Nghệ sĩ Dominique Des Miscault: Người kết nối văn hóa Việt Nam-Pháp

Bà Dominique De Miscault (bìa trái) tới thăm thầy then 114 tuổi tại Bình Liêu, mong muốn sẽ có thêm nhiều người biết đến văn hóa địa phương. (Ảnh: VOV)

Từ đó, mỗi năm bà đều trở lại, tiếp tục hành trình khám phá và kết nối với những giá trị văn hóa truyền thống, như một cách thể hiện sự gắn bó sâu sắc với mảnh đất và con người nơi đây. Đặc biệt, trên cương vị Chủ tịch Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam tại Pháp, bà đã tạo điều kiện đưa đoàn biểu diễn then sang đất Pháp.

Khi nghệ thuật trở thành sứ mệnh

Bà Dominique Des Miscault bắt đầu chụp ảnh về Việt Nam từ năm 1994. Đó là những bức ảnh giàu cảm xúc, ghi lại những khoảnh khắc bình dị nhưng đầy sức sống của phố phường Hà Nội, cây cầu Long Biên trầm mặc, hay nhịp sống hối hả của người dân lao động. Tình yêu của bà với Hà Nội đã mở ra hành trình khám phá dọc theo dải đất hình chữ S, nơi bà lưu giữ những bức tranh tả thực về phong cảnh, con người và văn hóa của các vùng miền.

Bà đã đặt chân đến hầu hết các tỉnh, thành phố ở Việt Nam, từ những đô thị sầm uất như Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, đến những vùng quê yên bình như Bắc Giang, Quảng Bình, hay Tây Nguyên đại ngàn. Những bức ảnh của bà luôn mang đậm hơi thở của cuộc sống, không chỉ tái hiện khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp mà còn khắc họa chân dung con người Việt Nam một cách chân thực và đầy cảm xúc. Với bà, mỗi con người, mỗi vùng đất đều có một câu chuyện riêng và bà muốn kể lại những câu chuyện ấy qua từng bức ảnh của mình.

Với phong cách chụp ảnh chân thực, không sử dụng hiệu ứng, bà Dominique mong muốn tái hiện hình ảnh Việt Nam một cách mộc mạc, gần gũi nhất. Không chỉ có nhiếp ảnh, hội họa cũng là phương tiện để bà thể hiện tình yêu với Việt Nam. Bằng những nét vẽ tinh tế, bà đã đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế. Năm 2024, bà tham dự triển lãm kỷ niệm 70 năm Hiệp định Geneva tại Thụy Sĩ với tác phẩm về Chủ tịch Hồ Chí Minh, điều này minh chứng cho sự quan tâm sâu sắc của bà đối với lịch sử Việt Nam.

Bà Dominique có tình bạn sâu sắc với nhiều văn nghệ sĩ Việt Nam. Bà đã dịch thơ của các nhà thơ như Nguyễn Đình Thi, Bằng Việt, Trần Đăng Khoa sang tiếng Pháp, giúp lan tỏa những giá trị văn học Việt đến cộng đồng quốc tế. Ngoài ra, bà dành nhiều tâm huyết cho những nghiên cứu về Phật giáo.

Nhịp cầu đưa văn hóa Việt Nam vươn xa

Bà Dominique Des Miscault tích cực đóng góp vào việc thúc đẩy giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Pháp. Cùng với Tiến sĩ Hoàng Thị Hồng Hà, bà đồng sáng lập Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam tại Pháp và đảm nhận vai trò Giám đốc tài chính của Hiệp hội. Hiệp hội ra đời với mục tiêu gìn giữ và phát triển văn hóa truyền thống, nhất là văn hóa của các dân tộc thiểu số tại Việt Nam.

Một trong những dấu ấn lớn nhất của Hiệp hội là vào năm 2024 đã đưa một nhóm các nghệ nhân hát then từ Việt Nam sang biểu diễn tại Paris, Pháp. Chương trình không chỉ thu hút sự quan tâm của cộng đồng người Việt tại Pháp mà còn gây ấn tượng mạnh với công chúng yêu nghệ thuật truyền thống. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến lớn trong việc quảng bá văn hóa dân tộc thiểu số Việt Nam ra thế giới, đồng thời mở ra nhiều cơ hội hợp tác và giao lưu văn hóa trong tương lai.

