Tạo sức bật cho nghề truyền thống

Thời gian qua, các nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, mây tre đan, nấu rượu cần, chế tác gỗ lũa, đá cảnh… không chỉ lưu giữ những nét đẹp văn hóa dân tộc, mà còn tạo ra giá trị kinh tế, đem lại thu nhập cho người dân. Để phát triển bền vững, ngoài việc gìn giữ và nâng cao tay nghề của người thợ, tỉnh và các địa phương đã, đang có nhiều biện pháp hỗ trợ về vốn, trang thiết bị, quảng bá, xúc tiến thương mại để các sản phẩm vươn đến được thị trường lớn trong và ngoài tỉnh.

Sản phẩm thổ cẩm của bà con xóm Cóm, xã Đông Lai (Tân Lạc)có mẫu mã, chất lượng tốt, được thị trường đón nhận.

Nghề dệt thổ cẩm truyền thống ở xóm Cóm, xã Đông Lai (Tân Lạc)có từ lâu đời. Trước đây, nghề bị mai một, có nhà dỡ bỏ cả khung cửi làm củi,nhiều người không còn mặn mà với nghề. Nhờ lòng yêu nghề của một số người thợ,cùng sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các chương trình, năm 2023, Hợp tácxã (HTX) dệt thổ cẩm truyền thống và dịch vụ xã Đông Lai được thành lập, hiệncó 54 thành viên. Dệt vải trong lúc nông nhàn đã trở thành công việc yêu thíchvà đem lại thu nhập cho các chị em. Những người thợ lâu năm sẵn lòng chia sẻkinh nghiệm về cách dệt từng hoa văn, kỹ năng dệt thổ cẩm. Năm 2024, sản phẩm dệtthổ cẩm của HTX đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Bà Bùi Thị Mỉa, Phó Giám đốc HTX dệt thổ cẩm truyền thống vàdịch vụ xã Đông Lai cho biết: "Nghề dệt thổ cẩm của người Mường có từ hàngtrăm năm nay, tuy nhiên dần mai một. Với ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc,tôi và một số thợ dệt có tâm huyết đã quyết tâm bám trụ, tìm cách khôi phục lạinghề, hiện HTX có trên 70 khung cửi, bất cứ thời điểm nào trong năm cũng có sảnphẩm cung cấp cho khách hàng. Sản phẩm được làm cầu kỳ tạo thành những tấm vải,cạp váy, chân váy như ý. Các sản phẩm của HTX hoàn toàn được làm thủ công nênđòi hỏi người thợ phải có sự tỉ mỉ, tinh tế trong quá trình dệt mới có thể tạora những tấm vải rực rỡ, họa tiết cầu kỳ, hoa văn đẹp mắt, đậm đà bản sắc dân tộc”.

Nghề mây tre đan truyền thống với những nét tinh xảo, độcđáo trên từng sản phẩm có những lúc gặp nhiều khó khăn, tưởng chừng không thể tồntại. Nhờ lòng kiên trì, cố gắng của mỗi người thợ, đồng thời được sự hỗ trợ, tạomọi điều kiện của các cấp chính quyền, nghề mây tre đan dần có chỗ đứng, đượcnhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Đến nay, nghề mây tre đan phát triển cả về quymô và giá trị. Nổi bật, HTX làng nghề truyền thống mây tre đan xóm Bui, xã NhânNghĩa (Lạc Sơn) hiện tạo việc làm cho 200 lao động địa phương, trong đó có hơn100 lao động thường xuyên; mỗi lao động thời vụ cũng có mức thu nhập 2,5 - 3triệu đồng/tháng. HTX hoạt động có hiệu quả, sản phẩm đa dạng về mẫu mã, chấtlượng đảm bảo. HTX nhận được nhiều đơn hàng từ các tỉnh, thành phố và thị trườngngoài nước như Trung Quốc, Nhật Bản. Ngoài ra, tại các xã: Vũ Bình, Văn Nghĩa,Văn Sơn (Lạc Sơn)… cũng hình thành cơ sở sản xuất tập trung, thu hút nhiều laođộng địa phương.

Trên địa bàn tỉnh có nhiều ngành nghề truyền thống tiêu biểu,được công nhận làng nghề, một số thành lập được HTX, tạo chỗ đứng vững chắctrên thị trường như sản xuất rượu cần, gỗ lũa, chế tác đá cảnh… Nhiều nghề đãphát triển được sản phẩm đạt chuẩn OCOP, giải quyết việc làm cho lao động nôngthôn, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thônmới. Nhờ sự hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền và các hội, đoàn thể, các lớp tập huấnnghề truyền thống, kết nối giao thương, quảng bá sản phẩm thường xuyên được tổchức, mở ra cơ hội tiếp cận nghề cho lao động nông thôn.

Các cơ quan chức năng của tỉnh cũng tăng cường giám sát,đánh giá chất lượng sản phẩm, đảm bảo những giá trị truyền thống kết hợp đổi mơíphù hợp xu hướng thị trường. Tuy vậy, nhiều ngành nghề vẫn đứng trước không ítkhó khăn như: Sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, trang thiết bị còn sơ sài; chưa chủ độngđược thị trường tiêu thụ; giá thành cao so với những mặt hàng công nghiệp; khảnăng sáng tạo mẫu mã, kiểu dáng mới, bắt kịp xu thế hiện đại của người thợ hạnchế… Vì vậy, cần nhiều hơn nữa sự quan tâm của các cấp, ngành nhằm bảo tồn,phát huy nghề truyền thống, không chỉ giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc mà còngóp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế hiệu quả, từng bước giảm nghèo, ổn định thunhập cho người dân.

Hoàng Anh