Vật lí không chỉ là môn học mà là cả thế giới để khám phá

Thân Thế Công hiện đang là sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội.

Động lực từ cuốn sách của ông ngoại

Thân Thế Công lớp 12 chuyên Vật lí Trường THPT chuyên Bắc Giang (năm học 2023 -2024) sinh ra và lớn lên ra trong gia đình trí thức, có bà ngoại là giáo viên dạy môn Vật lí nên ngay từ bé nam sinh đã thường xuyên được giải thích, hướng dẫn tìm hiểu kiến thức khoa học và những điều lý thú của những môn học tự nhiên. Thấy cháu ham thích tìm hiểu về khoa học, ông ngoại tặng Công những cuốn sách lý giải các hiện tượng tự nhiên.

Năm lớp 8, Công bắt đầu thích Vật lí, đơn giản vì luôn biết cách giải bài. Muốn học chuyên sâu, em thi vào đội tuyển trường, nhưng trượt. Sau đó, em học chăm hơn. Trên lớp, chỗ nào chưa hiểu, Công nhờ thầy giảng thêm sau giờ học. Mỗi lần như vậy có thể kéo dài hàng tiếng.

Thời gian rảnh, cậu bạn thường xuyên đọc các bài báo và sách nước ngoài để trau dồi thêm vốn kiến thức cho bản thân, gặp câu khó, Công trao đổi cùng các bạn và thầy cô để bổ trợ và nâng cao kiến thức. Em cũng nghiên cứu và tìm đọc những cuốn sách lý giải về: những câu hỏi vì sao? câu chuyện khoa học thường thức... Từ đó, Công nhận ra các hiện tượng kỳ diệu đều có thể lý giải bằng vật lí. Nhờ vậy, đam mê môn học này trong em tự nhiên lớn dần.

Theo học cấp 2 tại Trường THCS Lê Quý Đôn (TP Bắc Giang), Công là gương mặt sáng giá của đội tuyển học sinh giỏi môn Vật lí, được cử làm đại diện tham dự các kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố, cấp tỉnh Bắc Giang.

Trong hành trình đến với môn Vật lí, Công nhận được sự hậu thuẫn, động viên và khích lệ của gia đình cùng người thầy tâm huyết, vì vậy, nam sinh ngày càng yêu thích và quyết tâm đi sâu vào nghiên cứu, tìm hiểu môn học này. Đặc biệt lên lớp 9, Công đoạt giải Nhì môn Vật lí cấp tỉnh Bắc Giang và được tuyển thẳng vào lớp 10 chuyên Vật lí, Trường THPT Chuyên Bắc Giang.

Vào lớp 10, năng khiếu môn Vật lí của Thế Công càng được bộc lộ, thầy cô đã bồi dưỡng em sớm làm quen với nhiều cuộc thi lớn nhỏ trong nước, quốc tế. Ngay năm học đầu tiên, Công giành Huy chương Vàng ở kỳ thi học sinh giỏi khu vực Duyên hải và Đồng bằng Bắc bộ. “Giải thưởng này chính là động lực giúp em tự tin vươn tới các giải thưởng sau này…” - nam sinh chia sẻ.

Tiếp mạch thành tích, Công giành được Huy chương Đồng Olympic Vật lí khu vực châu Á năm 2023; Năm 2024, Thân Thế Công, học sinh lớp 12 chuyên Vật lí, Trường THPT Chuyên Bắc Giang là thí sinh duy nhất của Việt Nam đoạt Huy chương Vàng tại Cuộc thi Olympic Vật lí châu Á (APhO).

Đến với Olympic Vật lý quốc tế 2024, Thế Công tranh tài với hàng trăm thí sinh đến từ 46 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các thí sinh phải trải qua hai bài thi, gồm lý thuyết và thực nghiệm, mỗi bài kéo dài 5 giờ. Theo quy chế của Hội đồng IPhO 2024, kỳ thi gồm 1 bài thi lý thuyết và 1 bài thi thực nghiệm. Mỗi bài thi kéo dài 5 tiếng. Đề thi năm nay được đánh giá là hay và khó, nội dung đề thi lý thuyết và thực hành đều gắn liền với thực tiễn cuộc sống và chạm đến những ứng dụng của khoa học kỹ thuật hiện đại. Để đạt được Huy chương Vàng, các thí sinh phải lọt vào top 8% thí sinh có điểm cao nhất.

