Tội phạm tình dục deepfake hủy hoại cuộc sống tại Hàn Quốc

Một ngày hè năm 2021, Ruma đang ăn trưa thì điện thoại hiện thông báo. Ruma bàng hoàng khi đọc tin nhắn. Từ những bức ảnh Ruma đăng tải lên mạng xã hội, ai đó đã lấy và cắt ghép lên ảnh khỏa thân, sau đó chia sẻ với hàng chục người trong nhóm chat trên ứng dụng Telegram.

Các bình luận trong nhóm chat rất thô tục và mang tính xúc phạm. Sự quấy rối nhanh chóng thành lời đe dọa sẽ chia sẻ rộng rãi những bức ảnh này và cười cợt cảnh sát sẽ không thể tìm ra thủ phạm. Người gửi dường như biết thông tin cá nhân của Ruma, nhưng cô không thể nào xác định được đó là ai.

Trong khi "khiêu dâm trả thù" - chia sẻ hình ảnh khiêu dâm khi chưa được phép - đã tồn tại từ lâu trên Internet, sự phát triển của AI đồng nghĩa bất cứ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của deepfake, ngay cả khi họ chưa bao giờ chụp hoặc gửi ảnh khỏa thân.

Theo CNN, tội phạm tình dục kỹ thuật số tại Hàn Quốc vốn đáng chú ý. Tuy nhiên, công nghệ deepfake hiện gây mối đe dọa mới và cuộc khủng hoảng này đặc biệt nghiêm trọng tại trường học. Chỉ trong một tháng, hơn 800 học sinh và nhân viên tại 504 trường học trở thành nạn nhân của tội phạm tình dục deepfake.

Hàn Quốc đã thành lập lực lượng đặc nhiệm khẩn cấp. Vào tháng 9/2024, Quốc hội thông qua luật sửa đổi, trong đó phạt 30 triệu won và/hoặc 3 năm tù cho tội sở hữu và xem sản phẩm khiêu dâm deepfake. Mức án tù tối đa cho hành vi phát tán nội dung khiêu dâm deepfake tăng từ 5 lên 7 năm.

Tuy nhiên, trong số 964 vụ tội phạm tình dục deepfake từ tháng 1-10/2024, cảnh sát mới chỉ bắt giữ được 23 người.

Các nạn nhân hành động

Ruma 27 tuổi khi cơn ác mộng bắt đầu. Cảnh sát nói họ cần thông tin người dùng Telegram, nhưng nền tảng vốn không chia sẻ dữ liệu này. Từng là sinh viên hướng ngoại thích đi học và có cuộc sống xã hội năng động, vụ việc hoàn toàn thay đổi cuộc đời Ruma. Cô quyết định hành động sau khi biết cảnh sát dừng điều tra nhiều vụ việc chỉ sau vài tháng, với lý do khó xác định nghi phạm.

Ruma và các sinh viên khác tìm kiếm sự giúp đỡ từ Won Eun Ji - nhà hoạt động nổi tiếng vạch trần nhóm tội phạm tình dục kỹ thuật số lớn nhất Hàn Quốc trên Telegram năm 2020. Won đồng ý và đóng giả thành người đàn ông ngoài 30 tuổi xâm nhập vào các nhóm chat Telegram lan truyền ảnh deepfake. Suốt gần 2 năm, cô thu thập thông tin cẩn thận và phối hợp với cảnh sát thực hiện chiến dịch truy quét.

Hai cựu sinh viên Đại học Quốc gia Seoul (SNU) danh tiếng đã bị bắt vào tháng 5/2024. Thủ phạm chính bị kết án 9 năm tù, trong khi đồng phạm bị kết án 3,5 năm. Điều tra sâu hơn xác định thêm ít nhất 61 nạn nhân, trong đó có 12 sinh viên SNU hiện tại và trước đây.

Vụ việc của Ruma chỉ là một trong số hàng nghìn vụ án trên khắp Hàn Quốc, và một số nạn nhân không được cảnh sát giúp đỡ.

Won Eun Ji là nhà hoạt động nổi tiếng vạch trần nhóm tội phạm tình dục kỹ thuật số lớn nhất Hàn Quốc trên Telegram năm 2020. Ảnh: CNN.

Kim - một giáo viên trung học - lần đầu bị nhắm mục tiêu vào tháng 7/2023, khi một học sinh cho cô xem những bức ảnh không phù hợp chụp cô trong lớp học lan truyền trên Twitter (hiện là X). "Tay tôi run lên. Bức ảnh này được chụp khi nào và ai tải lên thứ như thế này?", cô kể.

Tình hình tệ hơn hai ngày sau đó. Ai đó đã chỉnh sửa và ghép mặt Kim vào ảnh khỏa thân. Cảnh sát nói cách duy nhất xác định người đăng là yêu cầu thông tin người dùng từ X.

