'Trump 2.0': Những cú 'quay xe' bất ngờ

Trump 2.0 có thể sẽ rất khác so với Trump 1.0

Sau khi khẳng định mình có công lao đầu trong việc phát triển vắc-xin COVID-19 vào năm 2020, ông Trump hiện đang có kế hoạch đưa một người chống vắc-xin vào nội các của mình. Ông đã vượt qua được sự hoài nghi ban đầu của mình về Bitcoin, và hiện muốn xóa bỏ các quy định và rào cản đối với tiền điện tử. Và sau khi cố gắng cấm TikTok bốn năm trước, ông Trump lại bất ngờ hứa sẽ "cứu" tương lai của ứng dụng này tại Mỹ.

CÚ BẺ LÁI VỚI TIỀN ĐIỆN TỬ

Không có gì bí mật khi ông Trump hoài nghi về tiền điện tử trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Ông liên tục chỉ trích Bitcoin và các tài sản kỹ thuật số khác, coi các tài sản đầu cơ, dễ biến động là "không phải tiền" và "là một trò lừa đảo". Thay vào đó, ông ủng hộ đồng đô la Mỹ là loại tiền tệ hợp pháp duy nhất của quốc gia. Đây là lập trường mà ông vẫn duy trì ngay cả sau khi rời Nhà Trắng năm 2021, khi ông tuyên bố rằng tiền điện tử có vẻ như là một "thảm họa tiềm ẩn".

Nhưng trên con đường trở lại Nhà Trắng, ông hiện là một trong những người ủng hộ tiền điện tử mạnh mẽ nhất. Ông đã cam kết biến Hoa Kỳ thành "thủ đô tiền điện tử của hành tinh" và thành lập một quỹ dự trữ tiền điện tử quốc gia. Đương nhiên, với những lời hứa ấy, giá Bitcoin tăng vọt sau chiến thắng của Trump là điều hoàn toàn dễ hiểu.

Sự thay đổi của ông Trump được thúc đẩy bởi một số yếu tố, bao gồm cả sức ảnh hưởng ngày càng tăng của ngành công nghiệp tiền điện tử tại Washington. Trước đây được coi là một yếu tố bên lề, ngành tiền điện tử hiện có ảnh hưởng tài chính đáng kể. Những người chơi hàng đầu của ngành đã đổ hàng triệu USD vào các chiến dịch chính trị, và đặc biệt là những người ủng hộ ông Trump. Các PAC siêu cấp liên kết với ngành đã chi 131 triệu USD trong chu kỳ bầu cử năm 2024, giúp bầu ra các nhà lập pháp ủng hộ tiền điện tử trên khắp cả nước. Những nỗ lực này được thúc đẩy bởi một mục tiêu thống nhất duy nhất: Thúc đẩy một môi trường quản lý thân thiện hơn với tiền điện tử.

Hàng trăm triệu USD đã được đổ ra nhằm thúc đẩy một môi trường quản lý thân thiện hơn với tiền điện tử.

Đổi lại, ông Donald Trump đã hứa rằng dưới sự lãnh đạo của ông, tiền điện tử sẽ không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ. Ông đã thề sẽ loại bỏ Gary Gensler, chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), người có lập trường cứng rắn chống lại ngành công nghiệp tiền điện tử khiến ông không được lòng những người ủng hộ tiền điện tử. (Gensler mới tuyên bố rằng ông sẽ từ chức vào ngày 20/1.2025, mở đường để Tổng thống Trump ngay lập tức bổ nhiệm người kế nhiệm). Ông Trump đã đề xuất tái cấu trúc SEC để có cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn đối với tài sản kỹ thuật số. Đối với một số công ty tiền điện tử hiện đang bị cơ quan này kiện hoặc điều tra, điều đó có nghĩa là các vụ kiện của họ có thể bị hủy bỏ.

