Tất bật chăm mai sau Tết

12 giờ trước Gốc

Với những nghề khác thì có thể “Tháng Giêng là tháng ăn chơi”, nhưng với một số nhà vườn chuyên trồng mai tại Nha Trang, mới qua mùng 10 âm lịch, các chủ vườn và thợ đã phải tất bật để chăm sóc cho các chậu mai, để năm sau lại có những chậu mai vàng tươi đón Tết.

Tút tát lại cây

Những ngày này, đi trên những con đường ở TP. Nha Trang, đặc biệt là khu vực gần các nhà vườn cây cảnh lớn ở xã Vĩnh Thái, Vĩnh Trung, Vĩnh Lương…, chúng tôi bắt gặp các chuyến xe ba gác, xe tải chở các chậu mai lớn nhỏ hối hả về các nhà vườn. Có những chậu mai vẫn còn nụ, có chậu hoa còn đang khoe sắc, cũng có chậu cánh hoa đã tàn.

Những gốc mai lâu năm được chăm sóc kỹ lưỡng sau Tết.

Đầu giờ chiều, nắng còn gay gắt nhưng tại vườn cây cảnh, cây kiểng Vạn Phú Quý nằm ở số 1 đường Võ Nguyên Giáp (xã Vĩnh Thái), 2 thợ chăm cây của vườn đang miệt làm cuộc “đại phẫu thuật” cắt, tỉa cành, lá, rễ… cho khoảng 10 chậu mai mới được đưa về những ngày trước để giúp cây lấy lại sức. Trong vườn, còn khoảng 40 chậu to nhỏ khác nhau, từ 10 năm tuổi trở lên, có cây hơn 30 năm, mới được đưa về vẫn đang chờ đến lượt “phẫu thuật”. Chị Lê Thị Thu Dân - chủ vườn cây cảnh, cây kiểng Vạn Phú Quý cho biết, trong số 50 cây được đưa về vườn, có một nửa là cây của khách hàng gửi, còn lại là mai của vườn cho các cơ quan, đơn vị, người quen thuê để chưng Tết. Những năm trước, sau mùng 10 tháng Giêng, nhà vườn đã bắt đầu nhận mai của khách hàng hoặc thu gom mai cho thuê. Năm nay, do thời tiết lạnh, hoa nở muộn nên nhiều người muốn để chưng lâu hơn. Vì vậy, thời điểm này, vườn mới tất bật nhận và chăm sóc, phục hồi lại cây.

Ngược ra xã Vĩnh Lương, chúng tôi ghé vào nhà vườn Út kiểng, một trong những nhà vườn có tiếng chăm sóc cây cảnh ở Nha Trang. Trong khu vườn rộng khoảng 500m2, trước nhà có khoảng 20 cây mai tầm trung đã được thay đất, cắt tỉa cành, rễ, xếp dọc 1 hàng. Đôi bàn tay thoăn thoắt hết cắt cành, chuyển sang trộn đất, tưới cây, anh Nguyễn Hồng Ly - chủ vườn Út kiểng cho biết: “Sau Tết, bình quân vườn của tôi chăm khoảng 100 chậu mai. Trong đó, có 30 cây nhận chăm cho khách, còn lại là của vườn. Số cây khách gửi về vườn từ mùng 10 tháng Giêng được cắt tỉa trước, còn lại chưa cắt tỉa, tôi để vườn phía sau. Năm nay, thời tiết thất thường, trời lạnh kéo dài, nhiều cây mai nở muộn, một số khách còn để chơi nên vườn vẫn chưa chở về chăm”. Đang trò chuyện, một chiếc xe ba gác chở tới vườn chậu mai cao tầm 1m, gần 10 năm tuổi, nhiều cành hoa vẫn còn nở vàng rực. Nhận cây, đánh giá sơ về sức khỏe của cây, anh Hồng Ly thông báo cho khách những rủi ro có thể xảy ra trong quá trình chăm sóc, bởi cây được chưng trong mát khá lâu, được kích hoa nên “sức khỏe” của cây yếu hơn.

Nhà vườn Út kiểng thay đất cho chậu mai khách gửi sau Tết.

Là khách hàng thường xuyên của nhà vườn Út kiểng, anh Lê Ngọc Tâm (thôn Lương Sơn, xã Vĩnh Lương) cho hay, Tết nào gia đình anh cũng chưng vài chậu hoa mai. Trước đây, khi hết Tết, anh thường để chậu cây ở sân vườn cho cây tự phát triển, nhưng do không có kinh nghiệm chăm sóc nên đa số các chậu mai không tạo nụ đúng dịp Tết. “Khi biết có dịch vụ chăm sóc mai sau Tết, tôi đã chọn một vườn có uy tín, tay nghề cao để gửi chăm sóc với chi phí hơn 1 triệu đồng. Đến Tết sau, gia đình tôi lại có các chậu mai đẹp để chưng. Do được chăm sóc tốt, các gốc mai ngày càng to, cho hoa đẹp và giá trị cao hơn”, anh Tâm nói.