Kim và một đồng nghiệp khác cũng là nạn nhân lo ngại việc xác định danh tính người dùng sẽ mất quá nhiều thời gian, nên họ đã tự mình điều tra. Sau cùng, họ phát hiện thủ phạm là một học sinh trầm tính, hướng nội, "một người mà bạn không bao giờ nghĩ sẽ làm như thế". Thủ phạm phải ra hầu tòa nhưng Kim nói cuộc sống của cô sẽ không bao giờ về lại như xưa.

Việc công chúng thiếu đồng cảm với nạn nhân khiến Kim thất vọng. "Tôi đọc rất nhiều bài báo và bình luận, khi có người nói tại sao (tội phạm tình dục deepfake) lại nghiêm trọng khi đó thậm chí còn không phải cơ thể thật của nạn nhân?", cô nói.

Áp lực lên các nền tảng

Cô Won cho biết trong thời gian dài, việc chia sẻ và xem nội dung khiêu dâm không được coi là hành vi phạm tội nghiêm trọng ở Hàn Quốc. Mặc dù nội dung khiêu dâm bị cấm, chính quyền từ lâu không thực thi luật hoặc trừng phạt thủ phạm mạnh tay. Theo Won, sự thờ ơ của xã hội làm gia tăng tội phạm tình dục kỹ thuật số, trong đó có hiện tượng "làm nhục người quen".

"Làm nhục người quen" bắt đầu khi thủ phạm chia sẻ ảnh và thông tin của những phụ nữ họ quen biết lên Telegram, đề nghị tạo nội dung deepfake hoặc yêu cầu người khác làm vậy. Nạn nhân sống trong sợ hãi vì thủ phạm thường rõ thông tin cá nhân và liên tục bị quấy rối.

Thủ phạm phải ra hầu tòa nhưng Kim nói cuộc sống của cô sẽ không bao giờ về lại như xưa. Ảnh: CNN.

Các nền tảng mạng xã hội đang chịu áp lực phải hành động.

Telegram - không gian "màu mỡ" cho nhiều loại tội phạm kỹ thuật số - tuyên bố sẽ chia sẻ dữ liệu người dùng với giới chức như một phần chiến dịch trấn áp hoạt động bất hợp pháp. Động thái này diễn ra sau khi CEO Pavel Durov bị bắt hồi tháng 8/2024 tại Pháp theo lệnh truy nã Telegram thiếu kiểm duyệt, đánh dấu bước ngoặt cho một nền tảng từ lâu cam kết bảo vệ quyền riêng tư và tin nhắn được mã hóa. Ông Durov đang bị điều tra nhưng được phép rời khỏi Pháp.

Tháng 9/2024, Hàn Quốc cho biết Telegram đã đồng ý thiết lập đường dây nóng giúp xóa nội dung bất hợp pháp khỏi ứng dụng. Hiện tại, công ty đã xóa 148 video về tội phạm tình dục kỹ thuật số theo yêu cầu của cơ quan quản lý.

Won hoan nghênh động thái này, nhưng vẫn còn chút hoài nghi. Cô cho rằng chính phủ nên xóa Telegram khỏi kho ứng dụng để ngăn người dùng đăng ký mới nếu Telegram không sớm hành động mạnh mẽ hơn.

Trong một tuyên bố, Telegram cho biết công ty “có chính sách không khoan nhượng với nội dung khiêu dâm bất hợp pháp”, đồng thời kết hợp "kiểm duyệt từ con người, AI, các công cụ học máy cùng báo cáo từ người dùng và tổ chức đáng tin cậy để chống lại nội dung khiêu dâm bất hợp pháp và hành vi lạm dụng”.

Tháng 1 vừa qua đánh dấu lần đầu tiên Hàn Quốc thu thập thành công dữ liệu tội phạm từ Telegram. 14 người đã bị bắt, gồm 6 trẻ vị thành niên, với cáo buộc khai thác nội dung tình dục hơn 200 nạn nhân thông qua Telegram. Kẻ chủ mưu bị cáo buộc nhắm mục tiêu vào nam nữ giới ở nhiều độ tuổi khác nhau kể từ năm 2020 và hơn 70 người khác đang bị điều tra vì cáo buộc tạo và chia sẻ tài liệu deepfake.

Trong khi đó, các nạn nhân hy vọng những người rơi vào hoàn cảnh tương tự sẽ được cảnh sát và tòa án hỗ trợ hết mình trong tương lai.

“Dù có tăng hình phạt, vẫn còn nhiều nạn nhân đau đớn vì thủ phạm chưa bị bắt. Đó là lý do bản án vẫn chưa phải công lý thực sự. Vẫn còn chặng đường dài phía trước", Ruma nói.

Trí Ân