Thách thức về nguồn lực là rào cản lớn khi phát triển ngành bán dẫn, AI

Động lực chiến lược cho Việt Nam bứt phá

Sáng 13/3, Hội thảo “Sự hội tụ của Bán dẫn và Trí tuệ Nhân tạo: Yếu tố đột phá tạo ra chu kỳ cơ hội mới” được tổ chức trong khuôn khổ Hội nghị Quốc tế về Trí tuệ Nhân tạo và Bán dẫn (AISC) 2025 bởi Aitomactic, Hoa Kỳ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC).

Tại đây, ông Nguyễn Mai Dương - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết trong thời đại Cách mạng Công nghiệp 4.0, đổi mới sáng tạo không còn là một sự lựa chọn mà đã trở thành yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

“Trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn không chỉ là công nghệ mũi nhọn mà còn là động lực chiến lược giúp Việt Nam bứt phá trong chu kỳ phát triển mới”, ông Dương nhấn mạnh.

Nhận thức rõ cơ hội, tiềm năng của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đối với việc đưa Việt Nam phát triển vươn mình trong Kỷ nguyên mới, Việt Nam đã có nhiều chính sách thúc đẩy lĩnh vực bán dẫn và AI.

Đặc biệt là Nghị quyết 57, Bộ Khoa học và Công nghệ đang gấp rút hoàn thiện Dự thảo sửa đổi Luật Khoa học và Công nghệ với nhiều cơ chế, chính sách đột phá nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo, trong đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Ông Nguyễn Mai Dương - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ).

Cùng với đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhất là trong hoạt động quản lý nhà nước; nâng cao tính minh bạch, đạo đức và liêm chính trong hoạt động khoa học và công nghệ.

Dự thảo luật cũng sẽ ban hành các chính sách mới thông qua các quy định cụ thể, tạo cơ sở pháp lý để phát triển nhanh, bền vững khoa học công nghệ, bắt kịp với sự phát triển của thế giới.

Đồng thời, mở rộng phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Luật sang khu vực ngoài công lập để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, đóng góp ngày càng hiệu quả vào phát triển kinh tế - xã hội, góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Với sự hỗ trợ mạnh mẽ, sự điều hành quyết liệt từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự tâm huyết của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đối với hoạt động thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, các chính sách đổi mới sáng tạo đang được hoàn thiện, ông Dương cho biết Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của ngành công nghiệp bán dẫn và AI.

Trong đó, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cũng bày tỏ sẽ đồng hành cùng các doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học để xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, giúp Việt Nam không chỉ tham gia mà còn tạo ra giá trị trong cuộc chơi công nghệ của tương lai.

“Việt Nam sẽ không chỉ là một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư công nghệ mà còn trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo trong khu vực”, ông Nguyễn Mai Dương nhấn mạnh.

Thách thức nguồn nhân lực

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển ngành công nghiệp AI và bán dẫn, nhưng thách thức về nguồn lực vẫn là rào cản lớn. Tại đây, TS. Bùi Hải Hưng - Giám đốc Viện Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo VinAI nhấn mạnh rằng bài toán quan trọng nhất hiện nay là làm sao phát triển AI trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế.

Dẫn chứng về sự thành công của DeepSeek – một hệ thống AI ra đời chỉ vài tháng trước, ông Hưng cho biết dự án này gây chấn động giới công nghệ khi đạt hiệu suất cao dù chỉ tiêu tốn 5,39 triệu USD, trong khi các hệ thống AI khác có thể tiêu tốn tới 1,6 tỷ USD. Điều này cho thấy sự thiếu hụt về tài nguyên không nhất thiết là rào cản, mà có thể là động lực để sáng tạo và tối ưu hóa hiệu quả.

TS. Bùi Hải Hưng - Giám đốc Viện Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo VinAI.

Chia sẻ về hành trình trở về Việt Nam cách đây 6 năm để thành lập Viện nghiên cứu AI, ông Hưng thừa nhận đó là một quyết định mang tính rủi ro lớn trong sự nghiệp. Tuy nhiên, ông nhanh chóng nhận ra đây là thời điểm thích hợp để tận dụng những hạn chế thành bệ phóng bứt phá.

"Sự thiếu hụt nguồn lực đòi hỏi chúng ta phải thông minh hơn, linh hoạt hơn trong cách làm việc," ông nhấn mạnh.

Là chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong ngành AI, ông Hưng từng đảm nhiệm các vị trí quan trọng tại Google DeepMind, Adobe Research và Nuance Natural Language Understanding Lab. Ông cũng có gần một thập kỷ làm việc tại SRI International – tiền thân của Viện nghiên cứu Stanford, nơi ông tham gia vào dự án CALO (một trong những dự án AI lớn nhất năm 2003, tạo tiền đề cho sự ra đời của Siri).

Theo ông Hưng, để phát triển AI bền vững, việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố cốt lõi. "Mọi phát minh đều xuất phát từ nhu cầu thực tế. Ở Việt Nam, bài toán lớn nhất là nguồn lực, và đó chính là kim chỉ nam cho hoạt động của chúng tôi," ông nói.

Phạm Thị Thanh Loan