Cũng lắm công phu

Đôi bàn tay gầy, rám nắng của ông Ngô Văn Nha (nhân viên vườn Vạn Phú Quý) lia nhanh lưỡi dao mỏng trên thân cây mai hơn 10 năm tuổi để bôi thuốc diệt vi khuẩn nấm. Cây mai với nhiều vết cắt gọt loang lổ trên thân, được ông Nha tỉ mẩn bôi một lớp keo màu hồng nhạt để liền vỏ. Với hơn 20 năm kinh nghiệm chăm sóc mai, ông Nha đã từng gặp nhiều cây bị bệnh nặng như thế, nhưng biết chăm sóc kỹ lưỡng cây sẽ lại hồi sinh sau trận bạo bệnh. Ông Nha chia sẻ: “Sau Tết là thời điểm cây cối đâm chồi nảy lộc nên hầu hết các nhà vườn đều tranh thủ hồi sinh cho các cây mai chuẩn bị cho mùa vụ sau. Những chậu mai thường được chưng trong nhà nên sau những ngày Tết dễ kiệt sức, mất sức đề kháng. Để phục hồi, nuôi dưỡng cây, chúng tôi phải ngắt bỏ những bông hoa còn lại, tỉa cành, thay đất, bón phân, kích rễ cho cây. Công việc này rất kỳ công, tỉ mỉ. Những ngày này, tôi và nhiều nhân viên khác của vườn phải tăng ca mới làm kịp”.

Ông Ngô Văn Nha (nhân viên vườn Vạn Phú Quý) tỉ mẩn cắt gọt, bôi keo liền da cho cây mai.

Theo chủ một số vườn cây cảnh, năm nay, thời tiết khác biệt hơn so với các năm trước, trời lạnh kéo dài. Trong khi đó, hoa mai là loài hoa ưa nắng, khá khó tính nên cây dễ bị kiệt sức nếu để lâu trong mát, thiếu ánh sáng. Vì thế, việc chăm sóc mai cho vụ mới sẽ vất vả hơn. Người dân Nha Trang chơi nhiều loài hoa mai khác nhau như: Mai Bình Định, mai Phú Yên, mai miền Tây, mai Thành (Diên Khánh)… Trong khi mai miền Nam thường được trồng bằng xơ dừa và trấu, còn mai Bình Định và Phú Yên trồng nhiều cát, trộn một ít trấu và xơ dừa; mai Thành vừa có xơ dừa và đất phù sa pha cát. Tùy chất liệu trồng mai để nhà vườn tìm hiểu và có kỹ thuật chăm sóc phù hợp, đồng thời bổ sung đủ lượng nước. Tuy nhiên, dù là loài mai nào thì trong tháng Giêng, các nhà vườn phải cắt tỉa cành hết cho các chậu mai để kịp các công đoạn chăm sóc tiếp theo của vụ mới.

Nhu cầu gửi mai cho nhà vườn giảm nhẹ

Các chủ vườn cho biết, giá công chăm sóc cho mai dao động từ 1 triệu đồng đến 5 triệu đồng/cây, tùy vào các tiêu chí như: Kích thước, tuổi đời, giá trị, giống cây... Dịch vụ chăm sóc mai sau Tết còn đi đôi với việc “bảo hành”. Trong quá trình chăm sóc, nếu cây mai yếu, hư hỏng, chủ vườn phải thông báo cho khách tình hình của cây hoặc có khi phải bồi thường nếu cây bị chết, bị mất. Chế độ "bảo hành” còn phải đảm bảo cây đạt chất lượng, ra hoa đúng dịp Tết. “Ngoài công lao động, việc chăm sóc các chậu mai cũng tốn khá nhiều phân, thuốc. Nhưng nỗi lo lớn nhất của các nhà vườn là diễn biến thời tiết thất thường khiến hoa không nở đúng dịp để khách chưng Tết. Những lúc đó, mình có lấy tiền công cũng không vui, đành để khách chọn các cây cảnh khác trong vườn về thay thế. Tuy nhiên, với kinh nghiệm và kỹ thuật của các nhà vườn hiện nay, việc này cũng ít xảy ra”, anh Ly nói.

Vận chuyển mai về một nhà vườn ở xã Vĩnh Trung (TP. Nha Trang).

Khi so sánh nhu cầu khách hàng gửi dịch vụ chăm sóc mai sau Tết của vài năm gần đây, một số chủ vườn ở xã Vĩnh Thái cho biết giảm nhẹ so với trước đây từ 10% đến 30%. Phần lớn khách hàng gửi mai tại các vườn là khách quen, đã sở hữu những chậu mai có giá trị từ trước, còn khách hàng mới thì khá ít. Nguyên nhân do kinh tế bị ảnh hưởng, đặc biệt là sau dịch Covid-19, người dân lựa chọn các loại cây mai có giá trị thấp hơn trước, khoảng 1 triệu đồng đến 2,5 triệu đồng/chậu để chưng Tết. Vì thế, sau Tết, thay vì bỏ ra chi phí gần một nửa giá trị cây mai để trả cho nhà vườn, người dân chọn tự chăm sóc tại nhà. Trong khi đó, công lao động và chi phí phân thuốc chăm sóc mai tại các nhà vườn tăng hơn trước. Do đó, các nhà vườn chỉ xem dịch vụ nhận chăm mai sau Tết là nguồn thu nhập phụ, quan trọng là tạo động lực cho khách hàng đam mê chơi hoa mai hằng năm.