Trẻ nhỏ gặp căng thẳng sẽ dễ bị nhiễm trùng và mắc các chứng viêm

Hệ miễn dịch ở trẻ nhỏ được phát triển và hoàn thiện sau khi chào đời. Ảnh minh họa: M&C.

Cũng như não bộ và hệ thần kinh chưa phát triển hoàn thiện khi một đứa trẻ ra đời, hệ miễn dịch cũng phát triển sau sinh. Trên thực tế, khi trẻ con mới chào đời, chúng có rất ít khả năng miễn dịch, đây là thứ sẽ phát triển qua thời gian với sự giúp đỡ từ người mẹ.

Việc cho trẻ bú rất quan trọng, một phần vì kháng thể của người mẹ sẽ bảo vệ đứa trẻ khỏi viêm nhiễm và giúp nó phát triển hệ miễn dịch. Nếu bạn từng tự hỏi tại sao người ta lại ngần ngại mang trẻ nhỏ ra ngoài thì đó chính là nguyên nhân.

Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ phát triển tương ứng với môi trường của nó trong suốt những năm đầu đời. Hãy nghĩ về vị bộ trưởng trong năm đầu tiên đi làm, phải gặp tất cả nguyên thủ quốc gia xa lạ, phải cảm nhận xem ai là bạn và ai là thù. Không may là rất khó để nhận diện mối đe dọa thực sự nếu bị quá tải adrenaline và cortisol.

Kiểu đứt gãy trong thời kỳ đầu của quá trình phát triển này có thể dẫn đến những thay đổi suốt đời trong chức năng của hệ miễn dịch, và trong nhiều trường hợp dẫn đến bệnh tật. Hãy nghĩ về nó thế này: Nếu "bộ trưởng quốc phòng" được kích hoạt để gửi quân đội đến chiến đấu chống lại quân xâm lược trong cơ thể, đôi khi quân đội sẽ tấn công đúng kẻ thù, nhưng đôi khi chúng sẽ tìm thấy vấn đề khi vấn đề không tồn tại.

Cơ thể càng có nhiều viêm nhiễm, nguy cơ càng cao là viêm nhiễm đó sẽ tấn công chính tế bào cơ thể, dẫn đến những bệnh tự miễn như viêm khớp mạn tính, loét đại tràng và đa xơ cứng. Bởi vì những nghịch cảnh đầu đời làm tăng viêm nhiễm, khi bạn có càng nhiều đội quân tuần tra trong cơ thể, khả năng chúng phạm lỗi sẽ càng lớn.

Những nhà nghiên cứu ở Dunedin, New Zealand đã chứng minh rằng sự thay đổi của mức viêm nhiễm thật ra có thể đo được. Họ theo dõi một nhóm gồm 1000 người trong vòng 30 năm, quan sát và ghi lại nhiều dữ liệu sức khỏe quan trọng trong suốt thời gian đó.

Ngoài việc củng cố thêm cho các phát hiện của Felitti và Anda, các nhà nghiên cứu Dunedin còn phát hiện ra rằng thậm chí 20 năm sau khi đối tượng bị ngược đãi (lúc này còn là trẻ con), bốn chỉ số khác nhau của chứng viêm nhiễm vẫn cao hơn chỉ số của những người chưa từng bị ngược đãi.

Điều khiến nghiên cứu này trở thành phần bổ sung quan trọng cho nghiên cứu về ACE [1] chính là những trải nghiệm nghịch cảnh thời thơ ấu của bệnh nhân đã được báo cáo khi chúng đang diễn ra, củng cố mối quan hệ nhân quả qua việc ghi nhận rằng sau nghịch cảnh là tổn thương sinh học.

Chúng ta biết rằng một hệ thống miễn dịch cân bằng là điều tối quan trọng để có sức khỏe tốt. Khi nhận ra nghịch cảnh tuổi thơ đã gây hại đến sự phát triển và điều hòa của hệ miễn dịch đến suốt đời, chúng ta bắt đầu hiểu ngành khoa học nghiên cứu về ACE quan trọng thế nào trong việc chiến đấu chống lại những nguyên nhân gây bệnh và gây tử vong hàng đầu.

[1] Viết tắc của Adverse childhood experiences - (ACE) là những sự kiện có khả năng gây tổn thương xảy ra ở tuổi vị thành niên (0-17 tuổi). Nếu không được chữa lành, những chấn thương này có thể gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của trẻ khi trưởng thành.

Nadine Burke Harris/ Thái Hà Books & NXB Công thương