Sự thay đổi của ông Trump trùng hợp với sự ủng hộ đáng kể từ những nhân vật nổi tiếng trong thế giới tiền điện tử, bao gồm Elon Musk, CEO của Tesla, người có các khoản đầu tư tiền điện tử. Các nhà lãnh đạo ngành đã vận động Trump xây dựng một khuôn khổ pháp lý sẽ thiết lập các quy tắc rõ ràng hơn cho tiền điện tử và ngăn chặn việc chuyển dòng tiền ấy ra nước ngoài, vì một số thị trường nước ngoài đã chứng minh được sự thích nghi hơn với tài sản kỹ thuật số.

Trong khi sự ủng hộ của ông đối với tiền điện tử đã giúp ông nhận được lời khen ngợi từ những người ủng hộ tiền điện tử, vẫn còn phải xem liệu những lời hứa của ông có chuyển thành những thay đổi chính sách cụ thể trong nhiệm kỳ thứ hai hay không. Ngành công nghiệp tiền điện tử, từng bị rung chuyển bởi sự sụp đổ của các công ty như FTX, hiện đang phải đối mặt với tương lai quản lý phức tạp, với những cuộc tranh luận đang diễn ra về mức độ giám sát cần thiết mà không kìm hãm sự đổi mới.

TIKTOK BẤT NGỜ THẤY LỐI THOÁT

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Donald Trump là một đối thủ kiên quyết của TikTok, gã khổng lồ truyền thông xã hội do Trung Quốc sở hữu. Ông đã tìm cách cấm ứng dụng này hoạt động tại Hoa Kỳ vì lý do an ninh quốc gia. Thế nhưng, giờ đây, khi chuẩn bị cho nhiệm kỳ thứ hai, người từng đã tỏ ra rất thù ghét Tiktok lại bất ngờ thề sẽ bảo vệ TikTok khỏi lệnh cấm sắp xảy ra của Hoa Kỳ.

Cuộc tấn công ban đầu của Tổng thống Trump vào TikTok bắt đầu vào năm 2020, khi Chính quyền của ông cáo buộc ứng dụng này cho phép chính phủ Trung Quốc thu thập dữ liệu nhạy cảm về người dùng Hoa Kỳ. Trong một sắc lệnh hành pháp, ông Trump tuyên bố TikTok là trường hợp khẩn cấp quốc gia, nêu ra những lo ngại về hoạt động gián điệp và khả năng sử dụng ứng dụng này để "theo dõi vị trí của các nhân viên và nhà thầu Liên bang, lập hồ sơ thông tin cá nhân để tống tiền và tiến hành hoạt động gián điệp doanh nghiệp". Chính quyền của ông thúc đẩy việc bán cưỡng bức các hoạt động của TikTok tại Hoa Kỳ, với hy vọng buộc tập đoàn ByteDance của Trung Quốc phải thoái vốn.

"Đối với tất cả những ai muốn cứu TikTok ở Mỹ, hãy bỏ phiếu cho Trump. Phía bên kia đang đóng cửa nó, nhưng giờ tôi đã là một ngôi sao lớn trên TikTok"

Thế nhưng bất chấp các cuộc chiến pháp lý căng thẳng, bao gồm cả một nỗ lực dàn xếp một vụ mua bán không thành công, những nỗ lực của Trump nhằm cấm ứng dụng này đã thất bại. Nhưng những lo ngại của lưỡng đảng về TikTok vẫn còn đó, và vào tháng 4/2024, Quốc hội đã thông qua một đạo luật, được Tổng thống Biden ký, yêu cầu ByteDance phải bán TikTok vào tháng 1/2025 hoặc phải đối mặt với lệnh cấm trên toàn quốc.

Thế nhưng, trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã hứa sẽ can thiệp thay mặt cho ứng dụng này, nói rằng ông sẽ cho phép nó tiếp tục hoạt động tự do. "Đối với tất cả những ai muốn cứu TikTok ở Mỹ, hãy bỏ phiếu cho Trump. Phía bên kia đang đóng cửa nó, nhưng giờ tôi đã là một ngôi sao lớn trên TikTok", Trump nói trong một video đăng trên Truth Social vào ngày 4/9. Tờ Washington Post đã đưa tin rằng ông dự kiến sẽ can thiệp vào năm tới để chặn lệnh cấm TikTok nếu cần thiết.

