Yêu cầu địa phương dừng kiểm kê đất đai đến khi hoàn thành sáp nhập

Đẩy nhanh tiến độ kiểm kê đất đai

Bộ NN&MT vừa ban hành công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc thực hiện kiểm kê đất đai năm 2024. Đây là động thái nhằm thực hiện Luật Đất đai năm 2024, Chỉ thị số 22/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và các nghị quyết mới của Trung ương và Chính phủ về tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp.

Theo đó, Bộ NN&MT đề nghị các địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giao nộp kết quả kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2024 của cấp xã trước khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và nộp trên hệ thống kiểm kê đất đai của Bộ NN&MT, thời gian hoàn thành trước 15/6/2025.

Bên cạnh đó, Bộ NN&MT đề nghị địa phương dừng việc kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất đai năm 2024 đối với cấp huyện, tạm dừng cấp tỉnh đến khi hoàn thành sắp xếp theo địa giới đơn vị hành chính mới.

Đối với các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện đang thực hiện hoặc đã hoàn thành kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất đai năm 2024 thì được xem xét, thanh toán đối với khối lượng đã thực hiện theo quy định hiện hành.

Đồng thời, các địa phương chủ động phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trong việc rà soát và thống nhất địa điểm và diện tích đất quốc phòng, đất an ninh ở địa phương.

Bộ cũng đề nghị, UBND cấp tỉnh sau khi sắp xếp có trách nhiệm tổ chức thực hiện tổng hợp số liệu kiểm kê đất đai và lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2024 của cấp xã sau khi sắp xếp theo địa giới đơn vị hành chính mới, thời gian hoàn thành trước 31/7/2025.

Các địa phương cần tổ chức thực hiện việc kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2024 của cấp tỉnh và giao nộp kết quả kiểm kê đất đai về Bộ NN&MT trước ngày 20/8/2025.

Ngoài ra, Bộ NN&MT yêu cầu các địa phương tập trung hoàn thành việc lập bản đồ địa giới đơn vị hành chính các cấp theo Đề án sắp xếp tổ chức lại đơn vị hành chính được phê duyệt và cập nhật lớp địa giới đơn vị hành chính vào hệ thống kiểm kê đất đai của Bộ NN&MT.

Khu đấu giá đất mới đây tại xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai. Ảnh: CTV.

Bố trí sử dụng đất tại địa phương chưa thực sự hợp lý

Trước đó, Bộ NN&MT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở NN&MT xây dựng kế hoạch, bố trí kinh phí để triển khai công tác điều tra, đánh giá đất đai giai đoạn 2026-2030.

Bên cạnh đó, các địa phương cũng đã chỉ đạo triển khai công tác điều tra, đánh giá đất đai. Tuy nhiên, hoạt động này tại cấp tỉnh còn nhiều hạn chế, chưa được đầu tư đúng mức, dẫn đến tình trạng thiếu thông tin về chất lượng, tiềm năng đất, hay mức độ thoái hóa và ô nhiễm đất.

Chính điều này khiến việc bố trí sử dụng đất tại địa phương chưa thực sự hợp lý, hiệu quả sử dụng đất thấp và chưa có các biện pháp kịp thời để bảo vệ, cải tạo hoặc ngăn ngừa suy thoái đất. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ngày càng tăng, việc điều tra, đánh giá đất đai chính xác là yêu cầu cấp thiết.

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, Bộ NN&MT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở NT&MT xây dựng kế hoạch, bố trí kinh phí để triển khai công tác điều tra, đánh giá đất đai giai đoạn 2026-2030.

Nội dung điều tra bao gồm: đánh giá chất lượng đất, tiềm năng đất đai nhằm xác định các vùng đất có năng suất cao phục vụ sản xuất nông nghiệp và phát triển kinh tế; đánh giá mức độ thoái hóa đất theo từng loại hình để đề xuất giải pháp cải tạo, phục hồi; và điều tra ô nhiễm đất để khoanh vùng các khu vực bị ảnh hưởng hoặc có nguy cơ ô nhiễm, từ đó đưa ra biện pháp cảnh báo, ngăn ngừa.

Đặc biệt, Bộ yêu cầu sử dụng kết quả điều tra làm căn cứ phục vụ lập và điều chỉnh quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất các cấp.

Các địa phương cần đảm bảo bố trí đầy đủ nguồn kinh phí từ ngân sách để thực hiện nhiệm vụ này. Đồng thời, Sở NN&MT các địa phương cần rà soát, báo cáo tiến độ và kết quả thực hiện các nhiệm vụ điều tra, đánh giá đất đai từ thời điểm Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực cho đến nay, gửi về Bộ để tổng hợp và chỉ đạo tiếp theo.

Bộ cũng giao Cục Quản lý đất đai đôn đốc, hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn chuyên môn cho các địa phương trong việc thực hiện công tác điều tra, đánh giá đất đai theo Luật Đất đai năm 2024.

Trong một diễn biến liên quan, ngày 5/5, Bộ trưởng Bộ NN&MT đã ký công văn gửi Ban Chỉ đạo triển khai Đề án sắp xếp, hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, yêu cầu các địa phương sau sáp nhập cần khẩn trương rà soát, điều chỉnh các quy định về đất đai để thống nhất trong phạm vi đơn vị hành chính mới. Theo Đề án, cả nước sẽ còn lại 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, bao gồm 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương.

Việc hợp nhất hành chính có thể gây ra sự khác biệt giữa các địa phương về thời gian giải quyết thủ tục, mức bồi thường, hỗ trợ tái định cư hay tiêu chí đấu thầu sử dụng đất. Những chênh lệch này nếu không được xử lý thống nhất sẽ dẫn đến so sánh thiệt hơn giữa các đối tượng sử dụng đất, gây khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước về đất đai.

Do đó, Bộ đề nghị các địa phương sau sáp nhập chủ động sửa đổi, bổ sung các quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai theo hướng đồng bộ, có quy định chuyển tiếp phù hợp để tránh tạo ra khoảng trống pháp lý, đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.

Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh vướng mắc, các địa phương cần phản ánh kịp thời về Bộ NN&MT để được hướng dẫn, hỗ trợ cụ thể.

Quang Lộc