Trang sử vàng- tái hiện lịch sử bằng nghệ thuật đương đại

Tổ chức triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” tại Nghệ An

Thông điệp về niềm tự hào đối với lịch sử dân tộc

"Trang sử vàng" là tác phẩm điêu khắc ánh sáng có kích thước rất đặc biệt: 1945mm chiều rộng; 2025mm chiều cao; 79 trang sách. Chiều rộng 1945mm gợi nhớ dấu ấn thiêng liêng trong lịch sử dân tộc. Đó là năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Mô hình tác phẩm Trang sử vàng

Và con số 1945, chiều rộng của tác phẩm, tựa vòng tay lớn ôm trọn hồn thiêng sông núi, che chở và nâng niu những trang sử hào hùng của dân tộc.

Chiều cao 2025mm biểu trưng cho dấu mốc hiện tại - năm 2025 - cả đất nước hướng về 50 năm thống nhất non sông và kỷ niệm 135 năm Ngày sinh của Người. Đó là điểm vươn lên từ cội nguồn lịch sử đến tầm cao mới của thời đại.

Còn 79 trang sách tượng trưng cho 79 mùa xuân Bác Hồ đã sống trọn cho đất nước, cho nhân dân. Mỗi trang sách là một dấu son, một chặng đường: Lời ru bên cánh nôi ấu thơ; Bước chân Người bôn ba tìm đường cứu nước; Đêm trường kháng chiến rực cháy niềm tin; Bản Di chúc thiêng liêng Người viết... với từng câu, từng chữ đau đáu về dân, về nước.

Trong "Trang sử vàng", 79 trang sách còn mang vẻ đẹp tâm hồn Bác trải dài theo lịch sử, là dấu chân Người qua mọi miền Tổ quốc, in đậm trong từng nhịp thở của đất, của nhân dân. Đó là 79 mùa xuân nở rộ trong tim Tổ quốc, dẫu Người đã đi xa, ánh sáng của Người vẫn còn đó đầy ấm áp mà bất diệt.

Nổi bật trên nền trang sách là hình ảnh đàn chim lạc bay trên mây. 18 con chim lạc biểu tượng của 18 đời Vua Hùng, là lời nhắc nhớ về cội nguồn, về "đồng bào" - hai tiếng thiêng liêng Bác Hồ từng nhấn mạnh.

Phía dưới là làn sóng nước tựa tranh thủy mặc, tượng trưng cho non sông gấm vóc, và nổi bật cùng câu nói bất hủ của Người: "Không có gì quý hơn độc lập, tự do".

Đặc biệt, khi ánh đèn chiếu qua các họa tiết sẽ hiện lên chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Theo ý tưởng ban đầu, tác giả, nghệ nhân Bùi Văn Tự mong muốn, phần đế của cuốn sách sau này sẽ hội tụ nước được rước từ ba miền và từ hai quần đảo Trường Sa - Hoàng Sa - gói trọn cả đất nước trong một tác phẩm nghệ thuật.

Nghệ nhân Bùi Văn Tự và tác phẩm Trang sử vàng đang được hoàn thiện

Tác phẩm điêu khắc ánh sáng này kết hợp từ nhiều yếu tố kim loại: vàng, bạc, sắt, đồng... qua bàn tay tài hoa và công nghệ ánh sáng hiện đại, nghệ nhân Bùi Văn Tự đã tạo nên một bản giao hưởng ánh sáng, nơi nghệ thuật hòa quyện cùng lịch sử, gửi gắm đến công chúng những thông điệp về niềm tự hào đối với lịch sử dân tộc và thổi bùng lên tình yêu quê hương, đất nước.

Lịch sử là để ghi nhớ và viết tiếp

Nghệ nhân Bùi Văn Tự sinh năm 1992 tại Ninh Bình. Với đôi mắt của người nghệ sĩ và trái tim của người kể chuyện, anh đã tạo nên những tác phẩm mang vẻ đẹp độc đáo, kể chuyện lịch sử trong từng đường sáng, khoảng tối diệu kỳ.

Những khối gỗ lũa tưởng chừng vô tri, dưới ánh đèn, bỗng hiện lên hình ảnh của các bậc danh nhân, anh hùng dân tộc. Không gian lịch sử, văn hóa được anh tái hiện sống động, lay động cảm xúc, đặc biệt chạm tới trái tim của thế hệ trẻ.

