Tên lửa siêu thanh Kh-90 bí ẩn thời Liên Xô trước cơ hội 'hồi sinh'

Liên bang Nga đang sử dụng rất nhiều di sản quân sự thời Liên Xô và có vẻ như Moskva sẽ tái khởi động một số dự án vũ khí cũ nhằm đáp ứng yêu cầu chiến trường hiện nay, trong đó có tên lửa siêu thanh Kh-90.

Vào thời kỳ Liên Xô, các kỹ sư đã cố gắng tạo ra một tên lửa có tốc độ gần mức siêu thanh nhất có thể, hoặc thậm chí chạm tới tiêu chuẩn đó. Chúng ta đang nói về Kh-90, được phát triển bởi Phòng thiết kế Raduga.

Raguda cũng là nơi khai sinh hầu hết các tên lửa mà Nga hiện đang sử dụng trên chiến trường Ukraine, đó là Kh-22, Kh-32, Kh-59, Kh-555, Kh-101.

Giới phân tích tại Ukraine nhận xét, trong bối cảnh các tên lửa như Kalibr, R-500 cho Iskander-K, và thậm chí Kinzhal đều là những dự án của Liên Xô trong thập niên 1980, rất có thể Điện Kremlin đang có kế hoạch bổ sung Kh-90 vào danh sách này.

Lịch sử của tên lửa Kh-90 bắt đầu ở Liên Xô vào đầu những năm 1980. Sau đó, quá trình phát triển với mã số "B-239" được tiến hành nhằm mục đích tạo ra sự thay thế cho loại Kh-55 cận âm.

Nhiệm vụ của các công trình sư là tạo ra một tên lửa sử dụng động cơ phản lực dòng thẳng và đạt tốc độ Mach 4,5 - 6, cho phép nó xuyên thủng các hệ thống phòng không "hiện có và đầy hứa hẹn". Đồng thời, phạm vi tác chiến được cho là lên tới 3.000 km.

Phương tiện mang Kh-90 dự kiến sẽ là Tu-160 - chiếc oanh tạc cơ này đã thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1981. "Thiên nga trắng" được cho là chỉ mang được 2 tên lửa như vậy, một tên lửa trong mỗi khoang vũ khí.

Số lượng tên lửa ít phải được bù đắp bằng quyết định bố trí hai đơn vị chiến đấu, có thể thả liên tiếp vào các mục tiêu khác nhau. Một kế hoạch tương tự đã được sử dụng ở Liên bang Nga cho phiên bản mới của Kh-101.

Bản thân tên lửa dài 11 mét, sải cánh 7 mét, trọng lượng dự kiến là 15 tấn. Hệ thống dẫn đường, ngoài quán tính, là một biến thể DSMAC (tương phản địa hình) của Liên Xô, với sự so sánh hình ảnh radar về địa hình với những gì được lưu trong bộ nhớ.

Kế hoạch phóng bao gồm việc thả tên lửa từ độ cao ít nhất 7 km, bật tầng khởi tốc nhiên liệu rắn, giúp đưa quả đạn đến tốc độ mà động cơ phản lực có thể khởi động.

Các cuộc thử nghiệm với động cơ đã được hoàn thành vào năm 1988 và những bài kiểm tra đầu tiên đối với nguyên mẫu Kh-90 đã bắt đầu một năm trước đó, tại Căn cứ Không quân Engels.

Nhưng Liên Xô khi đó đã bắt đầu rạn nứt và sự phát triển trở nên không cần thiết, và cuối cùng chương trình đóng cửa vào năm 1992.

Trong bối cảnh tìm kiếm nguồn tài trợ, Raduga MKB đã công khai trình diễn một trong những nguyên mẫu hoặc mẫu Kh-90 tại triển lãm MAKS-1995. Nhưng nó được gọi là "GELA" - "máy bay thử nghiệm siêu thanh".

Và tại thời điểm này, dấu vết của sự phát triển đã bị mất nếu không tính đến việc nguyên mẫu sau đó được trưng bày tại địa điểm trình diễn của Phòng thiết kế.

Nhưng vào năm 2012, khá bất ngờ, một nhân vật tại TsAGI (Viện Khí - Thủy động lực học Trung ương - trung tâm nghiên cứu chủ chốt hàng đầu của Nga) đã rò rỉ thông tin cho truyền thông một thông tin đáng chú ý.

Cụ thể là những lần phóng đầu tiên của Kh-90 đã được lên kế hoạch diễn ra tại Trung tâm thử nghiệm số 929 của Bộ Quốc phòng Nga đặt tại Akhtubinsk, nhưng công việc đã bị “đình chỉ” trong hai năm.

Trong bối cảnh đó, các kỹ sư nhận xét rằng họ không làm việc với dự án này trong 10 năm, tức là kể từ năm 2002, điều này cũng không tương ứng với thông tin liên quan đến việc đóng cửa chương trình vào những năm 1990.

Sau đó, tên lửa Kh-90 lại bị lãng quên cho đến khi "GELA" được trưng bày tại triển lãm Army-2019, mặc dù ở đó nó chỉ được những người sành lịch sử quan tâm.

Đến năm 2023, các ấn phẩm của Nga lại tích cực viết về một tên lửa được đặc biệt và lưu ý rằng công việc đã được nối lại vào năm 2009 với mục đích "có được vũ khí tấn công chiến lược mới nhất".

Hiện tại với sự ra đời của động cơ phản lực siêu thanh dòng thẳng trực tiếp, sự tái xuất hiện của tên lửa Kh-90 có vẻ là một kịch bản khá thực tế.

Mặc dù vậy, tên lửa siêu thanh được Liên Xô thiết kế từ những năm 80 và đưa vào sử dụng trong thập niên 1990 và 2000 bị nhận xét đã tụt hậu so với khả năng phòng thủ tên lửa của phương Tây tới 20 năm.

Bạch Dương

Theo Defense Express