Không dừng lại ở những hoạt động nghệ thuật, bà Dominique còn mong muốn tạo ra những “cầu nối” vững chắc hơn giữa nghệ sĩ hai nước. Bà đề xuất thành lập những chương trình trao đổi nghệ thuật thường niên giữa Việt Nam và Pháp, nơi nghệ sĩ hai nước có thể gặp gỡ, học hỏi và cùng sáng tạo. Bà tin rằng sự giao thoa giữa nghệ thuật truyền thống và đương đại của hai nền văn hóa sẽ tạo ra những tác phẩm độc đáo, mang hơi thở chung của tình hữu nghị. Bà cũng mong muốn có thêm nhiều dự án để mang văn hóa của các dân tộc thiểu số sang Pháp.

Là nghệ nhân hát then tham gia chuyến biểu diễn tại Paris vào năm 2024, một sự kiện quan trọng do Hiệp hội Tinh hoa Việt Nam tại Pháp tổ chức, nghệ nhân Xuân Bách, giảng viên Trường cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Việt Bắc cho biết, ấn tượng đầu tiên của anh về bà Dominique là sự giản dị, thân thiện nhưng ẩn chứa một lòng say mê mãnh liệt với văn hóa Việt Nam.

Không giống như nhiều người nước ngoài đến với Việt Nam chỉ để thưởng thức vẻ đẹp bề ngoài, bà Dominique nghiên cứu sâu vào từng nét văn hóa bản địa, lắng nghe, học hỏi và dành nhiều năm trời để hiểu thấu từng giá trị mà người Việt gìn giữ. Bà luôn trăn trở làm sao để văn hóa Việt Nam, nhất là những di sản quý giá như hát then, có thể được trân trọng và lan tỏa hơn.

“Bằng tình yêu sâu sắc với văn hóa Việt Nam, suốt nhiều năm qua, bà Dominique đã lặng lẽ đóng vai trò cầu nối, góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa của đất nước. Bà mang đến những giá trị mới, giúp thế giới hiểu hơn về tinh hoa Việt Nam. Kết nối văn hóa là một thử thách cam go, đòi hỏi sự kiên trì, tâm huyết và tinh thần trách nhiệm to lớn. Đó là công việc không dễ dàng, nhưng những người như bà Dominique đã chứng minh rằng, khi có tình yêu thật sự, mọi ranh giới đều có thể xóa nhòa”, nghệ nhân Xuân Bách nhấn mạnh.

Là người đồng hành cùng bà Dominique trong hành trình kết nối văn hóa Việt-Pháp, Tiến sĩ Hoàng Thị Hồng Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội, hiện là cán bộ Viện Văn hóa thế giới Paris khẳng định: “Bà Dominique yêu văn hóa Việt Nam, xem đó như một phần trong tâm hồn mình. Làm việc cùng bà, tôi luôn cảm nhận được sự tận tâm và lòng nhiệt huyết hiếm có. Bà hỗ trợ tôi thực hiện các dự án và truyền cảm hứng, tiếp thêm động lực để tôi kiên trì theo đuổi con đường kết nối văn hóa”.

Chia sẻ về những hoạt động kết nối văn hóa Việt-Pháp, bà Dominique cho biết, văn hóa Việt Nam đa dạng, phong phú và lôi cuốn bà từ những ngày đầu tiên đặt chân đến. “Tôi cảm thấy trở về Việt Nam như trở về nhà và tự đáy lòng mình, tôi nhủ sẽ làm những gì tốt đẹp nhất cho sự phát triển của văn hóa Việt trên đất Pháp. Những ký ức về Việt Nam qua những bức ảnh tôi chụp, những cuốn sách mà bạn bè Việt Nam gửi tặng luôn là tài sản vô giá với tôi. Tôi hy vọng sẽ có nhiều dịp đến Việt Nam, có thể tổ chức thêm nhiều triển lãm và các hoạt động kết nối để người dân hai nước thêm hiểu, trân trọng giá trị văn hóa của nước bạn”.

ĐẠI HẢI