Sự thay đổi của ông Trump đối với TikTok có thể là sự thay đổi bất ngờ nhất của ông. Nhưng lập trường của ông cũng trái ngược với nhiều đảng viên Cộng hòa vẫn nghi ngờ ứng dụng này, khi một số nhà lập pháp cảnh báo rằng ứng dụng này vẫn là mối đe dọa an ninh tiềm tàng.

Mặc dù vậy, sự thay đổi chính sách của ông Trump không đảm bảo rằng TikTok sẽ an toàn trước hành động của chính phủ. Các nhà lập pháp, đặc biệt là những người theo chủ nghĩa diều hâu về an ninh quốc gia, có thể thúc đẩy lệnh cấm được thực hiện.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio, người được ông Trump chọn làm Bộ trưởng Ngoại giao, trước đây đã kêu gọi cấm hoàn toàn TikTok, gọi đây là công cụ "phần mềm gián điệp". Người được Trump chọn để điều hành Ủy ban Truyền thông Liên bang, Brendan Carr, cũng đã từng trả lời báo chí năm 2022 rằng ông "không thấy con đường nào phía trước ngoài lệnh cấm" và TikTok gây ra "mối quan ngại lớn về an ninh quốc gia".

THÊM CÚ "QUAY XE" VỚI VẮC - XIN

Năm cuối cùng của nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump bị đại dịch chi phối. Ông Trump giám sát Chiến dịch Warp Speed, một sáng kiến lịch sử giúp đẩy nhanh quá trình phát triển và phân phối vắc-xin COVID-19, cứu sống hàng triệu người. Nhưng khi sự hoài nghi về vắc-xin ngày càng tăng trong số nhiều người ủng hộ ông, thì ông cũng đã thay đổi.

Sự thay đổi đó đã trở nên rõ ràng trong tháng này, khi ông tuyên bố rằng Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh của ông sẽ là Robert F. Kennedy Jr., người có tiền sử phát tán thông tin sai lệch về vắc-xin, bao gồm cả việc thúc đẩy tuyên bố đã bị bác bỏ rằng vắc-xin có liên quan đến chứng tự kỷ. Sự lựa chọn này khiến một số chuyên gia lo ngại rằng Tổng thống Trump 2.0 sẽ cho phép ông Kennedy ngăn cản mọi người tiêm vắc-xin giống như những gì ông Trump từng ủng hộ.

Từng rất thành công với Chiến dịch Warp Speed, ông Trump bất ngờ "quay xe" với vắc-xin

Sau khi rời Nhà Trắng vào năm 2021, ông Trump đã tránh xa việc thúc đẩy các loại vắc-xin mà chính quyền của ông đã giúp phát triển. Trước đó, ông cũng đã cam kết cắt giảm tài trợ cho các trường học có lệnh tiêm vắc-xin, bao gồm cả các trường hợp mắc các bệnh ở trẻ em như bại liệt và sởi. Ông đã đề xuất rằng mọi người không nên bị ép tiêm vắc-xin, coi cách tiếp cận của mình là bảo vệ quyền tự do cá nhân, điều này hoàn toàn trái ngược với nỗ lực ban đầu của Chính quyền ông nhằm tiêm vắc-xin rộng rãi trong đại dịch COVID-19.

Ứng viên Bộ trưởng Y tế Kennedy đã nói rằng Chính quyền Trump không có kế hoạch loại bỏ vắc-xin khỏi thị trường, mặc dù có nhiều đồn đoán rằng ông có thể làm như vậy. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế công cộng lo ngại rằng ngay cả việc đưa ông Kennedy vào một vai trò nổi bật như vậy cũng có thể khiến quan điểm về vắc-xin của ông có tính hợp pháp hơn và làm xói mòn tỷ lệ tiêm chủng.

XÓA SỔ BỘ GIÁO DỤC

Chỉ vài ngày sau khi thắng cử, ông Trump đã phát hành một video thông báo rằng ngày tàn của Bộ Giáo dục đã đến. "Một điều khác mà tôi sẽ làm rất sớm trong chính quyền là đóng cửa Bộ Giáo dục tại Washington và giao tất cả các công việc và nhu cầu giáo dục trở lại các tiểu bang."

