Cân đối tăng trưởng - lạm phát: Bài toán khó của Fed

Kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng Mỹ tăng vọt trong tháng 3

Niềm tin suy giảm, kỳ vọng lạm phát tăng

Kết quả cuộc khảo sát người tiêu dùng của Đại học Michigan vừa được công bố hôm 14/3 cho biết, chỉ số tâm lý người tiêu dùng đã giảm xuống 57,9 trong tháng 3 từ mức 64,7 của tháng 2 và là mức thấp nhất kể từ tháng 11/2022. Người tiêu dùng Mỹ cho biết, “sự thay đổi thường xuyên trong các chính sách kinh tế khiến người tiêu dùng rất khó lập kế hoạch cho tương lai”.

Sự suy giảm niềm tin tiêu dùng trong tháng này phản ánh sự suy giảm trong kỳ vọng về tương lai trên nhiều khía cạnh của nền kinh tế, bao gồm tài chính cá nhân, việc làm, lạm phát, điều kiện kinh doanh và thị trường chứng khoán.

Mặc dù mối tương quan giữa tâm lý người tiêu dùng và chi tiêu nhìn chung là yếu, các nhà kinh tế cho biết mức độ suy giảm tinh thần là đáng lo ngại và điều đó có nguy cơ làm chệch hướng tăng trưởng kinh tế. “Sự sụt giảm niềm tin đang trở thành mối đe dọa thực sự đối với chi tiêu của người tiêu dùng”, Bill Adams - Nhà kinh tế trưởng tại Comerica Bank cho biết. “Những người lo sợ nền kinh tế đang đi xuống sẽ không mua ô tô hoặc nhà mới, không đi ăn hoặc đi nghỉ”.

Trong khi đó nỗi lo về giá cả tăng cao do cuộc chiến thuế quan đã đẩy kỳ vọng lạm phát dài hạn của người tiêu dùng lên mức cao nhất kể từ đầu năm 1993. Theo đó, kỳ vọng lạm phát 12 tháng của người tiêu dùng đã tăng lên 4,9% từ mức 4,3% vào tháng 2, ghi nhận mức cao nhất kể từ tháng 11/2022. Kỳ vọng lạm phát 5 năm cũng tăng lên mức 3,9% từ mức 3,5% của tháng 2 và là mức cao nhất kể từ tháng 2/1993.

“Không giống như trong thời kỳ đại dịch, khi người tiêu dùng phần lớn hiểu rằng giá tăng đột biến chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, dữ liệu ngày càng cho thấy rõ ràng rằng người tiêu dùng coi áp lực giá hiện nay kéo dài hơn”, Tim Quinlan - Nhà kinh tế cấp cao tại Wells Fargo cho biết.

“Các chính sách của Trump 2.0 đang gây tổn hại đến nền kinh tế và sự thịnh vượng trong tương lai của nước Mỹ", Christopher Rupkey - Nhà kinh tế trưởng tại FWDBONDS cho biết. “Người tiêu dùng đang sợ hãi và thấy giá cả tăng mạnh bất chấp những lời đảm bảo từ Washington rằng thuế quan thương mại là tốt cho nền kinh tế”.

Bài toán khó của Fed

Các quan chức Fed sẽ nhóm họp vào tuần tới và được dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất qua đêm trong phạm vi 4,25%-4,50% để tiếp tục đánh giá tác động kinh tế của các chính sách của chính quyền Trump tới nền kinh tế.

Fed đã giảm lãi suất tổng cộng 100 điểm cơ bản kể từ khi bắt đầu chu kỳ nới lỏng vào tháng 9 năm ngoái. Tuy nhiên chính sách thuế quan và nhập cư của ông Trum được dự báo có thể tác động tiêu cực tới tăng trưởng và đẩy lạm phát tăng, khiến các quan chức Fed thận trọng hơn. Các nhà kinh tế cho biết sẽ rất khó để các nhà hoạch định chính sách bỏ qua sự gia tăng liên tục của kỳ vọng lạm phát.

“Các quan chức Fed đã lập luận rằng miễn là kỳ vọng lạm phát vẫn được neo giữ, thuế quan có thể được coi là có tác động một lần đến giá cả thay vì là một phần của quá trình lạm phát”, Conrad DeQuadros - Cố vấn kinh tế cấp cao tại Brean Capital cho biết và nhấn thêm: “Quan điểm này có vẻ không đáng tin cậy dựa trên những dữ liệu hiện nay”.

Với các diễn biến kinh tế gần đây, thước đo GDP Now của Fed Atlanta dự báo, GDP của Mỹ trong quý đầu năm có thể suy giảm 1,5%, tức điều chỉnh giảm mạnh so với mức tăng 2,3% được công bố hơn một tuần trước.

Trong khi đó dữ liệu mới nhất cho thấy, chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) cơ bản (không bao gồm thực phẩm và năng lượng) - một thước đo lạm phát ưa thích của Fed - đã tăng 0,3% trong tháng 1, cao hơn mức tăng 0,2% trong tháng 12/2024.

Những bất ổn đối với tăng trưởng đang có xu hướng gia tăng trong khi kỳ vọng lạm phát cũng tăng cao đang đặt ra trước Fed một bài toán khó bởi nếu xử lý một vấn đề sẽ có thể làm vấn đề kia trở nên nghiêm trọng hơn.

Mặc dù vậy hiện thị trường tài chính kỳ vọng Fed sẽ tiếp tục cắt giảm chi phí đi vay vào tháng 6 sau khi tạm dừng chu kỳ nới lỏng vào tháng 1 trong bối cảnh triển vọng kinh tế u ám.

Hà Vy