'Tối hậu thư' của Thủ tướng

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương trong vòng hai tuần phải giải quyết vướng mắc, kiến nghị của doanh nghiệp. “Được hay không được thì phải nói, giải quyết đến đâu thông báo đến đấy chứ không chỉ trong nội bộ, cứ ỉm đi là không được”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì tọa đàm với cộng đồng doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng. Ảnh: VGP

Thứ Bảy tuần trước (ngày 31-5-2025), Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì tọa đàm với cộng đồng doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng nhằm thúc đẩy triển khai hiệu quả Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị.

Đây là lần thứ hai trong vòng nửa tháng, Thủ tướng trực tiếp đối thoại với doanh nghiệp. Trước đó, tại Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW vào ngày 18-5, Thủ tướng đã lắng nghe nhiều phản ánh từ khu vực tư nhân. Tuy nhiên, nhu cầu được chia sẻ, trao đổi sâu hơn từ doanh nghiệp vẫn còn rất lớn. Đáp lại, Thủ tướng đã chỉ đạo tổ chức thêm một cuộc tọa đàm để cùng doanh nghiệp thảo luận cụ thể hơn về việc triển khai Nghị quyết 68-NQ/TW.

Tại đây, nhiều doanh nghiệp thẳng thắn nêu các bất cập trong thực tế. Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, cho rằng một điểm đột phá của Nghị quyết 68-NQ/TW là chuyển đổi tư duy từ “quản lý” sang “phục vụ” doanh nghiệp. Nhưng muốn thực hiện điều này, cần một cuộc cách mạng thật sự trong cách nghĩ, cách làm của đội ngũ công chức.

Ông Hiệp kể trường hợp thực tế ở một địa phương: khi tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, do các nghị định hướng dẫn không cụ thể, Sở Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu doanh nghiệp phải xin ý kiến các đơn vị thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư (cũ). Sau năm tháng chờ đợi, câu trả lời chỉ là… dẫn lại quy định chung và yêu cầu địa phương tự xử lý. Không nhận được hướng dẫn rõ ràng, doanh nghiệp tiếp tục gửi văn bản xin ý kiến Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (cũ), Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ), sau đó mới được xử lý dứt điểm. Mãi đến tháng thứ 7, vụ việc mới được giải quyết. “Nếu thực sự tư duy phục vụ được thấm nhuần, chúng tôi đã không phải chờ đợi mỏi mòn như vậy”, ông Hiệp nói.

Cũng tại tọa đàm này, bà Mai Kiều Liên, Tổng giám đốc Vinamilk, cho rằng: “Chính sách, nghị quyết đã rất rõ ràng, vấn đề là thực thi. Nếu mọi người cùng đồng lòng với Chính phủ thực hiện đúng, đủ và như chính sách Chính phủ đã đề ra, tôi nghĩ tất cả doanh nghiệp sẽ phát triển”. Bà chia sẻ, ở Vinamilk, các vấn đề được xử lý trong 48 giờ vì “một cơ hội có thể đưa chúng tôi tiến trước 5-10 năm, nhưng nếu bỏ lỡ, có thể bị chậm đến 50 năm”. Bà đề xuất, Chính phủ cũng nên có khung thời gian xử lý tương tự, chẳng hạn từ 7-15 ngày, để doanh nghiệp không đánh mất cơ hội.

Những phản ánh nêu trên cho thấy, doanh nghiệp không chỉ vướng vào thủ tục, mà còn vướng vào “thái độ” - sự thiếu chủ động, chậm trễ hoặc vòng vo trong xử lý của cơ quan công quyền. Trước tình hình này, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải thường xuyên đối thoại với doanh nghiệp và giải quyết triệt để các khó khăn trong vòng hai tuần. “Được hay không được thì phải nói, giải quyết đến đâu thông báo đến đấy chứ không chỉ trong nội bộ, cứ ỉm đi là không được”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Đây không phải lần đầu tiên Thủ tướng và Chính phủ yêu cầu rút ngắn thời gian giải quyết kiến nghị của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp phản ánh tình trạng chờ đợi không hồi đáp vẫn diễn ra phổ biến. Những công văn gửi đi mà không có thư trả lời, những hồ sơ “đi một chiều” mà không có người chịu trách nhiệm phản hồi, hoặc phản hồi “cho có”, khiến doanh nghiệp không biết đường nào mà thực thi.

Muốn thay đổi thực trạng này, điều tiên quyết là phải xác định rõ trách nhiệm cá nhân, minh bạch đầu mối tiếp nhận và xử lý kiến nghị. Doanh nghiệp cần biết ai là người trả lời, ai là người quyết định, và có thể tra cứu được tiến độ xử lý vụ việc của mình. Một trong những sáng kiến quan trọng là Cổng Pháp luật quốc gia vừa được khai trương, giúp doanh nghiệp truy cập thông tin pháp lý, gửi kiến nghị và theo dõi tiến độ giải quyết. Nhưng cổng này sẽ chỉ phát huy hiệu quả khi được sử dụng như một công cụ quản trị hiện đại, chứ không phải nơi “trưng bày văn bản”. Bên cạnh đó, các địa phương cần tổ chức đối thoại định kỳ theo lĩnh vực, như kiến nghị của ông Nguyễn Quốc Hiệp, để cập nhật vướng mắc và cải tiến thủ tục hành chính theo hướng sát thực tế hơn.

Thời hạn hai tuần không đơn thuần là một mốc thời gian hành chính. Đó là thước đo năng lực công vụ, là phép thử cho sự chuyển mình từ nền hành chính quản lý sang nền hành chính phục vụ. Một nền kinh tế năng động không thể vận hành hiệu quả nếu bị kìm hãm bởi thủ tục rườm rà và tư duy chây ì, né tránh trách nhiệm.

Do đó, yêu cầu “hai tuần” của Thủ tướng cần được thể chế hóa thành cơ chế cụ thể, có hệ thống theo dõi minh bạch và chế tài nghiêm khắc. Chỉ khi đó, mới có thể tạo ra một cuộc cách mạng thật sự trong tư duy và hành động của bộ máy công quyền để xây dựng một Chính phủ liêm chính, kiến tạo và hành động vì nhân dân, vì doanh nghiệp.

An Nhiên