Trung Quốc đã làm gì để phủ kín taxi chạy điện?

Ảnh: Li Hao/GT.

Tại Việt Nam hay một số quốc gia khác, taxi điện chỉ vừa xuất hiện khoảng 2-3 năm gần đây. Tuy nhiên ở Trung Quốc, taxi thuần điện đã trở thành nhóm dịch vụ không thể tách rời, gắn liền với câu chuyện phát triển của cả ngành công nghiệp ôtô đất nước tỷ dân.

Từ những bước đi đầu tiên đến làn sóng bùng nổ

Năm 2010, tại Thâm Quyến (Trung Quốc), những chiếc taxi thuần điện đầu tiên xuất hiện trên đường phố, mở đầu cho làn sóng taxi điện tại quốc gia tỷ dân.

Thời điểm đó, cả tỉnh Thâm Quyến ghi nhận khoảng 40 chiếc taxi điện, đều là BYD E6 - cũng là mẫu xe điện đầu tiên của BYD. Chiếc xe này có kích thước nhỏ, tương tự chiếc Hyundai Getz, thiết kế phổ thông, phạm vi hoạt động khoảng 300 km/lần sạc.

Kết thúc năm 2010, cả Thâm Quyến ghi nhận khoảng 100 chiếc taxi thuần điện đến từ BYD, tập trung phục vụ khách du lịch di chuyển từ sân bay đến các khách sạn.

Những chiếc taxi điện đầu tiên tại Thâm Quyến (Trung Quốc). Ảnh: Rodney Charles LHuillier.

Một năm sau, Foton, một công ty vận tải trụ sở ở Bắc Kinh, tiếp tục cho ra đời lô 50 chiếc taxi điện có phạm vi hoạt động khoảng 200 km/lần sạc ở Diên Khánh.

Những chiếc taxi từ Foton không nhận được sự quan tâm của tài xế do thời gian sạc lâu, quãng đường di chuyển ngắn. Tuy nhiên, đây là là lựa chọn yêu thích của nhóm khách du lịch do cước phí rẻ hơn một nửa so với taxi chạy xăng.

Xuyên suốt giai đoạn 2011-2016, taxi điện tiếp tục phát triển tại một số thành phố lớn như Thâm Quyến, Thượng Hải hay Bắc Kinh nhưng chưa thật sự thay đổi được thói quen lệ thuộc ôtô xăng dầu của người dân khu vực này. Đến năm 2017, mọi thứ thật sự thay đổi.

Tại Thâm Quyến, hơn 99% taxi đã chuyển sang chạy bằng pin điện trong giai đoạn 2017-2018. Nơi đây chính là đầu tàu của giấc mơ điện hóa ngành dịch vụ taxi Trung Quốc, và họ đã thật sự thành công.

Taxi điện bùng nổ ở các thành phố lớn Trung Quốc. Ảnh: Courtesy.

Đầu tháng 3/2017, Chính phủ Bắc Kinh quyết định "thay máu" hơn 70.000 taxi tại thành phố này sang loại thuần điện. Đây là quyết định dựa theo chương trình kiểm soát ô nhiễm không khí năm 2017, áp dụng tại Bắc Kinh, Thiên Tân, Hà Bắc và các khu vực lân cận.

Liên tục những năm tiếp theo, taxi điện bùng nổ khắp nhiều tỉnh thành tại Trung Quốc, dần thay thế những chiếc taxi động cơ đốt trong quen thuộc. Hiện tại các thành phố lớn tại đất nước tỷ dân như Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến hay Hàng Châu đều đã chuyển đổi 99-100% mô hình taxi sang thuần điện.

Taxi điện - động lực từ công nghệ và vấn đề ô nhiễm

Lý do lớn nhất ảnh hưởng đến quyết định thay thế mô hình taxi xăng diesel sang thuần điện tại Trung Quốc đến từ vấn đề ô nhiễm không khí.

