốn thực hiện dự án, chủ đầu tư được sử dụng nguồn vốn vay từ trái phiếu Chính phủ, doanh nghiệp và một số cơ chế khác để có đủ vốn đối ứng thực hiện dự án; bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước để thực hiện dự án di dân, tái định cư.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề xuất cơ chế, chính sách cho tỉnh Ninh Thuận để thực hiện dự án đền bù, tái định cư nhà máy điện hạt nhân; phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ xây dựng điện hạt nhân; đảm bảo cung cấp vật liệu cho xây dựng dự án; đảm bảo an sinh xã hội cho nhân dân vùng dự án...

Thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Lê Quang Huy cho hay, Ủy ban KH,CN&MT thống nhất với sự cần thiết phải ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Lê Quang Huy.

Ủy ban KH,CN&MT cho rằng, đề xuất về lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu, chìa khóa trao tay được đánh giá là hợp lý. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cho rằng hình thức này có thể dẫn đến hạn chế cạnh tranh, nguy cơ lợi ích nhóm và thiếu minh bạch trong quá trình thực hiện.

Do đó đề nghị cần có quy định rõ ràng về điều kiện áp dụng, tiêu chí lựa chọn nhà thầu, bổ sung cơ chế kiểm soát chặt chẽ các điều khoản hợp đồng, đặc biệt là các cam kết về công nghệ, bảo trì và chuyển giao công nghệ sau khi hoàn thành dự án.

Dự án này được Thủ tướng Chính phủ cho chủ trương giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Công nghiệp năng lượng quốc gia (PVN), song cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, cân nhắc việc quy định cụ thể, đặc biệt là phương án tài chính và thu xếp vốn.

Cùng đó, với cơ chế để đảm bảo mức vốn đối ứng, Chính phủ cần làm rõ và khẳng định việc đánh giá lại nguồn vốn này chỉ hoàn toàn phục vụ cho dự án điện hạt nhân. Gắn đó, cần có quy định chặt chẽ về hạn mức vay vốn, lãi suất, thời hạn trả nợ và các điều kiện ràng buộc và giải pháp kiểm soát vốn...

Về đề xuất của Chính phủ đưa dự án điện hạt nhân Ninh Thuận vào vận hành trong năm 2030, Ủy ban thẩm tra đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng và bổ sung giải pháp để bảo đảm mục tiêu hoàn thành dự án.

Hải Nam