Xuân trên bản Dao Nặm Đăm

Trong tiết trời se lạnh của mùa Xuân vùng cao Hà Giang, có dịp ghé thăm thôn Nặm Đăm, nơi được ví là ngôi làng cổ tích của huyện Quản Bạ - cửa ngõ Công viên Địa chất toàn cầu UNESSCO Cao nguyên đá Đồng Văn. Một ngôi làng bừng sáng với sự khoe sắc của cờ hoa trên những con đường bê tông Nông thôn mới.

Xuân tràn ngập ở Nặm Đăm

Thôn Nặm Đăm thuộc xã Quản Bạ, nằm cách trung tâm huyện Quản Bạ chừng 5 km. Đi trên những tuyến đường bê tông kiên cố, sạch đẹp hai bên rực rỡ cờ hoa vào thôn khiến mỗi người khi đặt chân tới mảnh đất này lại thêm phần bồi hồi, rạo rực và phấn khởi bởi mùa Xuân ở nơi đây thật đẹp, từ cảnh sắc thiên nhiên đến con người. Thôn Nặm Đăm được hình thành năm 1999, có tổng diện tích tự nhiên 458 ha; có 68 hộ với 307 khẩu, 100% là dân tộc Dao. Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng sự cần cù, chịu khó, đoàn kết của người dân nơi đây, Nặm Đăm nay đã “thay da đổi thịt”, đời sống của người dân được cải thiện và nâng lên rõ rệt.

Trình diễn trích đoạn Cấp sắc của dân tộc Dao, thôn Nặm Đăm.

Ở bản Dao Nặm Đăm, Xuân về không chỉ có hoa đào đỏ, hoa Cải vàng, hoa mận trắng mà Xuân ở đây mang dáng dấp rất riêng, đó là từ những cánh én di cư về tổ. Người dân tộc Dao ở đây quan niệm, Xuân đến nhà nào có nhiều chim én về làm tổ năm đó sẽ gặp nhiều may mắn, bình an, mùa màng bội thu. Và thật diệu kỳ ở Nặm Đăm, trước hiên những ngôi nhà trình tường bằng đất của mỗi hộ gia đình đều có cánh én về làm tổ và hót líu lo. Cảnh sắc là vậy, còn sự thân thiện, mến khách của người dân bản địa ở đây cũng làm cho mùa Xuân của bản thêm phần đẹp hơn. Đến Nặm Đăm, không khó để bắt gặp những người phụ nữ Dao tươi tắn diện trên mình bộ trang phục truyền thống của dân tộc. Những bộ trang phục được làm thật tinh sảo, với gam màu chủ đạo là đen trầm, kết hợp với mũ quấn, vòng bạc già như tô thêm nét đẹp mộc mạc, bình dị của cộng đồng dân tộc Dao nơi đây.

Chuyện bản Dao làm du lịch

Chắc hẳn khi đến với Hà Giang, câu chuyện cả bản Dao làm du lịch cộng đồng ở Nặm Đăm như thu hút sự chú ý, tò mò, thích thú trong lòng mỗi du khách. Làng Văn hóa Du lịch cộng đồng Nặm Đăm tọa lạc ở địa thế có hình dải lưng ngựa, xung quanh được bao bọc bởi núi non trùng điệp và những thửa ruộng bậc thang cùng hồ nước trong xanh đầu làng được mệnh danh là “mắt ngọc”. Điểm nổi bật của làng chính là kiến trúc nhà ở truyền thống trình tường bằng đất đỏ. Cùng với đó là nhiều nét văn hóa về tiếng nói, chữ viết, trang phục, nghề truyền thống của đồng bào dân tộc Dao nơi đây vẫn được bảo tồn, giữ gìn.

Phụ nữ dân tộc Dao thôn Nặm Đăm may trang phục truyền thống.

Nhận thấy thôn có điều kiện tự nhiên ưu đãi để phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng. Huyện Quản Bạ đã có nhiều cơ chế, chính sách cũng như định hướng người dân trong bản làm du lịch cộng đồng từ chính nét văn hóa mang đậm đà bản sắc dân tộc Dao. Qua hơn 12 năm triển khai xây dựng thôn văn hóa du lịch tiêu biểu gắn với xây dựng nông thôn mới, thôn Nặm Đăm đã đáp ứng được 10/10 tiêu chí; 100% các hộ gia đình luôn làm tốt công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; có 39 hộ làm dịch vụ Homestay.

Trong dịp đầu Xuân, chúng tôi có dịp ghé thăm homestay Lý Gia. Thật ấn tượng với ngôi nhà trình tường bằng đất đỏ bề thế lợp mái ngói âm dương. Homestay Lý Gia có quy mô 9 phòng, trong đó 4 phòng đơn, 5 phòng tập thể. Các phòng lưu trú của homestay luôn được dọn dẹp gọn gàng, sạch sẽ, bày trí theo phong cách cổ điển, truyền thống, thân thiện với môi trường và đảm bảo tiêu chí đón khách du lịch. Đặc biệt, xung quanh homestay sở hữu phong cảnh khá đẹp và thân thiện, bởi được tô điểm bằng những view check in đẹp.

Đến với bản Nặm Đăm, du khách không chỉ được ngủ nhà trình tường bằng đất đỏ ấm về mùa Đông, mát mẻ về mùa Hạ; mà còn được trải nghiệm nhiều nét văn hóa truyền thống của cộng đồng dân tộc Dao nơi đây như: Lễ Cấp sắc, Lễ hội bắt cá vào Tết Thanh minh mùng 3.3 hàng năm; đắm mình bên dòng thác Nai trong mát và nhiều hoạt động trải nghiệm thú vị khác như xuống đồng, lên rẫy, đốt lửa trại, văn nghệ truyền thống, cùng thưởng thức văn hóa ẩm thực của người dân bản địa.

Để phát triển bền vững lĩnh vực du lịch cộng đồng ở bản Dao Nặm Đăm, người dân trong thôn đã đoàn kết trong xây dựng các sản phẩm du lịch độc đáo, truyền thống, mang nét riêng của bản. Các sản phẩm đặc sản của địa phương như thắng cố, thịt hun khói, gà đồi, lợn cắp nách; nghề thủ công truyền thống, làm ra những sản phẩm lưu niệm như thổ cẩm, chạm khắc bạc hay như nghề lấy lá thuốc, tắm lá thuốc truyền thống của người Dao. Ngoài ra, trong bản còn có các sản phẩm dược liệu đặc trưng như: Nghệ đen, Atiso, Đương quy, Hương thảo, Giảo cổ lam. Năm 2023, thôn Nặm Đăm vinh dự nhận được giải thưởng ASEAN về lĩnh vực du lịch cộng đồng, giai đoạn 2023 - 2025. Năm 2024, thôn đón trên 2.100 khách du lịch trong nước và quốc tế đến lưu trú, doanh thu trên 2 tỷ đồng, tạo việc làm thường xuyên cho trên 150 lao động.

Xuân trên bản Dao Nặm Đăm đang thôi thúc lòng người nơi đây thêm rạo rực, như níu chân du khách bởi vẻ đẹp mộc mạc của vùng đất sơn cước. Một mùa Xuân nữa lại về trên mảnh đất Nặm Đăm, nhìn lại chặng đường đã qua, người dân bản Dao nơi đây có quyền tự hào và vững tin tiếp tục xây dựng bản, làng, quê hương ngày càng giàu đẹp.

Bài, ảnh: Hoàng Chính (Quản Bạ)