Nguyễn Thị Định – nữ tướng huyền thoại với con tàu không số

Nữ chỉ huy tàu không số huyền thoại

Đến nay, có thể nhiều người chưa rõ vì sao vùng đất ven sông Hàm Luông, Cổ Chiên (Bến Tre) trở thành căn cứ cách mạng quan trọng thời kháng chiến. Cùng với dân một lòng theo cách mạng, nơi đây có địa lợi với dải đất dài hơn 25km nằm giữa hai cửa sông bao la rừng mắm, rừng bần ngập nước. Địa hình hiểm trở tạo thế liên hoàn chở che, hình thành vùng “bất khả xâm phạm”, đảm bảo an toàn cho những cán bộ hoạt động cách mạng và chuyến tàu không số.

Bia tưởng niệm Điểm tiếp nhận vũ khí Bắc - Nam tại ngã 3 mũi tàu thuộc xã Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre. Ảnh: Hòa Hội

Tại xã Thạnh Hải (Thạnh Phú, Bến Tre), Khu di tích đường Hồ Chí Minh trên biển là địa chỉ đỏ, chứng tích của một thời lịch sử oanh liệt của những người con xứ dừa anh hùng. Bên bờ biển, Đài tưởng niệm được đặt ở trung tâm công trình cách điệu hình con tàu. Chân Đài tưởng niệm có hồ nước, giúp liên tưởng đến hình ảnh những con tàu cưỡi sóng vươn khơi chở vũ khí vào Nam.

Theo sử sách, từ năm 1947 đến 1970, đã có 27 chuyến tàu xuất phát, cập bến chuyển giao gần 4.500 tấn vũ khí, vật chất khác để chuyển đi khắp chiến trường Nam bộ.

Người đầu tiên vượt biển ra Bắc chở khí tài vào Nam chính là nữ tướng Nguyễn Thị Định (dân nơi đây thường gọi cô Ba) thời kháng chiến chống Pháp. Mùa gió Nam năm 1946, tại Thạnh Phong (nay là hai xã Thạnh Hải, Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre), bà Định làm thuyền trưởng cùng 3 chiến sĩ vượt biển ra miền Bắc xin vũ khí về cho chiến trường miền Nam đánh Pháp. Đến tháng 11/1946, khi gió chướng nổi lên, đoàn quay về với 12 tấn vũ khí, được ngụy trang thành thuyền buôn nước mắm. Chính chuyến đi lịch sử đầu tiên này đã mở ra con đường tiếp tế vũ khí trên biển, mở ra đường Hồ Chí Minh trên biển sau này.

Bà Nguyễn Thị Định. Ảnh tư liệu

Theo sử sách, tháng 3/1946, lúc ấy cô Ba mới 26 tuổi, được phân công cùng đoàn cán bộ gồm các ông Ca Văn Thỉnh, Trần Hữu Nghiệp và Đào Văn Trường (cán bộ khu 8) tổ chức vượt biển bằng thuyền, xuất phát từ Cồn Lợi làng Thạnh Phong ra miền Bắc để báo cáo với Trung ương Đảng và Bác Hồ, xin vũ khí chi viện cho chiến trường miền Nam trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Các đồng chí trong đoàn được Trung ương và Bác Hồ giữ lại miền Bắc và đi vào chiến khu kháng chiến. Riêng cô Ba được phân công chỉ huy lái con thuyền chở vũ khí về lại Bến Tre.

Cuộc vượt biển mở đường ấy đã trở thành huyền thoại và mang dấu ấn sâu sắc, không chỉ việc mở đường để sau này trong kháng chiến chống Mỹ khi chưa khai thông đường Trường Sơn trên bộ, con đường trên biển Đông, với những con tàu không số đã xuôi ngược chở cán bộ, vũ khí từ Bắc vào Nam, chi viện cho chiến trường miền Nam đánh Mỹ.

Kể từ năm 1911, tức sau 35 năm Bác rời Bến Nhà rồng đi tìm đường cứu nước, từ chuyến đi ấy cô Ba đã được gặp Bác Hồ kính yêu. Đây là một vinh dự lớn của đồng bào miền Nam và đồng bào Bến Tre. Trong lần gặp ấy, cô Ba đã lĩnh hội được tư tưởng lớn của Bác, để sau này khi triển khai Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng khóa II, cô Ba đã vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt trong lãnh đạo cuộc Đồng khởi năm 1960: “Hãy lấy súng địch mà đánh địch”.

Cô Ba Định thời kháng chiến. Ảnh tư liệu

Cô Ba Định - linh hồn của cuộc Đồng khởi Bến Tre

Cũng người phụ nữ trẻ tuổi, gan dạ ấy – Nguyễn Thị Định, sau Hiệp định Genève 1954 được Đảng phân công ở lại miền Nam, bà đã len lỏi trong bóng đêm khủng bố khốc liệt của kẻ thù Mỹ - Diệm. Bà biết bao lần vào sinh ra tử, nhờ sự yêu thương đùm bọc của nhân dân, kiên trì xây dựng cơ sở, xây dựng lực lượng cách mạng - và huyền thoại được hình thành. Ngày 17/1/1960, Nguyễn Thị Định đã cùng với các đồng chí lãnh đạo của tỉnh Bến Tre làm nên cuộc Đồng khởi lịch sử, mở màn cho một giai đoạn đấu tranh cách mạng mới ở Bến Tre và cả miền Nam. Bà Nguyễn Thị Định là linh hồn của cuộc Đồng khởi, người gợi mở khái niệm cuộc đồng lòng khởi nghĩa của nhân dân thực hiện Nghị quyết 15 của Trung ương, từ đó mà hình thành khái niệm “Đồng khởi”.

Năm 1946 chưa có khái niệm Đường Hồ Chí Minh trên biển, nhưng sự kiện Nguyễn Thị Định cùng đồng đội vượt biển ra Bắc để tìm gặp Bác Hồ và Trung ương báo cáo tình hình và xin vũ khí chi viện cho chiến trường miền Nam… là một hiện tượng “lạ lùng” nhất, “độc đáo” nhất đã đi vào lịch sử kháng chiến của dân tộc. Và sự thật, theo lệnh của Trung ương, Nguyễn Thị Định với tư cách là thuyền trưởng chỉ huy con tàu không số đã vượt trùng dương từ Phú Yên, mang 12 tấn vũ khí đầu tiên về Bến Tre (khoảng giữa tháng 12/1946) để giao cho Khu trưởng Khu 8.

Từ chuyến đi trên của bà Nguyễn Thị Định và những đồng chí của bà, tư duy của lãnh đạo mở thêm con đường vận chuyển trên biển để tiếp tế vũ khí của Trung ương từ miền Bắc cho chiến trường miền Nam đã bắt đầu “thai nghén”.

Có thể nói, thành công của chuyến vượt biển đầu tiên là một trải nghiệm thực tế, cơ sở, tiền đề để Trung ương quyết định thành lập tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển năm 1961 sau này.

Hòa Hội