Trong đó, phần thi lý thuyết đề cập đến vấn đề về hiệu ứng nhà kính, phương pháp làm lạnh bằng laser và khảo sát hệ sao đôi trong thiên văn học. Bài thi thực nghiệm yêu cầu học sinh khảo sát sự truyền nhiệt trong thanh kim loại và ứng dụng hiện tượng nhiễu xạ để đo một số thông số vật lí của bản mỏng và chất lỏng. Tuy nhiên, các câu hỏi của hai phần thi lý thuyết và thực hành đều tương đối dài, yêu cầu độ thông hiểu sâu và khả năng tính toán nhanh. Để làm tốt bài thi thực nghiệm, học sinh cần có kỹ năng thực hành tốt và xử lý số liệu thông minh.

Lúc biết được kết quả đã giành được Huy Chương Vàng, Công cho biết, bản thân đã rất vui mừng khi đạt được thành tích cao như vậy vì ban đầu cũng không nghĩ đến việc sẽ đạt được Huy chương Vàng do có nhiều bạn xuất sắc cùng thi.

"Những thành tích đạt được không chỉ là nỗ lực của riêng em mà còn là công sức của thầy cô và cha mẹ. Nếu không có thầy cô dìu dắt, cha mẹ động viên trong suốt thời gian dài có lẽ em không đạt được kết quả cao như vậy", nam sinh người Bắc Giang bộc bạch.

Quan trọng nhất là phải có niềm đam mê

Đạt chuỗi thành tích “khủng” nhưng Công chia sẻ bản thân không có bí quyết học tập đặc biệt mà chỉ đơn giản là chăm chỉ và chủ động trong việc học. Nhưng quan trọng nhất là phải có sự đam mê, yêu thích với môn học.

Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang khen thưởng học sinh ưu tú (Thân Thế Công đứng giữa).

Thân Thế Công cho hay, để học tốt môn Vật lý rất cần nền tảng Toán tốt. Hiểu được điều này, em đã đầu tư cho toán học. Em cũng trau dồi cách trình bày lời giải mạch lạc, thể hiện tư duy sáng rõ. Mỗi lần tham dự kỳ thi, với em lại thêm một lần kinh nghiệm về cách làm bài, trình bày, vẽ hình đầy đủ, liệt kê số liệu. Kinh nghiệm trong quá trình làm bài thi của Thế Công là phải bình tĩnh, đọc kĩ đề, không chủ quan với những câu hỏi dễ và kiểm tra lại đáp án, đồng thời phải phân bố thời gian làm bài hợp lý.

Thầy giáo Nguyễn Văn Đóa, giáo viên dạy môn môn Vật lí Trường THPT Chuyên Bắc Giang, cũng là người đồng hành với Công trong thời gian ôn tập các cuộc thi quốc tế. Thầy đánh giá cao tố chất Vật lí của Công, học tới đâu, nam sinh nắm vững kiến thức tới đó. "Thế Công cần cù, chịu khó và có tinh thần quyết tâm chinh phục đỉnh cao…" - thầy Đóa nói.

Nói về học trò tài năng của nhà trường, thầy Trần Duy Phương - Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Bắc Giang đánh giá: Công thông minh, có đam mê và hoài bão lớn. Các thành tích quốc tế đạt được liên tiếp của Công và các học sinh khác của nhà trường đã khẳng định vững chắc chất lượng đào tạo của Trường THPT Chuyên Bắc Giang. Nhà trường rất tự hào về các em.

“Vinh quang của ngày hôm nay cũng chỉ là bước đầu, các em sẽ vào các trường đại học lớn trong và ngoài nước, sẽ bước vào một cuộc sống tự lập hơn, tự do hơn, cám dỗ hơn. Nhưng với tinh thần vượt khó, với truyền thống của gia đình, với truyền thống của người con Bắc Giang hy vọng các em sẽ tiếp tục thể hiện mình để xứng đáng với những gì mình đã có, tiếp tục phấn đấu trở thành những công dân ưu tú của tổ quốc Việt Nam”, thầy Phương nhấn mạnh.

Thế Công hiện đang theo học ngành Kỹ thuật Điện tử và Viễn thông ở Đại học Bách khoa Hà Nội. Công chia sẻ, em theo học ngành này vì em muốn học về thiết kế vi mạch vì liên quan đến điện - mảng kiến thức Vật lí yêu thích.

Cũng như bao sinh viên khác, Công luôn phấn đấu học thật giỏi và rèn luyện thật tích cực, năng nổ tham gia các hoạt động. Ngoài việc học thì em cũng có những niềm vui khác như đọc sách hay nghe nhạc để giải tỏa căng thẳng. Thế Công cũng cho biết, bản thân em đang đặt mục tiêu đi du học tại các trường ở Mỹ hoặc Singapore để học hỏi nhiều kiến thức chuyên sâu hơn. Để đạt được mục tiêu trên, Công đang trau dồi, nâng cao kỹ năng vốn tiếng Anh của mình.

Đăng Chung