Thức uống quen thuộc hàng triệu gia đình Việt ưa thích, những ai không nên dùng?

Trà là thức uống quen thuộc với nhiều gia đình Việt, trong đó có nhà tôi. Xin hỏi chuyên gia, chúng tôi nên uống trà như thế nào để phát huy tốt tác dụng của trà? Có nên uống trà trong bữa ăn hằng ngày? Những ai không nên uống trà? (Hà Anh, Nam Định).

Thạc sĩ Phan Kim Dung, Trưởng khoa Dinh dưỡng và Tiết chế, Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, tư vấn:

Trà được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội đã được khoa học chứng minh. Trong thành phần của trà xanh chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe như vitamin, khoáng chất, axit amin.

Các hợp chất sinh học phong phú trong trà xanh như polyphenol, các alkaloid, các aminoaxit, vitamin, flavonid, flour, tanin, saponin có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa các bệnh như Alzheimer, viêm khớp, bệnh tim mạch, ung thư và giảm cholesterol, giảm cân…

Dù có nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên cũng giống như bất kỳ loại thực phẩm và đồ uống khác, tiêu thụ quá nhiều hoặc không đúng cách, trà có thể gây ra nhiều tác dụng phụ.

Trà xanh có nhiều tác dụng nhưng không nên uống trong bữa ăn. Ảnh: Ban Mai

Không nên uống trà trong bữa ăn

Trong trà có chứa nhiều catechin và flavonoid, phenolic… là những dạng tanin và axit. Nếu uống trà trong bữa ăn hoặc ngay sau khi ăn thì những hợp chất này nhất là nhóm polyphenol có thể tạo phức hợp với protein gây kết tủa, giảm giá trị dinh dưỡng, ngăn cản sự hấp thụ protein ngoài ra cũng gây ức chế một số men tiêu hóa làm ăn uống khó tiêu.

Tính axit trong trà cũng ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa. Nếu uống trà ngay sau bữa ăn cũng làm giảm khí và đầy hơi trong dạ dày.

Hàm lượng caffeine có trong trà có thể ngăn chặn sự hấp thụ chất dinh dưỡng trong hệ thống tiêu hóa.

Đặc biệt trong trà còn chứa một sắc tố gọi là epigallocatechin gallate (EGCG), liên kết tạo phức hợp với sắt trong máu, làm giảm hàm lượng sắt. Có thể ngăn cản sự hấp thụ sắt vô cơ, dẫn đến thiếu sắt và giảm số lượng huyết sắc tố. Thiếu sắt có thể dẫn đến bệnh thiếu máu, khi nồng độ huyết sắc tố thấp có thể dẫn đến khó thở, mệt mỏi và suy nhược cơ thể.

Không nên uống trà đặc

Trong nước trà đặc hàm lượng caffeine khá cao, khi uống vào gây kích thích thần kinh, làm tăng độ hưng phấn. Đặc biệt, uống trà trước khi đi ngủ sẽ ảnh hưởng không tốt đến giấc ngủ, thậm chí gây mất ngủ.

Không nên uống trà lúc đói

Uống trà vào thời điểm này sẽ làm loãng dịch vị, giảm chức năng tiêu hóa, dễ gây viêm loét dạ dày.

Những người sau không nên uống trà

Người có vấn đề về dạ dày, bệnh tim, thiếu máu do thiếu sắt, gầy yếu, bệnh về tuyến giáp, gan không nên uống trà. Chất caffeine trong trà xanh cũng có thể tương tác với một số loại thuốc điều trị các bệnh như: cao huyết áp, tim mạch, chống loạn thần như Clozapine, Metazolam… làm giảm tác dụng, gây tác dụng phụ hoặc biến chứng.

Bệnh nhân bị rối loạn chảy máu nên hạn chế uống trà do vitamin K trong trà cản trở tác dụng của Warfarin, thuốc chống đông máu.

Phụ nữ có thai, trẻ nhỏ không nên uống trà.