Trái phiếu xanh vẫn hút vốn vào năng lượng tái tạo

Tín hiệu phục hồi tích cực từ thị trường trái phiếu xanh

Sau giai đoạn trầm lắng của năm 2023, thị trường trái phiếu xanh tại Việt Nam đã khởi sắc trở lại. Tính đến cuối năm 2024, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh đạt gần 6.900 tỷ đồng, tăng tới 171% so với năm trước. Con số này chiếm khoảng 1,5% tổng lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong năm – một tỷ lệ khiêm tốn nhưng đầy ý nghĩa trong bối cảnh thị trường trái phiếu nói chung còn nhiều thách thức.

Ảnh minh họa.

Động lực tăng trưởng đến từ việc ngày càng nhiều nhà đầu tư quan tâm đến các sản phẩm tài chính bền vững, cũng như từ phía doanh nghiệp – đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo – nỗ lực tiếp cận nguồn vốn xanh để triển khai các dự án điện mặt trời, điện gió và thu gom năng lượng sinh khối.

Đơn cử, HDBank là một trong những tổ chức tiên phong phát hành thành công 3.000 tỷ đồng trái phiếu xanh trong đầu năm 2025, nhằm tài trợ cho các dự án năng lượng sạch. Đây là tín hiệu cho thấy nhóm ngân hàng bắt đầu tham gia sâu hơn vào thị trường này, không chỉ với vai trò nhà phát hành mà còn là tổ chức hỗ trợ tài chính và tư vấn đánh giá rủi ro xanh.

Sự gia tăng phát hành trái phiếu xanh cũng kéo theo sự chú ý từ các tổ chức định hạng và tư vấn quốc tế. Việc tuân thủ các nguyên tắc phát hành trái phiếu xanh của ICMA (Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế) đang dần trở thành tiêu chuẩn bắt buộc, giúp tăng tính minh bạch và tạo nền tảng thu hút nhà đầu tư nước ngoài.

Không chỉ ở phía cung, phía cầu – tức nhà đầu tư – cũng ghi nhận sự dịch chuyển rõ rệt. Các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính đang dần ưu tiên các tài sản tài chính mang yếu tố ESG (môi trường, xã hội và quản trị), trong đó trái phiếu xanh là lựa chọn hàng đầu. Với lãi suất phát hành tương đối cạnh tranh, kỳ hạn linh hoạt và mục tiêu bền vững rõ ràng, trái phiếu xanh ngày càng chiếm vị trí ổn định trong danh mục đầu tư của các quỹ chuyên biệt.

Năng lượng tái tạo: Điểm đến vốn xanh bền vững

Không phải ngẫu nhiên mà năng lượng tái tạo đang là lĩnh vực thu hút mạnh nhất dòng vốn từ trái phiếu xanh. Với cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam cần một lượng đầu tư khổng lồ – ước tính hàng chục tỷ USD mỗi năm – cho các dự án điện sạch. Trong bối cảnh ngân sách hạn chế, trái phiếu xanh đang nổi lên như một lời giải tài chính hợp lý.

Theo Bộ Tài chính, hiện nhiều doanh nghiệp tư nhân đã và đang chủ động chuẩn bị hồ sơ phát hành trái phiếu xanh, tập trung vào các nhà máy điện mặt trời tại khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên – nơi có tiềm năng bức xạ lớn. Một số doanh nghiệp khác chuyển hướng đầu tư vào các trang trại điện gió ngoài khơi, và xem đây là chiến lược dài hạn để đón đầu cơ hội từ chính sách Carbon Credit trong tương lai.

Dư địa phát hành trái phiếu xanh tại Việt Nam còn rất lớn. Tuy nhiên, để thị trường này phát triển bền vững, cần có khung pháp lý đầy đủ và hệ thống đánh giá minh bạch hơn. Hiện tại, Bộ Tài chính đang phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức quốc tế để hoàn thiện bộ tiêu chí phân loại dự án xanh (Green Taxonomy), dự kiến ban hành chính thức trong năm 2025. Đây là công cụ quan trọng giúp nhà đầu tư xác định rõ đâu là dự án xanh đích thực, tránh tình trạng “greenwashing” (gắn nhãn xanh không đúng bản chất).

Bên cạnh đó, sự phát triển của thị trường tín chỉ carbon trong nước cũng được kỳ vọng sẽ tạo cú hích cho nhu cầu tài trợ dự án xanh. Khi doanh nghiệp có thể tạo doanh thu từ tín chỉ carbon, việc phát hành trái phiếu xanh để tài trợ cho các hạ tầng giảm phát thải sẽ trở nên hấp dẫn hơn về mặt tài chính.

Một tín hiệu tích cực khác là việc các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước, như FiinRatings, bắt đầu tham gia đánh giá trái phiếu xanh theo chuẩn quốc tế. Điều này sẽ giảm sự lệ thuộc vào đơn vị nước ngoài và giúp thị trường trong nước minh bạch hơn, thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức nội địa.

BN