Vẫn phải lo về vấn đề thực thi cơ chế chính sách

Chưa đầy hai tuần sau khi Nghị quyết 68 ra đời, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Những cơ chế, chính sách có tính chất đột phá mà cộng đồng doanh nghiệp hằng mong mỏi giờ đây đang dần hiển hiện ngay trước mắt. Ví dụ như trong vấn đề điều kiện kinh doanh, Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198 nêu rõ phải “chuyển việc quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp phép, chứng nhận sang thực hiện công bố điều kiện kinh doanh và hậu kiểm, trừ một số ít lĩnh vực bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp phép theo quy định và thông lệ quốc tế”; còn nguyên tắc xử lý vi phạm trong hoạt động kinh doanh thì “không được áp dụng hồi tố quy định pháp luật để xử lý bất lợi cho doanh nghiệp...” và “trường hợp thực tiễn áp dụng pháp luật có thể dẫn đến xử lý hình sự hoặc không xử lý hình sự thì không áp dụng xử lý hình sự”...

Vấn đề còn lại là các cơ chế, chính sách đang và sẽ ban hành trong thời gian tới có được các cấp thừa hành thực thi một cách nghiêm túc hay không. Đây vẫn là mối lo thường trực của người dân và doanh nghiệp khi mà tình trạng “trên bảo dưới không nghe” và doanh nghiệp bị nhũng nhiễu vẫn còn phổ biến. Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 2024 (PCI 2024) vừa mới được công bố phần nào cho thấy rõ mối lo ngại này.

Báo cáo cho biết: năm 2024 có tới 26% doanh nghiệp nhận thấy phản ứng của tỉnh khi có điểm chưa rõ trong chính sách/văn bản trung ương là “trì hoãn thực hiện và xin ý kiến chỉ đạo” và “không làm gì”. Còn trong việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai thì “49% cho rằng quy trình giải quyết không đúng nội dung văn bản/quy định”. Đáng ngại hơn là “tỷ lệ doanh nghiệp trả chi phí không chính thức cho cán bộ thanh tra, kiểm tra lên đến 28% (so với 16% năm trước). Tỷ lệ này khi thực hiện thủ tục kinh doanh có điều kiện lên gần 55%; về thủ tục đất đai là khoảng 50% (so với gần 38% năm 2023). Tỷ lệ doanh nghiệp trả chi phí không chính thức trong đấu thầu công ở địa phương cũng nhích từ 27,6% năm 2023 lên 28,6% năm 2024”...

Thực tế này cho thấy, để mở đường cho kinh tế tư nhân cất cánh, nỗ lực cải cách thể chế pháp lý ở cấp Trung ương là chưa đủ, mà cần có những hành động cứng rắn và quyết liệt để bảo đảm rằng mọi cơ chế, chính sách mới phải được thực thi nghiêm túc trong thực tế. Để đạt được điều đó, cần có cơ chế giám sát hay hậu kiểm đối với các cơ quan quản lý ở cấp cơ sở, trong đó bảo đảm mọi khó khăn, phiền hà của doanh nghiệp, dù là doanh nghiệp rất nhỏ, cần được ghi nhận kịp thời để có thể nhanh chóng phát hiện và loại bỏ khỏi bộ máy những cán bộ vô cảm và tệ hơn nữa là những con sâu mọt này đang hàng ngày phá hoại đất nước.

Kinh tế Sài Gòn