Học sinh, phụ huynh vẫn thấp thỏm 'ngóng' môn thi thứ 3 vào lớp 10 THPT

Kỳ thi đầu tiên theo chương trình giáo dục phổ thông mới

Năm học 2025 - 2026 là năm học đầu tiên kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT thực hiện theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Theo dự thảo quy chế tuyển sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang lấy ý kiến, nếu áp dụng phương án thi, thì môn Toán và Ngữ văn là cố định, môn thứ ba (hoặc bài thi tổ hợp) do Sở Giáo dục và Đào tạo lựa chọn, công bố trước ngày 31/3 hàng năm.

Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT chưa thông qua dự thảo, nên các Sở GD&ĐT bị động và học sinh, phụ huynh lo lắng.

Năm học 2025 - 2026 là năm học đầu tiên kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT thực hiện theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại Hà Nội hằng năm là một kỳ thi rất áp lực, căng thẳng đối với học sinh bởi số lượng thí sinh dự thi đông - lên tới con số hơn 100.000 em, nhưng chỉ có khoảng 62% trúng tuyển vào trường công lập. Số học sinh còn lại sẽ lựa chọn trường tư, trường đào tạo nghề, Trung tâm giáo dục thường xuyên - giáo dục nghề nghiệp.

Nhiều năm về trước, theo chương trình giáo dục phổ thông 2006, Hà Nội tổ chức thi tuyển lớp 10 với 4 môn, trong đó 3 môn: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ cố định còn môn thi thứ tư được chốt vào tháng 3 hằng năm, cách kỳ thi vài tháng.

Ít năm trở lại đây, do ảnh hưởng dịch bệnh với nhiều ý kiến của phụ huynh, giáo viên, Hà Nội tổ chức kỳ thi với 3 môn gồm: Văn, Toán, Ngoại ngữ.

Đây là lứa học sinh đầu tiên học chương trình GDPT mới với nhiều điểm khác biệt đó là, có 2 môn tích hợp Khoa học tự nhiên (Vật lí, Hóa học, Sinh học) và môn khoa học xã hội (Lịch sử - Địa lí).

Nếu phương án vẫn thi 3 môn gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ, nhiều người lo lắng học sinh bỏ qua các môn tổ hợp và khi lên THPT không có kiến thức nền tảng để lựa chọn tổ hợp. Nhưng nếu phương án thi 4 môn, thì lựa chọn môn học nào trong các môn thành phần hay chọn theo môn tích hợp cũng là vấn đề cần tính toán.

Giống như nhiều tỉnh thành khác, Hà Nội chưa có phương án tuyển sinh lớp 10 năm học 2025 - 2026. Anh Nguyễn Trung Kiên có con đang học tại trường THCS Cầu Giấy cho biết, anh cũng như nhiều các bậc phụ huynh trong lớp của con khá là lo lắng vì cho đến giờ các con chưa biết môn thi thứ 3.

"Vẫn biết chủ đích của Bộ GD&ĐT là báo môn thứ 3 sát kỳ thi để các con tránh học lệch, học tủ và hiện tại các con vẫn đang phải học đều các môn, nhưng phụ huynh, học sinh cũng không tránh khỏi lo lắng, bởi biết môn thi quá gần ngày thi thì thời gian ôn tập không còn nhiều, sẽ rất gấp gáp".

Giống như anh Kiên, chị Hoàng Thị Ngọc Lan đang có con học tại trường THCS Việt Đức bày tỏ lo lắng: “Trong thông báo mà chúng tôi nhận được thì môn Toán và Ngữ văn là cố định, môn thứ ba (hoặc bài thi tổ hợp) do Sở Giáo dục và Đào tạo lựa chọn. Nếu như bài thi tổ hợp có nghĩa là tích hợp của 2 - 3 mạch nội dung, tương đương 2 - 3 môn học, như thế thì càng “căng” với các cháu”.

