Ngày trở về - tri ân và tự hào

Ngày gặp mặt, những gia đình cơ sở cách mạng và cán bộ, chiến sĩ từng tham gia chiến đấu ở hướng Đông Bắc không khỏi vui mừng và xúc động

Tháng Tư lịch sử, Đà Lạt rợp sắc cờ hoa chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng (3/4/1975 - 3/4/2025) và Ngày Thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Trên đồi Công Sự (Phường 11), dưới mái nhà bia tưởng niệm trang nghiêm, những cán bộ, chiến sĩ và các gia đình cơ sở cách mạng năm xưa lại tề tựu, cùng ôn lại những năm tháng đấu tranh kiên trung.

Là cửa ngõ tiếp cận gần nhất với các mục tiêu trọng yếu của địch như: Trường Võ Bị Quốc gia, Trường Cảnh sát Cơ bản, Trung tâm Huấn luyện Cảnh sát Quốc gia…, Phường 11 và Phường 12 luôn bị kìm kẹp trong vòng vây kiểm soát gắt gao. Địch lập nhiều đồn bốt, dồn dân vào ấp chiến lược nhằm bóp nghẹt các cơ sở cách mạng. Nhưng dù bị kìm kẹp đến đâu, tinh thần quật cường của Nhân dân nơi đây vẫn không bị khuất phục. Họ lặng lẽ đào hầm ngay trong lòng nhà mình, biến từng căn bếp, mái hiên thành nơi che chở, bảo vệ lực lượng cách mạng. Nhờ đó, cán bộ, chiến sĩ có thể bám đất, bám dân, từng bước xây dựng và phát triển lực lượng ngay trong lòng địch.

Năm nay đã bước sang tuổi 90, nhưng ký ức về những năm tháng gian lao mà hào hùng vẫn vẹn nguyên trong tâm trí ông Cao Văn Ngà. Từ năm 1961 - 1965, ông là cơ sở cách mạng nòng cốt tại ấp Tự Tạo, sát cánh cùng các đội công tác bí mật tuyên truyền, vận động Nhân dân, mở rộng mạng lưới cơ sở cách mạng sang các khu vực Sào Nam, Tây Hồ, Đa Phước. Các cơ sở này đã trở thành “tai mắt” của cách mạng, cung cấp nhiều thông tin, tài liệu quan trọng, xây dựng lực lượng du kích mật, tổ chức giao liên đưa đón cán bộ và vận chuyển thư từ giữa nội thị với căn cứ và ngược lại. Không chỉ vậy, ông cùng đồng đội còn tích cực vận động Nhân dân quyên góp lương thực, tiền bạc, nhu yếu phẩm để tiếp tế cho lực lượng cách mạng đang ngày đêm bám trụ ngoài căn cứ Đông Bắc. Năm 1965, ông bị địch bắt giam, hai năm sau, ông Ngà vượt ngục thành công và thoát ly ra căn cứ. Từ năm 1970 - 1973, trong vai trò là Đội trưởng mũi công tác ấp Tự Tạo - Trại Mát, ông tiếp tục kiên trì bám dân, bám cơ sở, củng cố lực lượng cách mạng ngay giữa lòng địch.

Các gia đình cơ sở cách mạng cùng cán bộ, chiến sĩ từng hoạt động tại hướng Đông Bắc trong ngày gặp mặt

Tại buổi gặp mặt, bà Lê Thị Hẹ (76 tuổi) cũng tự hào nhắc lại truyền thống cách mạng của gia đình mình - một cơ sở nòng cốt của phong trào kháng chiến tại ấp Trại Mát. Nhà ở ngay gần đồn cảnh sát địch, nhưng gia đình bà vẫn bí mật đào hai hầm trong kho chứa cỏ và sau taluy để che giấu cán bộ, chiến sĩ. Tháng 2/1974, bà bị địch bắt, liên tục bị tra tấn dã man. Nhưng dù kẻ thù dùng mọi thủ đoạn, bà vẫn giữ vững khí tiết, nửa lời cũng không khai. Không chỉ vậy, bà còn tham gia đội du kích mật, tìm cách xây dựng các cơ sở nội tuyến địch. Các cơ sở này hoạt động rất hiệu quả, làm tốt nhiệm vụ rải truyền đơn, treo cờ cách mạng nhiều nơi ngay trong trung tâm thị trấn Trại Mát, khiến địch hoang mang.

Trong ký ức của những gia đình cơ sở cách mạng và cán bộ, chiến sĩ từng hoạt động tại hướng Đông Bắc Đà Lạt, không thể nào quên không khí sục sôi, phấn khởi của buổi chiều ngày 1/4/1975. Đó là thời khắc lịch sử khi Nhân dân Phường 11 và bà con hai ấp Tự Tạo và Trại Mát cùng các đảng viên, cơ sở cách mạng, trở thành lực lượng đầu tiên của TP Đà Lạt kéo lá cờ cách mạng tung bay. Ông Nguyễn Duy Dũng - Trưởng Ban liên lạc truyền thống cách mạng hướng Đông Bắc Đà Lạt kể lại: “Đúng 16 giờ, lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam - nửa xanh, nửa đỏ với ngôi sao 5 cánh rực rỡ, hiên ngang phấp phới trên cột cờ của Ty Cảnh sát Trại Mát. Cùng thời điểm đó, một lá cờ cách mạng thứ hai cũng được giương cao trên cột cờ Trường Tiểu học Trại Mát. Đây chính là lời khẳng định đanh thép về sự sụp đổ của chính quyền cũ tại khu vực này, mở đường cho Ngày Giải phóng hoàn toàn TP Đà Lạt”.

Thắp hương tưởng nhớ những cán bộ, chiến sĩ, cơ sở cách mạng đã hy sinh anh dũng cho độc lập, tự do của Tổ quốc

Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, Nhân dân Phường 11 và Phường 12 đã trở thành hậu phương vững chắc của cách mạng ngay giữa lòng địch. Hơn 570 người dân hai phường trực tiếp tham gia hoạt động cách mạng, tạo nên thế trận đấu tranh kiên cường. Chỉ trong vòng 10 năm (1965 - 1975), hơn 30 gia đình cơ sở cách mạng đã dũng cảm đào 50 hầm bí mật để che giấu cán bộ, bộ đội bám trụ xây dựng phong trào. Không chỉ nuôi giấu lực lượng, Nhân dân hai phường còn đóng góp gần 3.000 tấn lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm, không chỉ phục vụ lực lượng cách mạng tại hướng Đông Bắc Đà Lạt mà còn tiếp tế cho hai tiểu đoàn chủ lực 200C của Quân khu 6 và 810 của tỉnh Tuyên Đức.

Nửa thế kỷ đã trôi qua, từ những ngày gian khó của cuộc kháng chiến đến những bước phát triển mạnh mẽ hôm nay, tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước và ý chí kiên trung của Nhân dân Phường 11, Phường 12 vẫn vẹn nguyên. Trên những tấm bia ghi danh gần 200 liệt sĩ, những đóa hoa tươi thắm được đặt xuống, thay cho lời tri ân sâu sắc gửi đến những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do. Và từ những ký ức hào hùng ấy, thế hệ hôm nay tiếp tục viết tiếp trang sử mới, xây dựng một Đà Lạt ngày càng giàu đẹp, văn minh.

NHẬT QUỲNH