Phong cách lãnh đạo - chìa khóa định hình văn hóa doanh nghiệp và hiệu suất tổ chức

Một nhà lãnh đạo hiệu quả không bị đóng khung trong một phong cách cố định, mà biếtlinh hoạt điều chỉnh phong cách theo tình huống, đối tượng và mục tiêu chiến lược.

Bà Nhan Húc Quân - Tổng giám đốc Công ty TNHH Bao bì giấy nhôm New Toyo Việt Nam

5 phong cách lãnh đạo điển hình

1. Phong cách lãnh đạo chuyên quyền (Autocratic Leadership)

Người chủ doanh nghiệp hoặc người lãnh đạo giữ toàn quyền ra quyết định và kiểm soát mọi hoạt động. Ít hoặc không có sự tham vấn từ cấp dưới. Truyền đạt thông tin một chiều, yêu cầu sự tuân thủ tuyệt đối.

Phong cách này chỉ hiệu quả trong tình huống khẩn cấp, khủng hoảng, cần ra quyết định nhanh. Và nó phù hợp với môi trường kỷ luật cao như quân đội, sản xuất dây chuyền, hoặc đội ngũ chưa đủ năng lực tự chủ để xử lý và giải quyết vấn đề.

Điểm yếu của phong cách này là hạn chế sự sáng tạo và tinh thần chủ động của nhân viên. Dễ gây mâu thuẫn, bất mãn và thiếu sự gắn kết.

2. Phong cách lãnh đạo dân chủ (Democratic Leadership)

Người chủ doanh nghiệp hoặc người lãnh đạo khuyến khích sự tham gia của nhân viên trong quá trình họ cần ra chỉ thị hay quyết định. Phong cách này đề cao sự tôn trọng, minh bạch, phản hồi hai chiều và nâng cao tinh thần làm việc nhóm. Tăng sự gắn kết và trách nhiệm, sáng tạo, chia sẻ ý tưởng, nâng cao năng lực giải quyết vấn đề của đội nhóm.

Nhược điểm của phong cách lãnh đạo này là sẽ mất thời gian trong việc lấy ý kiến, dễ rơi vào tình trạng trì hoãn hoặc khó ra quyết định trong tình huống cấp bách.

3. Phong cách lãnh đạo ủy quyền (Delegative/Laissez-faire Leadership)

Người chủ doanh nghiệp hoặc người lãnh đạo trao quyền cho cấp dưới và can thiệp tối thiểu vào quá trình thực hiện công việc hay dự án. Phong cách lãnh đạo này tập trung vào kết quả hơn là cách làm, thúc đẩy sự tự chủ, sáng tạo và phát triển năng lực cá nhân. Tuy nhiên, dễ dẫn đến mất kiểm soát nếu nhân viên thiếu năng lực hoặc không có cơ chế giám sát hiệu quả.

Và một vấn đề không kém phần quan trọng cần chú ý, đó là rất dễ xảy ra nguy cơ sai sót hoặc xung đột do thiếu định hướng rõ ràng dẫn đến dễ gây mâu thuẫn, xung đột ở cấp thừa hành do thiếu sự định hướng chung.

4. Phong cách lãnh đạo giao dịch (Transactional Leadership)

Người chủ doanh nghiệp hoặc người lãnh đạo dựa trên quy chế khen thưởng và kỷ luật rõ ràng. Việc giám sát và kiểm tra được diễn ra thường xuyên để đảm bảo đúng tiến độ và chất lượng công việc. Tập trung vào mục tiêu ngắn hạn, hiệu quả tức thời. Phong cách lãnh đạo này tạo ra một môi trường làm việc có cấu trúc và trật tự. Mọi quy trình hoạt động đều được tiêu chuẩn hóa, mục tiêu chất lượng công việc được thiết lập và đo lường một cách trực quan. Tuy nhiên, phong cách lãnh đạo này sẽ thiếu yếu tố truyền cảm hứng hoặc đổi mới sáng tạo, dễ khiến nhân viên làm việc vì nghĩa vụ thay vì theo đuổi đam mê.

5. Phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching Leadership)

Người chủ doanh nghiệp hoặc người lãnh đạo tập trung vào phát triển năng lực cá nhân của nhân viên, xây dựng đội ngũ thông qua hướng dẫn, phản hồi và đồng hành. Người giữ phong cách lãnh đạo này sẽ tự đặt mình trong vai trò như người cố vấn, đồng hành lâu dài. Nhân viên có cơ hội phát triển kỹ năng và tư duy mang tính dài hạn. Sự gắn bó, trung thành và chất lượng nhân lực nội bộ được nâng cao. Tuy nhiên, sẽ rất tốn thời gian và công sức.

Phong cách lãnh đạo này sẽ không hiệu quả nếu nhân viên thiếu động lực tự thân, từ chối học hỏi hoặc khả năng tiếp thu kém.

Không có phong cách lãnh đạo nào là “tối ưu tuyệt đối” trong mọi tình huống. Lãnh đạo bản lĩnh là người biết lựa chọn phong cách phù hợp với mục tiêu, con người và thời điểm. Sự linh hoạt và khả năng chuyển đổi giữa các phong cách, từ chuyên quyền sang huấn luyện, từ giao dịch sang dân chủ chính là dấu ấn của nhà lãnh đạo hiện đại trong thế giới VUCA đầy biến động, bất định, phức tạp và mơ hồ.

(*) Tổng giám đốc Công ty TNHH Bao bì giấy nhôm New Toyo Việt Nam

Nhan Húc Quân (*)