TS Ngô Phương Lan được trao Huân chương Văn học Nghệ thuật của Pháp
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam (25 - 27/5/2025), Bộ Văn hóa Pháp đã tổ chức lễ trao Huân chương Văn học và Nghệ thuật bậc Sĩ quan cho Tiến sĩ Ngô Phương Lan – Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam.
Đây là một trong những huân chương danh giá do Bộ Văn hóa Pháp trao, nhằm vinh danh những cá nhân có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực nghệ thuật, văn học hoặc thúc đẩy quảng bá văn hóa Pháp trên toàn thế giới. Bậc Sĩ quan là cấp trung trong hệ thống gồm ba cấp: Hiệp sĩ, Sĩ quan và Chỉ huy.
Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Văn hóa Pháp Rachida Dati đánh giá cao hành trình sự nghiệp của bà Ngô Phương Lan, người được mô tả là "truyền lửa", là "nhà văn hóa của sự kết nối và đối thoại", đồng thời là biểu tượng cho mối quan hệ bền chặt giữa hai nền điện ảnh Việt – Pháp.

Bộ trưởng Văn hóa Pháp trao huân chương cho bà Ngô Phương Lan
"Bà không chỉ là một cán bộ quản lý điện ảnh mà còn là nhà phê bình, cây bút lý luận và nhà nghiên cứu có tầm ảnh hưởng vượt ra ngoài biên giới Việt Nam", bà Dati phát biểu. "Có nhà báo từng nói bà là người xem nhiều phim nhất tại Việt Nam – một nhận định có lẽ rất chính xác".
Sinh năm 1963 tại Hà Nội, bà Ngô Phương Lan là con gái của hai Nghệ sĩ Nhân dân – đạo diễn phim hoạt hình Ngô Mạnh Lân và diễn viên Phạm Ngọc Lan. Bà từng tu nghiệp tại Trường Đại học Điện ảnh Quốc gia VGIK (Liên Xô), nơi bà bắt đầu say mê với văn học và điện ảnh Pháp – cái nôi của nghệ thuật thứ bảy thế giới.

Ông Lê Hải Bình, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam, bà Ngô Phương Lan và bà Rachida Dati.
Trong quá trình nghiên cứu, bà đã cho ra đời nhiều ấn phẩm chuyên sâu, trong đó có luận án tiến sĩ năm 1999 về “Tính hiện đại và tính dân tộc trong điện ảnh Việt Nam”, góp phần đưa điện ảnh nước nhà đến gần hơn với công chúng quốc tế.
Từ năm 2012 đến 2018, bà giữ chức Cục trưởng Cục Điện ảnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trong nhiệm kỳ, bà là người thúc đẩy nhiều chương trình hợp tác với Pháp, như Tuần phim Việt tại Pháp năm 2014 hay ký biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục Điện ảnh Việt Nam và CNC (Trung tâm Điện ảnh và Hình ảnh chuyển động Quốc gia Pháp) năm 2017.

Bà Ngô Phương Lan phát biểu tại buổi lễ
Sau khi nghỉ hưu năm 2019, bà thành lập Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam, đồng thời sáng lập Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng – liên hoan phim thường niên đầu tiên tại Việt Nam. Năm 2024, liên hoan này lần đầu tổ chức chương trình "Tiêu điểm điện ảnh Pháp", mở rộng cầu nối hợp tác giữa hai nền điện ảnh.
Ngoài ra, bà từng được trao Huân chương Lao động hạng Nhì, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, giải thưởng tác quyền khu vực châu Á – Thái Bình Dương và được Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ vinh danh là “Nhà giáo dục bản quyền của năm”.
Trong lời phát biểu cảm ơn, bà Ngô Phương Lan xúc động chia sẻ: “Tôi xin được chia sẻ niềm vui và vinh dự này với tất cả mọi người! Xin chân thành cảm ơn bà Bộ trưởng Bộ Văn hóa Pháp, Ngài Đại sứ và toàn thể các vị lãnh đạo, cán bộ của Đại sứ quán Pháp, Viện Pháp tại Việt Nam, cùng các đồng nghiệp, nhà báo, gia đình, bạn bè - những người luôn quan tâm, hỗ trợ và đồng hành với tôi vô điều kiện”.
Huân chương Văn học và Nghệ thuật của Pháp ra đời năm 1957. Trước bà Ngô Phương Lan, nhiều nghệ sĩ Việt như đạo diễn Đặng Nhật Minh, Nguyễn Hoàng Điệp, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, Nguyễn Huy Thiệp, hay NSƯT Trần Vương Thạch cũng từng vinh dự nhận danh hiệu này.