Toàn cảnh làng gốm Bát Tràng vừa gia nhập mạng lưới làng nghề thủ công quốc tế

Trải qua thăng trầm lịch sử, gốm sứ Bát Tràng vẫn giữ đậm nét truyền thống và bản sắc văn hóa Việt. Nhiều năm nay, các nghệ nhân, người làm nghề gốm sứ ở Bát Tràng còn tập trung chuyển đổi, nghiên cứu, sản xuất đa dạng sản phẩm gốm sứ và mới đây đã được Hội đồng Thủ công thế giới đến khảo sát, đánh giá để xem xét công nhận làng nghề Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội trở thành thành viên của Mạng lưới các thành phố Thủ công sáng tạo toàn cầu, mở ra hướng phát triển mới, hội nhập sâu rộng với thế giới cho làng nghề Bát Tràng.

Qua làm việc và trải nghiệm thực tế, Hội đồng giám khảo quốc tế đánh giá cao những giá trị độc đáo của làng nghề Bát Tràng, từ văn hóa, lịch sử đến kinh tế và tác động xã hội.

Quy trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng, người thợ gốm phải qua các khâu chọn, xử lý và pha chế đất, tạo dáng, tạo hoa văn, phủ men và cuối cùng là nung tâm phẩm.

Theo người dân làng Bát Tràng kể lại thể loại đất sét trắng ở phường Bạch Thổ ngày xưa, huy đất màu vàng xám khai thác ở vùng Dâu Canh thường được dân làng xử lý rất đơn giản, thậm chí có khi không cần phải pha chế nghiền lọc.

Công việc ấy từ đời này sang đời khác cứ lặp đi lặp lại không chỉ ở một gia đình, một dòng họ, một làng quê mà ở khắp mọi nơi có nghề làm gốm.

Trong quá trình xử lý, tùy theo từng loại đồ gốm mà người ta có thể pha thêm cao lạnh ở mức độ nhiều ít khác nhau. Những loại đất sét gầy nhiều cát, độ hút nước không cao mà đất lại dễ bờ thì người thợ gốm phải tìm cách bỏ bớt cát đi.

Những loại đất sét mỡ ít cát, hút nước nhiều, quá dính thì phải pha thêm cát và một số chất không dẻo để chống rạn nứt trong khi phơi hay nung gốm.

Khi tạo dáng, người thợ gốm Bát Tràng sử dụng phổ biến lối nuốt tay, be chạch trên bàn xoay.

Công việc trang trí đồ gốm phải bao gồm cả việc đắp nổi, khắc chìm hoa văn. Hình thức trang trí hoa lam, người thợ gốm Bát Tràng xưa dùng lối về thủ công.

Theo tính toán, tỷ lệ sản phẩm thu hồi khi nung bằng lò thủ công truyền thống là 65 – 75%. Nhiên liệu chủ yếu là loại than cám 5, cám 6. Quá trình nung đốt lò than thủ công được thực hiện chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nung đốt của các thợ lò.

Nhiều xưởng gốm tại Bát Tràng cung cấp dịch vụ trải nghiệm làm gốm cho du khách. Du khách được hướng dẫn tự tay nặn ra những sản phẩm gốm độc đáo, sau đó các nghệ nhân sẽ nung và tráng men miễn phí.

Một góc Trung tâm Tinh hoa Làng nghệ Việt.

Bên cạnh các gian trưng bày, trung tâm còn có các khu chức năng dành cho các hoạt động thương mại, dịch vụ, du lịch như phòng lưu trú, nhà hàng; nơi biểu diễn nghệ thuật dân gian truyền thống; khu trải nghiệm, kết nối khách du lịch với các nghệ nhân, thợ gốm Bát Tràng thông qua các lớp học chuyên biệt về nghề gốm như vuốt nặn, đổ rót, vẽ...

Hiện nay, làng gốm sứ Bát Tràng đã sản xuất khá nhiều mặt hàng, phong phú về chủng loại và đa dạng về kiểu dáng.

Hàng năm, xã Bát Tràng đón khoảng 10 vạn lượt khách tham quan, mua sắm hàng gốm sứ, trong đó có nhiều đoàn là khách quốc tế.

Giá trị sản xuất gốm sứ và thương mại trên địa bàn xã ước đạt hơn 2.000 tỷ đồng/năm, giúp nâng thu nhập bình quân toàn xã lên hơn 90 triệu đồng/người/năm

Trung Nguyên/Báo Tin tức