Đại biểu Hà Sỹ Đồng: Cần cơ chế đặc thù để triển khai Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận

Điện hạt nhân – Lựa chọn tất yếu của Việt Nam
Phát biểu trước Quốc hội, ông Hà Sỹ Đồng cho rằng trong bối cảnh nhu cầu điện năng tăng cao, nguồn cung từ các nhà máy nhiệt điện than, thủy điện và năng lượng tái tạo vẫn chưa thể đáp ứng đủ, điện hạt nhân trở thành một giải pháp cần thiết để đảm bảo an ninh năng lượng dài hạn. Ông nhấn mạnh rằng Việt Nam không thể chậm trễ hơn nữa trong việc tái khởi động chương trình điện hạt nhân, sau khi dự án Ninh Thuận từng bị tạm dừng vào năm 2016 do những lo ngại về tài chính và công nghệ.

Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị - Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu tại phiên thảo luận tổ chiều 14/2 (Ảnh: Minh Châu).

"Chúng ta phải nhìn nhận thực tế rằng, điện hạt nhân là lựa chọn tất yếu để đảm bảo nguồn điện ổn định, giảm phụ thuộc vào nhiệt điện than, đồng thời đáp ứng cam kết giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050 theo cam kết tại COP26," ông Hà Sỹ Đồng khẳng định.Đề xuất cơ chế đặc thù để triển khai dự ánTuy nhiên, ông Hà Sỹ Đồng cũng chỉ ra rằng để điện hạt nhân trở thành hiện thực, cần có những chính sách đặc thù để đảm bảo tính khả thi của dự án. Ông đề xuất một số biện pháp quan trọng như:Tăng cường giám sát đấu thầu: Việc lựa chọn nhà thầu phải được tiến hành công khai, minh bạch, có sự tham gia của các tổ chức giám sát độc lập để đảm bảo chất lượng và tránh thất thoát ngân sách.Cơ chế xử lý chất thải hạt nhân: Cần có quy trình rõ ràng và chặt chẽ về xử lý nhiên liệu đã qua sử dụng, đảm bảo an toàn môi trường.Kiểm soát vốn đầu tư: Ông cảnh báo rằng điện hạt nhân là dự án có vốn đầu tư rất lớn, vì vậy cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ nguồn vốn, tránh tình trạng đội vốn như từng xảy ra với một số dự án hạ tầng lớn khác.Các cơ quan liên quan và chính quyền địa phương nói gì?Trong cùng phiên họp, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc có các chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án. Ủy ban đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng các rủi ro về công nghệ, môi trường và tài chính để có biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Toàn cảnh phiên thảo luận Tổ 12

Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, ông Trần Quốc Nam, cũng bày tỏ quan ngại về vấn đề di dân tái định cư khi triển khai dự án. Ông đề xuất mức hỗ trợ bồi thường cho người dân trong vùng dự án cao hơn quy định hiện hành, để đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng.Những thách thức đặt raMặc dù dự án điện hạt nhân Ninh Thuận nhận được sự ủng hộ của nhiều đại biểu Quốc hội, nhưng cũng có không ít thách thức cần phải giải quyết. Một trong những vấn đề quan trọng nhất là đảm bảo sự chấp thuận của người dân địa phương. Các dự án hạt nhân trên thế giới từng gặp phải sự phản đối do lo ngại về an toàn, đặc biệt là sau thảm họa Fukushima năm 2011.Ngoài ra, việc lựa chọn công nghệ và đối tác thực hiện dự án cũng là vấn đề cần cân nhắc kỹ lưỡng. Các quốc gia như Nga, Trung Quốc, Mỹ và Pháp đều có thể trở thành đối tác tiềm năng của Việt Nam trong lĩnh vực điện hạt nhân, nhưng mỗi đối tác đều có những ưu và nhược điểm riêng về công nghệ, chi phí và điều kiện hợp tác.

Phát biểu của đại biểu Hà Sỹ Đồng đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của điện hạt nhân đối với an ninh năng lượng của Việt Nam trong tương lai. Tuy nhiên, để dự án Ninh Thuận có thể triển khai hiệu quả, cần có các chính sách đặc thù, minh bạch trong quá trình thực hiện, cũng như sự đồng thuận từ nhiều phía, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp và người dân.
Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận không chỉ là một bước tiến về năng lượng, mà còn là bài toán về quản lý tài chính, môi trường và xã hội. Những quyết định được đưa ra trong thời gian tới sẽ có ảnh hưởng lớn đến chiến lược phát triển năng lượng của Việt Nam trong nhiều thập kỷ tới.

Bằng An