Trầm cảm sau sinh 'hút cạn' năng lượng mẹ bỉm

Khi một em bé chào đời, người ta thường dành mọi lời chúc tốt đẹp cho thiên thần nhỏ và gọi người mẹ là “anh hùng”. Nhưng đằng sau nụ cười ấy, là những đêm mất ngủ, những giọt nước mắt âm thầm và những cuộc chiến tâm lý mà không phải ai cũng nhìn thấy.

Tỷ lệ trầm cảm sau sinh cao nhưng ít được chú ý

Theo VOV, các khảo sát từ một số bệnh viện phụ sản tại Việt Nam chỉ ra rằng, khoảng 1/3 phụ nữ phải đối mặt với trầm cảm sau sinh, với nguy cơ bùng phát bất ngờ trong suốt năm đầu tiên sau khi sinh con. Điều đáng lo ngại là hơn một nửa trong số họ không được các chuyên gia y tế phát hiện hay chẩn đoán chính xác.

Theo số liệu từ Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), các ca trầm cảm sau sinh đến khám chiếm từ 20-30% tổng lượng bệnh nhân mỗi ngày. Trong khi đó, tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, năm 2021 ghi nhận lượng phụ nữ tìm đến tư vấn hoặc khám vì trầm cảm sau sinh tăng vọt 20% so với các năm trước, cho thấy vấn đề này đang ngày càng nghiêm trọng.

Góc khuất của những người mẹ sau sinh

Không ít phụ nữ rơi vào trạng thái lo âu, dễ cáu gắt, mất kết nối với con hoặc tự dằn vặt bản thân vì những suy nghĩ tiêu cực. Trường hợp của diễn viên Hoàng Oanh là một ví dụ điển hình.

Trong một buổi phỏng vấn năm 2023, cô chia sẻ rằng mình đã từng mất ngủ nhiều tháng liền, cảm thấy sợ hãi khi ở một mình với con và phải tìm đến trị liệu tâm lý để ổn định lại tinh thần.

Đó không phải là câu chuyện hiếm, nhưng đa phần những người mẹ bình thường lại không có điều kiện hoặc đủ dũng cảm để thừa nhận họ đang cần giúp đỡ. Nhiều người chọn im lặng – và chính sự im lặng ấy có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng hơn như rối loạn lo âu, trầm cảm nặng, hoặc thậm chí là tự sát.

Bài học từ các quốc gia phát triển

Tại Canada, Thụy Điển hay Hà Lan, chăm sóc sức khỏe tinh thần sau sinh là một phần bắt buộc trong hệ thống y tế sản khoa. Phụ nữ sau sinh được tư vấn tâm lý định kỳ, tham gia các nhóm chia sẻ và được nghỉ thai sản kéo dài để có thời gian phục hồi đúng nghĩa.

Họ không coi việc tìm đến bác sĩ tâm lý là yếu đuối, mà là một hành động chủ động và trách nhiệm với bản thân. Ngược lại, tại Việt Nam, phần lớn sự hỗ trợ đến từ các tổ chức phi chính phủ hoặc nhóm cộng đồng tự phát, còn trong hệ thống công lập thì chưa có quy trình rõ ràng cho vấn đề này.

Thay đổi từ nhận thức cộng đồng

Chăm sóc sức khỏe tinh thần sau sinh không chỉ là việc của ngành y, mà còn là trách nhiệm của gia đình và toàn xã hội. Người mẹ không cần phải luôn mạnh mẽ – họ cần được hỏi thăm, được nghỉ ngơi và được yêu thương đúng cách.

Chúng ta cần thay đổi cách nhìn, bắt đầu từ việc cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý trong bệnh viện, đào tạo kiến thức cơ bản cho chồng và người thân, đồng thời truyền thông để nâng cao nhận thức cộng đồng.

Sức khỏe tinh thần cho phụ nữ sau sinh không phải là xa xỉ, mà là một quyền cơ bản. Một xã hội văn minh là nơi mà người mẹ không phải gồng lên để chứng minh mình ổn, mà là nơi họ được lắng nghe, thấu hiểu và chữa lành từ những điều nhỏ nhất.

Mia