Chuẩn bị các phương án trước khi công bố môn thi

Hiểu được tâm lý của các bậc phụ huynh cũng như các em học sinh lớp 9, Sở GD&ĐT các tỉnh đã công bố cấu trúc định dạng đề thi và đề minh họa của 7 môn, gồm: Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Tin học, Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Giáo dục công dân.

Nội dung đề thi minh họa có sự tăng cường hợp lý một số yếu tố liên quan đến ứng dụng thực tiễn nhằm từng bước tiệm cận định hướng đánh giá năng lực, phù hợp với mục tiêu, yêu cầu phát triển năng lực, phẩm chất người học.

Trong đề thi còn có sự xuất hiện của 2 môn học tích hợp là: Khoa học tự nhiên (gồm các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2006), Lịch sử và Địa lý.

Hà Nội công bố cấu trúc đề thi đến các thầy cô và các em học sinh vào cuối tháng 8/2024.

Ở đề thi Khoa học tự nhiên, kiến thức sẽ dàn trải ở cả 3 môn học với 40 câu hỏi. Môn Lịch sử và Địa lý cũng có 40 câu hỏi. Cấp độ tư duy của các câu hỏi ở mức nhận biết, thông hiểu và vận dụng.

Để bắt nhịp với cấu trúc đề thi của chương trình giáo dục phổ thông mới, một số trường THCS đã tổ chức kỳ thi giữa kỳ thi hình thức tập trung (trộn lớp, đánh số báo danh) với các môn: Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh và Khoa học tự nhiên để các em làm quen dần.

Ngoài ra, nhiều trường còn có bài kiểm tra khảo sát chất lượng 3 môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh với học sinh khối 9 để có phương án bồi dưỡng kiến thức phù hợp, đồng thời, chuẩn bị tâm lý cho học sinh thật vững vàng trước khi bước vào kỳ thi thật.

Cô giáo Trần Thùy Linh, dạy môn Lịch sử và Địa lý Trường THCS Hoài Đức, Hà Nội cho biết, căn cứ đề thi minh họa lớp 10 năm học 2025 - 2026 do Sở GD&ĐT Hà Nội ban hành, nhà trường đã triển khai đến các tổ chuyên môn và giáo viên, trong đó nhấn mạnh những điều chỉnh, bổ sung các dạng thức trắc nghiệm.

Song song với đó là xây dựng thư viện số về đề kiểm tra, chia sẻ với các cơ sở giáo dục trên địa bàn để cùng trao đổi, học tập, hỗ trợ thực hiện hiệu quả các phương pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá, khảo sát.

Cách thức tính điểm các em cần nắm rõ.

Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Dương (quận Hoàn Kiếm) Nguyễn Thị Vân Hồng cũng cho biết, với 2 môn chắc chắn nằm trong danh sách các môn thi vào lớp 10 là Toán và Ngữ văn, học sinh được học, ôn tập như thường lệ. Riêng với môn thứ ba, hiện chưa biết là môn độc lập hay bài tổ hợp, nhà trường tổ chức dạy học đầy đủ, nghiêm túc và tăng cường các hình thức kiểm tra, đánh giá theo yêu cầu của chương trình mới, sẵn sàng đáp ứng khi “chốt” phương án.

Theo thầy Lưu Văn Thông, Hiệu trưởng Trường THCS Dịch Vọng (Hà Nội) thì việc chọn bài thi tổ hợp cần cân nhắc kỹ. Bởi dù thi theo tổ hợp môn không mới, nhưng nếu chọn lựa là môn thi tốt nghiệp trung học cơ sở thì các nhà trường cần có hướng dẫn cụ thể để điều chỉnh phương pháp, cũng như xây dựng ngân hàng câu hỏi ôn thi cho học sinh.

Nhiều thầy cô giáo khác cũng có chung ý kiến cần có thêm thời gian thử nghiệm và đánh giá hiệu quả của bài thi tổ hợp. Đồng thời, cần có chương trình đào tạo bổ sung cho giáo viên về phương pháp giảng dạy và ôn tập theo hình thức thi tổ hợp để truyền đạt kết quả cao nhất cho kỳ thi vào lớp 10 THPT của các em học sinh.

Hưng Anh