Từ chân dung Bác Hồ hiện lên trên vách núi quê hương đến hình ảnh chiến sĩ Điện Biên thắp sáng từ chiếc bao tải ngụy trang, từng tác phẩm đều mang hơi thở quá khứ, ánh nhìn tương lai. Là người tiên phong cho nghệ thuật điêu khắc ánh sáng tại Việt Nam, Bùi Văn Tự được mệnh danh là người kể lại lịch sử dân tộc bằng ánh sáng.

Theo kế hoạch của Bộ VHTTDL, tác phẩm "Trang sử vàng" sẽ được triển lãm tại Khu Di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) từ ngày 16-20.5. Tác phẩm được thiết kế để phù hợp cả hai không gian: ngoài trời và trong nhà. Với không gian trong nhà, tác phẩm dự kiến đặt tại Nhà bái đường của Khu di tích bảo đảm tinh thần thiêng liêng, đồng thời có thể linh hoạt để du khách trong nước và quốc tế được thưởng thức.

Không dừng lại ở việc kể chuyện, "Trang sử vàng" mang theo lý tưởng của một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên hội nhập và vươn mình mạnh mẽ. Nghệ nhân Bùi Văn Tự ví nghệ thuật như một cây cổ thụ, muốn vươn cao thì rễ phải bám sâu vào lòng đất, đó chính là mạch nguồn dân tộc, là lịch sử hào hùng được nuôi dưỡng bởi đam mê và bền bỉ.

Điểm đặc biệt của tác phẩm, ở không gian ngoài trời, nơi chan hòa ánh sáng tự nhiên hòa quyện cùng sự sáng tạo, thời điểm được lựa chọn để thực hiện triển lãm vào khoảng 11 giờ trưa mỗi ngày - khi ánh sáng mặt trời đi qua tác phẩm, tạo nên hiệu ứng kỳ ảo nhất, khắc họa mối giao hòa giữa con người và thiên nhiên, giữa nghệ thuật và giá trị thiêng liêng của lịch sử.

Tác phẩm là công trình nghệ thuật, đồng thời mở ra hành trình trải nghiệm cho người chiêm ngưỡng, từ lời ru bên võng thời thơ ấu, đến hành trình Bác đi tìm đường cứu nước, chiến khu kháng chiến… Mỗi tia sáng, mỗi hình khối trong "Trang sử vàng" đều mang đến một câu chuyện, một lời nhắn nhủ từ quá khứ gửi đến thế hệ hôm nay.

Tác phẩm Trang sử vàng đang được dựng tại Khu Di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên

Chia sẻ về tác phẩm đầy tâm huyết, nghệ nhân Bùi Văn Tự cho biết: "Tôi không sinh ra trong thời chiến nhưng tôi lớn lên giữa những câu chuyện về lịch sử dân tộc. Chính những mạch nguồn âm thầm ấy đã thôi thúc tôi tìm cách để kể lại lịch sử bằng ngôn ngữ của thời đại hôm nay.

"Trang sử vàng" là tác phẩm tôi ấp ủ không chỉ bằng tay nghề mà bằng tất cả tấm lòng. Mỗi chi tiết, mỗi chất liệu đều được chọn lựa kỹ lưỡng để tạo nên một cuốn sách bằng ánh sáng - thứ ánh sáng soi rọi quá khứ và đánh thức cảm xúc của hiện tại".

"Đã có những thời điểm phát sinh nhiều thử thách, nhưng tôi luôn thường trực một ý nghĩ rằng chỉ cần mình quyết tâm, mọi khó khăn sẽ trở thành động lực. Điều tôi mong mỏi nhất là khi đứng trước tác phẩm này, mỗi người đều có thể thấy mình trong đó”- Bùi Văn Tự chia sẻ.

Cũng theo nghệ nhân trẻ, mỗi chúng ta, ai cũng đừng quên mình đến từ đâu. “Lịch sử để ghi nhớ và quan trọng hơn để ta bước tiếp. Nếu tác phẩm có thể khơi dậy niềm tự hào, nguồn cảm hứng hay giản dị hơn, chỉ là khoảnh khắc lặng người trước vẻ đẹp của ánh sáng và hồn nước thì đó là phần thưởng ý nghĩa nhất với tôi", nghệ nhân Bùi Văn Tự nói.

Bài, ảnh: HÀ AN - MAI LỮ