Video này tái khẳng định nỗ lực lâu dài của ông Trump nhằm thu hẹp vai trò của chính phủ liên bang trong giáo dục. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Trump đã đề xuất sáp nhập Bộ Giáo dục với Bộ Lao động, nhưng không thể có được sự đồng thuận của Quốc hội. Bây giờ mục tiêu của ông là đóng cửa hoàn toàn bộ phận này trong bốn năm tới.

Bộ Giáo dục được thành lập vào năm 1980 trong năm cuối cùng của Chính quyền Carter. Chức năng chính của bộ này là chỉ đạo các quỹ mà Quốc hội phân bổ cho các trường học và trường đại học địa phương. Bộ này không có vai trò trong việc thiết lập chương trình giảng dạy hoặc quyết định các vấn đề về tuyển sinh, mà nằm trong các tiểu bang và hội đồng trường học địa phương.

Đối với Bộ trưởng Giáo dục, Trump đã chọn Linda McMahon, người đồng sáng lập World Wrestling Entertainment, người từng giữ chức giám đốc Cơ quan Quản lý Doanh nghiệp Nhỏ Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump. Bà là người ủng hộ việc tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các tiểu bang sử dụng tiền tài trợ giáo dục cho các trường tư thục và học tại nhà.

Ngay cả khi ông chuẩn bị nhậm chức với đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện và Thượng viện, việc đóng cửa hoàn toàn bộ phận này vẫn không có khả năng xảy ra. Làm như vậy sẽ cần 60 phiếu bầu tại Thượng viện - điều này sẽ cần sự ủng hộ của một số đảng viên Dân chủ - hoặc đình chỉ các quy tắc cản trở để cho phép bỏ phiếu đa số đơn giản, điều mà các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa mới đã loại trừ.

GIỮ LẠI OBAMACARE

Trong cuộc bầu cử năm 2024, ông Trump dường như đã từ bỏ nỗ lực kéo dài nhiều năm của mình nhằm xóa bỏ Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng. Năm 2016, ông đã vận động chấm dứt luật này, còn được gọi là Obamacare, gọi đó là một "thảm họa". Khi còn là Tổng thống, ông Trump đã ủng hộ những nỗ lực liên tục của đảng Cộng hòa tại Quốc hội nhằm xóa bỏ ACA. Và Chính quyền của ông đã yêu cầu Tòa án Tối cao chặn luật này, nhưng tòa án đã bác bỏ.

Ông Trump cũng đã cố gắng làm nhiều thứ để "phá" Obamacare, thu hẹp các nỗ lực tiếp cận để ghi danh mọi người vào các chương trình chăm sóc sức khỏe được trợ cấp.

Nhưng trong chiến dịch tranh cử năm 2024, Donald Trump cho biết ông không còn ủng hộ việc bãi bỏ trực tiếp ACA nữa. Vào tháng 3/2024, Trump đã viết trên Truth Social rằng ông "không ra tranh cử để chấm dứt" ACA và rằng ông muốn làm cho nó "tốt hơn". Những lần khác, lập trường của ông về luật này rất khó để phân tích. Trong cuộc tranh luận với Harris vào tháng 9/2024, ông cho biết ông có "các khái niệm về một kế hoạch" để thay thế ACA, nhưng không đưa ra thêm chi tiết.

Luật này vẫn được ưa chuộng. Một cuộc thăm dò theo dõi của KFF vào tháng 4 cho thấy 62% người Mỹ có quan điểm thuận lợi về ACA. Hơn 45 triệu người Mỹ đã đăng ký các gói bảo hiểm y tế được luật này làm cho rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn. Luật này cũng cấm các công ty bảo hiểm từ chối những khách hàng có tình trạng bệnh lý hiện tại.

Vị thế thực sự của ông Trump sẽ được thử thách vào năm tới khi các khoản trợ cấp thu nhập thấp cho các chương trình chăm sóc sức khỏe trong ACA hết hạn và cần được gia hạn. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết vào tháng 10/2024 rằng ACA cần "cải cách lớn".

Thái Duy