Tiến sĩ toán tốt nghiệp đại học top 7 thế giới: Đi để trở về

TS Cấn Trần Thành Trung trong lễ tốt nghiệp tại Viện Công nghệ California.

Tốt nghiệp thủ khoa ngành Toán tại Đại học Duke, rồi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Viện Công nghệ California - một trong 7 đại học hàng đầu Mỹ và thế giới, Cấn Trần Thành Trung đã quyết định về Việt Nam, đầu quân cho Đại học Quốc gia TPHCM.

Khao khát chinh phục đỉnh cao toán học

Tại lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Đại học Quốc gia TPHCM, TS Cấn Trần Thành Trung (30 tuổi, giảng viên Trường Đại học Khoa học Tự nhiên), đại diện cho các nhà khoa học trẻ của đại học này chia sẻ về hành trình theo đuổi đam mê của mình. Tiến sĩ Trung cho biết, 15 năm trước, khi còn là học sinh chuyên Toán, Trường Phổ thông Năng khiếu (Đại học Quốc gia TPHCM) anh may mắn được tạo những điều kiện tốt nhất để tự do theo đuổi đam mê toán học.

“Được học tập cùng những người bạn tài năng, được truyền cảm hứng từ những người thầy tận tâm, đặc biệt là thầy Lê Bá Khánh Trình, với câu chuyện huyền thoại về lời giải đặc biệt tại Olympic Toán quốc tế ở London năm 1979, tôi đã quyết tâm theo đuổi những đỉnh cao giống như vậy”, anh nói.

Năm 2013, anh Trung tham dự Olympic Toán quốc tế và giành Huy chương Vàng. Thành tích này đã giúp anh nhận được học bổng toàn phần cho 4 năm học Đại học Duke (Mỹ) và tốt nghiệp thủ khoa ngành Toán của trường. Năm 2018, anh tiếp tục giành học bổng nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Viện Công nghệ California (Caltech). Cả Duke và Caltech đều nằm trong top 10 đại học hàng đầu nước Mỹ, theo bảng xếp hạng US News. Trong đó, Caltech là cơ sở giáo dục và nghiên cứu khoa học và kỹ thuật hàng đầu thế giới, xếp thứ 7 trong số các trường đại học tốt nhất thế giới theo bảng xếp hạng THE 2024.

Hoàn thành luận án tiến sĩ, chàng trai sinh năm 1995 đứng trước lựa chọn quan trọng: Tiếp tục sự nghiệp tại Mỹ hay trở về Việt Nam? Chính lúc đó, anh biết đến Chương trình VNU350 (chương trình thu hút, giữ chân và phát triển các nhà khoa học trẻ xuất sắc, các nhà khoa học đầu ngành) - một sáng kiến thu hút và phát triển các nhà khoa học trẻ xuất sắc của Đại học Quốc gia TPHCM.

Anh Trung đã bị thuyết phục vì “đây chính là động lực bắt đầu và cũng là hoài bão mà tôi muốn thực hiện”. Nhà khoa học trẻ này quyết định nộp đơn và được tuyển chọn làm giảng viên tại Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên. Sau một năm gắn bó, anh càng thêm tin tưởng rằng lựa chọn trở về để đồng hành cùng Đại học Quốc gia TPHCM là đúng đắn.

“Tôi muốn chia sẻ thông điệp “đi để trở về” với các bạn trẻ. Bởi lẽ, mỗi hành trình ra đi không chỉ để học hỏi, khám phá những chân trời mới, mà quan trọng hơn là để tích lũy tri thức, kinh nghiệm và mang những điều tốt đẹp nhất trở về đóng góp cho quê hương”, giảng viên trẻ trải lòng.

TS Cấn Trần Thành Trung phát biểu tại lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Đại học Quốc gia TPHCM. Ảnh: VNUHCM

Trăn trở về cơ hội phát triển cho sinh viên Việt Nam

Chia sẻ về dự định trong tương lai, anh Trung mong muốn xây dựng chương trình nghiên cứu mùa Hè mới cho sinh viên, tiếp tục đóng vai trò cầu nối để các nhà khoa học trẻ khác tham gia vào Chương trình VNU350, cùng nhau đóng góp cho quê hương.

Anh Trung cho biết, ngay từ khi còn là sinh viên, anh đã rất đam mê đào tạo hướng dẫn cho các bạn trẻ vì anh nhận thấy học sinh, sinh viên Việt Nam có nhiều tiềm năng, không thua kém gì sinh viên học tập tại Mỹ cả về tố chất và khả năng nghiên cứu. Tuy nhiên, cơ hội để các bạn phát triển đam mê từ sớm vẫn còn rất hạn chế. Qua trao đổi với các giáo sư nước ngoài, anh nhận ra rằng sinh viên Việt Nam còn thiếu một số cơ hội để thể hiện năng lực của mình trong lĩnh vực toán học.

Lấy ví dụ từ Đại học Duke, anh Trung cho biết, từ năm 2016, nơi này đã có chương trình nghiên cứu mùa Hè về dữ liệu lớn, thu hút sự hợp tác đầu tư hàng triệu đô la từ doanh nghiệp và chính phủ, giúp sinh viên làm việc trực tiếp với các chuyên gia đầu ngành. Hầu hết các dự án này đều không tạo ra một sản phẩm cụ thể hay xuất bản được bài báo nào. Tuy nhiên, sự đầu tư này đã giúp nuôi dưỡng những chuyên gia mới trong các lĩnh vực quan trọng.

“Hiện nay, với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và những khoản đầu tư hàng trăm tỷ USD vào các trung tâm dữ liệu lớn, cho thấy việc đào tạo các chuyên gia đầu ngành và nguồn nhân lực chất lượng cao từ 10 năm trước đây là vô giá”, chàng tiến sĩ trẻ nhận định.

Chính những trải nghiệm đó đã thôi thúc Cấn Trần Thành Trung xây dựng các cơ hội phát triển đam mê nghiên cứu toán học và ứng dụng cho học sinh, sinh viên Việt Nam. Năm 2016, anh dùng tiền học bổng của mình kết hợp với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên tổ chức trại hè nghiên cứu toán học và ứng dụng PiMA.

Trong 8 năm qua, chương trình đã giới thiệu những ứng dụng hiện đại nhất của toán học trong học máy, khoa học dữ liệu, tin sinh học, tiếp cận hàng trăm học sinh tài năng. Một số bạn đã tiếp tục con đường nghiên cứu tại các đại học hàng đầu thế giới hoặc làm việc tại các công ty công nghệ lớn.

“Chính những thành công bước đầu này khiến tôi suy nghĩ nghiêm túc về việc trở về lâu dài và trực tiếp đóng góp cho quê hương. Từ đó, tôi luôn nung nấu mong ước sau khi tiếp cận được những kiến thức mới của thế giới sẽ trở về Việt Nam, đào tạo các thế hệ học sinh, sinh viên để trong tương lai không xa sẽ có thêm nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu toán học trẻ”, tiến sĩ 30 tuổi chia sẻ.

Tiến sĩ Cấn Trần Thành Trung kỳ vọng PiMA sẽ từng bước phát triển trở thành một trung tâm đào tạo và nghiên cứu toán học và ứng dụng chất lượng của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, góp phần vào sự nghiệp đào tạo sinh viên của trường nói riêng và sự nghiệp giáo dục và đào tạo của đất nước nói chung. Đồng thời, anh tin rằng nếu các bạn học sinh, sinh viên Việt Nam được trao cơ hội học tập bài bản để phát triển, họ sẽ thành công và khẳng định bản lĩnh trên trường quốc tế.

Lê Mạnh