Thanh tra đi đến đâu, hàng giả biến mất đến đó

Ngày 22/5, Quốc hội tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, khóa XV, với nội dung thảo luận về dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Buổi làm việc đã ghi nhận nhiều ý kiến tâm huyết, thẳng thắn từ các đại biểu Quốc hội về những bất cập trong hoạt động thanh tra hiện nay.

Nhiều đại biểu Quốc hội phản ánh thực trạng lực lượng thanh tra đang gặp nhiều khó khăn trong thực thi nhiệm vụ. Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cho biết, hiệu quả thanh tra hiện nay chưa cao do thiếu tính bất ngờ.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan – Đoàn ĐBQH TP.HCM cho hay: "Trước khi đi thanh tra phải có thông báo cho đơn vị được thanh tra. Điều này rõ ràng hạn chế nhiều yếu tố bất ngờ. Ví dụ, trước vấn đề về sữa giả, thực phẩm chức năng giả, Thủ tướng yêu cầu ra quân để xử lý nhưng thực tế, lực lượng thanh tra đi đến đâu, hàng hóa lại bị giấu, các nhà thuốc tìm cách đối phó, nói không bán thực phẩm chức năng. Rất khó để có thể bắt quả tang khi chúng ta làm một việc có kế hoạch và rầm rộ thông tin từ trước”.

Đại biểu cũng đề xuất cần sửa luật để cho phép thực hiện các cuộc thanh tra đột xuất nhiều hơn, thay vì chỉ phụ thuộc vào các cuộc thanh tra theo kế hoạch.

Một vấn đề khác cũng được nhiều đại biểu phản ánh là tình trạng chồng chéo giữa hoạt động thanh tra và kiểm tra chuyên ngành, khiến doanh nghiệp và đơn vị bị thanh kiểm tra thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, quá tải.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội cho biết: "Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã yêu cầu chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo kéo dài, không cần thiết; đảm bảo nguyên tắc chỉ thực hiện thanh tra, kiểm tra mỗi năm một lần đối với doanh nghiệp, trừ trường hợp có vi phạm rõ ràng. Tuy nhiên, nếu không có cơ chế điều phối cụ thể giữa hoạt động thanh tra và kiểm tra thì sẽ rất khó để thực hiện hiệu quả chỉ đạo này. Tôi kiến nghị bổ sung khái niệm 'kiểm tra' tại Điều 2 để làm rõ tính chất, chủ thể, hệ quả pháp lý và trách nhiệm tổ chức thực hiện; Bổ sung tại Điều 61 nguyên tắc phối hợp nhằm tránh chồng chéo giữa thanh tra và kiểm tra, đồng thời giao Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh đóng vai trò đầu mối điều phối kế hoạch thanh tra, kiểm tra trong phạm vi quản lý".

Ông Đoàn Hồng Phong - Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh: "Dự thảo luật không quy định việc xử lý chồng chéo, trùng lắp giữa hoạt động thanh tra, với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành, do đây là các hoạt động có sự khác nhau về nội dung, phạm vi, thời gian, trình tự, thủ tục, phương pháp tiến hành. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tham mưu Chính phủ ban hành nghị định, trong đó có quy định về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành".

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nhấn mạnh: "Tôi đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, xem xét việc không thay đổi đơn vị thời gian từ 'ngày' sang 'ngày làm việc' như dự thảo luật đang đề xuất. Việc kéo dài thời hạn thanh tra lên tới 120 ngày làm việc, tương đương khoảng 6 tháng, là khá dài và chưa phù hợp với chủ trương của Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt là mục tiêu cắt giảm tối thiểu 30% thời gian xử lý thủ tục đã được xác định cho năm 2025".

Ông Đoàn Hồng Phong - Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết sẽ tiếp thu quy định là “ngày” như luật hiện hành, nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính trong giai đoạn hiện nay.

Dự thảo luật lần này cũng bổ sung quy định về việc tạm dừng thanh tra trong trường hợp “tình hình thực tế ảnh hưởng đến việc tiến hành thanh tra trực tiếp theo yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền”.

Tổng Thanh tra cho biết quy định này xuất phát từ thực tế lực lượng thanh tra mỏng, trong khi phải đảm đương cả kế hoạch định kỳ và các nhiệm vụ đột xuất theo yêu cầu từ cấp Trung ương đến địa phương.

Trần Nam