Cách đây 10 năm, Trung Quốc lần đầu tiên nâng mức cảnh báo đỏ về tình trạng ô nhiễm không khí. Tại Bắc Kinh và các thành phố lân cận, tình trạng khói bụi bao phủ tạo thành lớp sương mù dày đặc đã trở thành cảnh tượng quen thuộc. Ở đây, chỉ số PM 2.5 (chỉ số bụi mịn kích thước nhỏ hơn 2,5 micromet) lên đến hơn 200.

Để đẩy lùi tình trạng ô nhiễm, Trung Quốc đã phát động "cuộc chiến xanh" trên cả nước để giành lại chất lượng không khí. Một trong những biện pháp quan trọng của Chính phủ Trung Quốc là đẩy mạnh công nghiệp xe điện và thay thế taxi xăng dầu bằng taxi thuần điện.

Ô nhiễm không khí từng là "ác mộng" tại Trung Quốc. Ảnh: Hongkong FP.

Nhờ việc điện hóa lực lượng taxi tại các thành phố, hạn chế xe xăng và triển khai phương tiện giao thông công cộng thuần điện, Trung Quốc đã chính thức thoát khỏi top 10 quốc gia ô nhiễm nhất thế giới vào năm 2023, đưa chỉ số chất lượng không khí (AQI) lên mức 64.

Ngoài câu chuyện về ô nhiễm và cải thiện chất lượng không khí, taxi điện ở Trung Quốc còn có mối quan hệ mật thiết đến sự phát triển của cả ngành ôtô điện quốc gia này.

Tại Bắc Kinh, đa số taxi điện đến từ tập đoàn BAIC. Ở Thượng Hải, taxi điện SAIC chiếm ưu thế. Đáng chú ý ở Thâm Quyến, BYD với thế mạnh về việc sản xuất xe điện đã trở thành lựa chọn của mọi hãng taxi khu vực này.

Cùng với giai đoạn phát triển taxi điện, các hãng ôtô Trung Quốc cũng dần nâng cấp và hoàn thiện các mẫu xe điện của mình. BYD từ việc sản xuất những chiếc xe điện đầu tiên phục vụ taxi đã vươn ra thế giới trở thành một thế lực trong ngành ôtô điện.

Với yêu cầu vận hành liên tục trong suốt ngày dài và dưới nhiều điều kiện khác nhau, taxi điện cung cấp môi trường thực tế lý tưởng để thử nghiệm và tối ưu hóa các giải pháp công nghệ. Các hãng xe điện đã tận dụng điều này để cải tiến hiệu suất của pin, nâng cao quãng đường di chuyển sau mỗi lần sạc và giảm thiểu thời gian sạc.

Taxi không người lái (trái) và Taxi bay (phải) tại Trung Quốc. Ảnh: China Daily.

Hơn nữa, taxi điện cũng thúc đẩy sự đổi mới trong việc phát triển động cơ điện, giúp gia tăng hiệu quả sử dụng năng lượng và kéo dài tuổi thọ của xe. Chính sự kết nối "cùng nhau đi lên" này đã giúp dịch vụ taxi tại Trung Quốc và cả ngành công nghiệp ôtô điện quốc gia này vươn lên.

Ở giai đoạn đầu phát triển, các mẫu taxi chạy điện tại Trung Quốc có rất ít trang bị giải trí trên xe, nhằm mục tiêu tối ưu giá bán và tăng sức cạnh tranh với xe động cơ đốt trong. Hiện nay tại nhiều thành phố vẫn còn bắt gặp những chiếc xe như vậy, không màn hình trung tâm, không trang bị giải trí, chỉ đơn thuần là phương tiện di chuyển chở khách.

Hiện tại, không chỉ dừng lại ở xe thuần điện, những "ông lớn" Trung Quốc đã chuyển sang vận dụng công nghệ cảm biến, AI vào lĩnh vực taxi, đặt nền móng cho công nghệ mới với "taxi không người lái" hay xa hơn là những chiếc taxi bay.

Đan Thanh