Võng La vươn mình cùng thời đại

Vùng đất quật cường này vẫn còn lưu giữ nhiều câu chuyện về việc nuôi giấu cán bộ, về những chuyến đò ngược xuôi chở chiến sĩ qua sông… Truyền thống của một vùng quê Anh hùng là động lực, tiếp thêm sức mạnh để Võng La hôm nay vươn lên trong giai đoạn phát triển mới của Thủ đô và cả nước…

Cổng làng chài Võng La, xã Võng La (huyện Đông Anh).

Từ những trang lịch sử hào hùng…

Về Võng La những ngày tháng 3, chúng tôi cảm nhận khắp làng trên xóm dưới là một bầu không khí vui tươi, nhộn nhịp. Thăm Nhà truyền thống cách mạng an toàn khu Võng La, trao đổi với Bí thư Chi bộ thôn Võng La Nguyễn Văn Quyết, chúng tôi được nghe rất nhiều câu chuyện lịch sử về một thời hào hùng.

Thôn Võng La đứng chân trên vùng đất cổ, tên gốc là Phao Võng phường thuộc huyện Chu Diên, phủ Tam Đái có tên nôm là Kẻ Chài nằm dọc bờ Bắc sông Hồng. Năm 1876, tổng Võng La được nhập vào tổng Hải Bối (huyện Đông Anh, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh). Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, Võng La là an toàn khu và cũng là nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Đông Anh.

Theo lịch sử Đảng bộ xã Võng La, để chuẩn bị lực lượng cho cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, Đảng bộ Hà Nội lúc bấy giờ bao gồm cả Hà Đông, Sơn Tây đã bền bỉ xây dựng an toàn khu ở các huyện ven đô và việc này là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Bí thư Đảng ủy xã Võng La Trần Thế Huy thông tin, năm 1941, Trung ương đã quyết định xây dựng an toàn khu và cử một đội công tác về Võng La tạo dựng cơ sở. Đây cũng là đầu mối để chỉ đạo phong trào cách mạng. Đồng chí Trần Thị Sáu là cán bộ dân vận của Trung ương Đảng bí mật về Võng La. Để che mắt địch, đồng chí đóng vai người phụ nữ nghèo, kiếm sống bằng nghề khâu thuê, vá mướn. Do quen biết bà Hoàng Thị Cốc - người thường mang đậu phụ qua sông vào bán trong nội thành Hà Nội, đồng chí Trần Thị Sáu được ở nhờ nhà bà Cốc, từ đó xây dựng cơ sở cách mạng đầu tiên ở làng chài Võng La. Đến năm 1942, cũng tại Võng La, đồng chí Hoàng Văn Thụ đã kết nạp 3 thành viên của tổ Việt Minh vào Đảng và thành lập Chi bộ do đồng chí Phan Thanh Xuân làm Bí thư (nay là Đảng bộ xã Võng La). Đây là Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Đông Anh.

Có sự lãnh đạo của Đảng, phong trào lan rộng, làng chài Võng La phát triển được 12 gia đình cơ sở cách mạng. Những gia đình này đã đón các đồng chí: Trường Chinh, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Quốc Việt, Nguyễn Lương Bằng... Các đồng chí trong đội công tác xây dựng an toàn khu đã ở và làm việc tại Võng La từ tháng 7-1941 đến tháng 8-1945... Nhiệm vụ chính trị của Chi bộ Võng La lúc bấy giờ là bảo đảm an toàn tuyệt đối cho các cuộc họp cũng như nơi làm việc của các đồng chí Thường vụ Trung ương Đảng tại địa phương.

Cùng Bí thư Đảng ủy xã Võng La Trần Thế Huy đến dâng hương tại gia đình bà Hoàng Thị Cốc, chúng tôi được nghe nhiều câu chuyện về một thời gian khó, hào hùng: Vào tháng 4-1943, địch đánh hơi được những cán bộ cách mạng cấp cao về hoạt động tại Võng La nên chúng bất ngờ kéo vào lục soát nhà bà Hoàng Thị Cốc. Do đã chuẩn bị sẵn các phương án phòng gian, chống càn, cán bộ ta rút lui an toàn, địch không phát hiện được gì. Đầu năm 1944, chúng lại bất ngờ kéo đến nhà lùng sục bắt người con trai của bà, tra tấn dã man hòng moi tin cơ sở bí mật, nhưng người trong gia đình bà kiên quyết bảo vệ Đảng, bảo vệ cách mạng, giúp tất cả các cơ sở bí mật đều được an toàn.

Cũng như gia đình bà Hoàng Thị Cốc, nhiều gia đình ở Võng La kiên cường bảo vệ các đồng chí lãnh đạo, phát triển cách mạng trong vòng vây của địch. Ông Vũ Tiến Thìn - người dành nhiều năm nghiên cứu về lịch sử làng chia sẻ: “Làng tôi ở rìa sông Hồng, các cụ kể lại là cả làng đi theo kháng chiến, tất cả phục vụ kháng chiến, từ nhà cửa, vườn tược... Có những gia đình đã hy sinh đến người cuối cùng trong các cuộc kháng chiến. Bất chấp sự khủng bố và rình mò thường xuyên của địch, Võng La vẫn là một an toàn khu đúng nghĩa, bảo vệ an toàn cán bộ cách mạng trước mọi hiểm nguy”.

Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954), hơn 4 năm bị giặc chiếm đóng, Chi bộ Đảng và người dân Võng La đã anh dũng, đối mặt với 30 trận càn, diệt hàng trăm tên địch, trong đó có nhiều trận đánh nổi tiếng. Thời kỳ này, Võng La có 320 người tham gia quân đội, 278 người tham gia du kích, toàn xã có 12 gia đình có công với nước, 32 gia đình có công với cách mạng… Trải qua 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, bảo vệ Tổ quốc, xã Võng La có 11 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, 157 liệt sĩ, 62 thương binh...

Với những đóng góp to lớn đó cho cách mạng, năm 2005, xã Võng La vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống thực dân Pháp.

…đến xây dựng quê hương giàu đẹp

Đến Võng La hôm nay, ấn tượng với mọi người là chiếc cổng làng Chài nằm vững chãi như chứng tích bên bờ sông Hồng. Những con đường liên thôn, liên xã khang trang, những ngôi nhà khoe sắc mới trong nắng xuân... Võng La mang diện mạo của sự phồn vinh, sung túc và ấm nồng tình quê, tình người.

Bước vào thôn Võng La mùi thơm ngậy của đỗ tương tỏa khắp xóm, làng. Theo Bí thư Chi bộ thôn Võng La Nguyễn Văn Quyết, nhắc tới Võng La là nhắc tới nghề làm đậu phụ, người dân Võng La làm đậu phụ từ năm 1910 và trở thành nghề chính của địa phương. Nghề này không chỉ là sinh kế của người dân nơi đây, mà còn nuôi sống nhiều chiến sĩ cách mạng. Đậu Võng La không thua kém đậu của những làng nghề nổi danh khác. Để duy trì làng nghề, gìn giữ nghề như gìn giữ những lát cắt của văn hóa truyền thống, nhiều người làng chủ động nhân cấy nghề cho thanh niên. Từ đó, hợp tác xã do thanh niên Võng La được thành lập.

Giám đốc Hợp tác xã Thanh niên Võng La Phạm Văn Đạt chia sẻ, nghề làm đậu phụ gắn liền với mảnh đất này và thế hệ trẻ cũng mong muốn giữ nghề, để mỗi sản phẩm mang thêm nhiều ý nghĩa, từ đó quảng bá cho truyền thống văn hóa, lịch sử của quê hương. Đến nay, sản phẩm đậu phụ của hợp tác xã đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP 3 sao trong Chương trình mỗi xã một sản phẩm.

Cùng với việc giữ nghề truyền thống, mỗi người dân Võng La bằng sức mình, nỗ lực xây dựng quê hương, từng bước đưa vùng đất giàu truyền thống cách mạng tiếp cận với các xu thế phát triển trong giai đoạn mới của Thủ đô và đất nước, như phát triển kinh tế xanh, nông thôn xanh.

Rời thôn Võng La, chúng tôi đến vùng bãi ven sông Hồng của xã là những vườn cam bạt ngàn xanh mướt. Dừng chân bên vườn cam của gia đình anh Nguyễn Văn Hùng, lắng nghe anh chia sẻ về sự vươn lên của vùng bãi nơi này mới thấy được nhiệt huyết xây dựng quê hương Anh hùng của mỗi người dân nơi đây. Anh Hùng chia sẻ: “Trước kia, vùng bãi của xã để hoang hóa, tôi đã thuê lại đất của người dân và phát triển mô hình trồng cam Canh, cam Vinh... Đến nay, gia đình tôi có hơn 30ha trồng cam, thu nhập khoảng 10 tỷ đồng/năm. Vùng trồng cam của gia đình tôi đều sản xuất theo quy trình VietGAP để bảo vệ môi trường…”.

Dạo quanh làng chài Võng La hôm nay, chúng ta thấy nhiều ngôi nhà khang trang, những tuyến đường mở rộng rợp bóng cây xanh và những không gian văn hóa cộng đồng nhộn nhịp. Chủ tịch UBND xã Võng La Phùng Văn Nghĩa cho biết, sự nhạy bén, linh hoạt trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế giúp Võng La vươn mình thành xã tốp đầu của huyện. Cùng với phát triển kinh tế, Võng La còn tạo dựng không gian xanh với hệ thống ao hồ được kè sạch đẹp, cây xanh, cây ăn quả, công viên mini, bãi đỗ xe hiện đại…, phục vụ người dân. “Hiện xã đã nghiên cứu 40 dự án hạ tầng, giao thông, tổng chiều dài 24,6km. Đã có 2 dự án đầu tư hoàn thành đưa vào sử dụng với tổng chiều dài 1,22km; 8 dự án đang được thi công và 30 dự án đang được nghiên cứu và triển khai thực hiện. 100% tuyến đường giao thông có đèn chiếu sáng; 100% người dân được sử dụng nước sạch…”, ông Phùng Văn Nghĩa thông tin.

Những con số nêu trên chính là điểm chấm phá trong bức tranh phát triển của Võng La hôm nay. Tiếp nối truyền thống Anh hùng, trong câu chuyện hướng đến tương lai, Chủ tịch UBND xã Võng La Phùng Văn Nghĩa cho biết thêm, việc bảo tồn văn hóa trên nền tảng truyền thống lịch sử hào hùng được Võng La xác định là một trong những nguồn lực quan trọng để địa phương cùng Thủ đô và cả nước bứt phá mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đỗ Minh