Thứ trưởng Bộ Y tế: Có bà mẹ mất con vì ô nhiễm không khí

Sáng 25/4 diễn ra phiên toàn thể Hội thảo khoa học Quốc gia về kiểm soát và cải thiện chất lượng môi trường không khí tại Việt Nam.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế, ô nhiễm không khí tại Việt Nam, nhất là Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sự phát triển kinh tế xã hội và sinh hoạt của người dân, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương như trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, người lao động ngoài trời.

Bà dẫn chứng, một số nghiên cứu gần đây tại Việt Nam cho thấy, ô nhiễm không khí liên quan đến sự gia tăng mắc các bệnh viêm đường hô hấp, viêm phổi, tắc nghẽn mãn tính, hen dị ứng, các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, đau thắt ngực, thiếu máu tim cục bộ, suy tim và một số bệnh về da và niêm mạc.

“Ô nhiễm không khí cũng làm tăng gánh nặng bệnh tật, tăng các trường hợp nhập viện, tăng chi phí và thời gian điều trị, từ đó tăng sức ép và quá tải tại các cơ sở y tế, ảnh hưởng đến chất lượng điều trị”, Thứ trưởng nói.

Bà kể lại, cách đây gần một tháng, đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị toàn cầu lần thứ hai về ô nhiễm không khí và sức khỏe tại Colombia. Ở đó, bà cùng các đại biểu được tiếp xúc với những nạn nhân của ô nhiễm không khí, trong đó có một bà trẻ bị mất con vì tác hại của ô nhiễm không khí.

Một trường hợp khác phải ghép phổi vì ô nhiễm không khí và liên tục phải tái khám, chỉ khi sang một đất nước khác sinh sống, tình trạng của anh mới được cải thiện.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương phát biểu tại Hội thảo sáng 25/4.

Kể lại câu chuyện trên, lãnh đạo Bộ Y tế cho rằng, ô nhiễm không khí không giới hạn bởi ranh giới hành chính, việc quản lý, cải thiện môi trường không khí đòi hỏi sự phối hợp liên ngành, liên vùng với sự đồng hành của toàn hệ thống chính trị, doanh nghiệp và cộng đồng.

“Thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực trong công tác quản lý chất lượng môi trường không khí. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức như thiếu nguồn lực thực thi chính sách, thiếu kiến thức, trình độ kỹ thuật khoa học và công nghệ, thiếu mối liên kết đa ngành”, Thứ trưởng nói.

Từ góc độ ngành y tế, bà Hương cho rằng, cần giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí theo phương châm phòng bệnh hơn chữa bệnh, ưu tiên việc phòng ngừa, bảo vệ môi trường thay vì khắc phục, xử lý môi trường khi đã bị ô nhiễm.

“Đây không phải là trách nhiệm riêng của bộ, ngành nào mà là nhiệm vụ chung của các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan, đơn vị, các doanh nghiệp và mỗi người dân", bà nói.

Thứ trưởng Bộ Y tế mong muốn, thời gian tới Bộ Nông nghiệp và Môi trường tăng cường công tác quản lý nhà nước cũng như phối hợp liên ngành để có thể giải quyết bài toán ô nhiễm không khí theo tinh thần quyết liệt hơn nữa.

Theo TS. Angela Pratt – Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, giải quyết bài toán ô nhiễm không khí sẽ cứu sống được rất nhiều người, ngăn ngừa nhiều năm bệnh tật và giải quyết gánh nặng to lớn mà bệnh tật gây ra cho gia đình, hệ thống y tế và cho nền kinh tế.

Tiến sỹ Angela Pratt – Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam.

Đại diện WHO mong muốn được phối hợp với cơ quan quản lý Việt Nam và các Tổ chức liên quan để hướng tới một bầu không khí sạch cho Việt Nam.

Theo bà Nguyễn Hoàng Ánh, đại diện Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan này đang xây dựng dự thảo Kế hoạch Quản lý Chất lượng môi trường không khí Quốc gia. Bà Ánh cho biết, Kế hoạch được xây dựng sớm hơn so với quy định vì ô nhiễm không khí đã trở nên rất nóng.

Kế hoạch này đặt mục tiêu kiểm soát và giảm dần mức độ ô nhiễm tại các đô thị lớn, đặc biệt Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các khu vực lân cận. Phát triển cơ chế, chính sách quản lý chất lượng không khí, huy động nguồn lực đầu tư từ ngân sách và xã hội hóa, cũng như chuyển đổi công nghệ, điều chỉnh cấu trúc năng lượng các ngành công nghiệp trọng điểm để giảm phát thải.

Kế hoạch đề xuất 8 nhóm giải pháp chủ đạo, trong đó nhấn mạnh đến vấn đề kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát sinh khí thải từ giao thông, xây dựng, công nghiệp và các hoạt động đốt mở (đốt rác, đốt rơm rạ).

Trước mắt, cấp bách xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn địa phương cho ô tô, xe máy cũng như xây dựng lộ trình cung ứng và kiểm soát chất lượng nhiên liệu phù hợp với quy chuẩn quốc gia, trình Thủ tướng ban hành trước tháng 9/2025.

Nguyễn Hoài